نشست کمپ دیوید ؛ نتایج و پیامدهای آن

عصر ایران - باراک اوباما رییس جمهور آمریکا توانست سران و نمایندگان عالی شش کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس را متقاعد کند که توافق هسته ای در شرف انجام با ایران نه تنها تهدیدی علیه امنیت و منافع آنها نخواهد بود بلکه می تواند به تقویت صلح و ثبات در شرایط بی ثباتی کنونی در منطقه بینجامد.

این نتیجه را می توان خلاصه دیدار دو روزه اوباما و رهبران کشورهای عربی منطقه در واشنگتن و کمپ دیوید دانست.

نتیجه ای که البته قابل پیش بینی بود چون کشورهای عربی منطقه عملا در شرایط تاثیر گذاری مستقیم بر فرایند مذاکرات هسته ای نیستند و این نشست بیش از آنکه بر مذاکرات آتی گروه 1+5 و ایران تاثیر مستقیم داشته باشد، بر روابط آتی ایالات متحده آمریکا و این کشورهای عربی تاثیر داشت و البته این نتیجه و بیانیه پایانی به صورت غیر مستقیم می تواند در گفت و گوهای هفته های آتی ایران و گروه 1+5 برای نگارش متن نهایی توافق هسته ای موثر افتد.

با بیانیه پایانی نشست یک روزه کمپ دیوید و اعلام رضایت کشورهای عربی از نتیجه توافق هسته ای با ایران، این دیگر تنها رژیم دست راستی نتانیاهو در اسراییل است که مخالف توافق هسته ای با ایران است و همسایگان عرب ایران در منطقه به نوعی با گرفتن برخی تضمین های امنیتی از آمریکا به واشنگتن برای امضای توافق نهایی با ایران چراغ سبز نشان دادند و رژیم دست راستی اسراییل به طور کامل در انزوای منطقه ای قرار گرفته است چون عملا در شرایط کنونی کشورهای عربی ، ایران و ترکیه نظر مثبتی نسبت به امضای توافق نهایی هسته ای دارند.

شاید از نظر دولت اوباما با شرایط موجود این بیانیه بهترین نتیجه ممکن و قابل انتظار برای نشست کمپ دیوید بود. بر خلاف حاشیه های نشست کمپ دیوید و عدم حضور سران 4 کشور از 6 کشور در این نشست اما خروجی آن که به صورت بیانیه مشترک آمریکا و اعضای شورای همکاری خلیج فارس بود، لحنی مثبت نسبت به توافق هسته ای دارد و حتی در متن بیانیه تلاش شده است بیش از آنکه جبهه گیری خاصی علیه ایران باشد به نوعی تداوم هم پیمانی و حمایت های امنیتی ایالات متحده آمریکا را با متحدان سنتی عرب خود در منطقه نشان دهد، مساله ای که امری مسبوق به سابقه است و موضوع جدیدی نیست.

پیش از نشست کمپ دیوید مسایل مختلفی درباره عدم حضور سران 4 کشور عربی و انتظارات کشورهای عربی از اوباما مطرح می شد، حتی در جریان نشست کمپ دیوید نیز حاشیه هایی وجود داشت از جمله اینکه برخی رسانه ها به عدم حضور پادشاه بحرین در این نشست در حالی که او همزمان با نشست کمپ دیوید ترجیح داده بود در سفری به بریتانیا به همراه ملکه انگلیس مسابقات اسب سواری را تماشا کند، توجه نشان داده بودند و این اقدام را معنا دار تفسیر کرده بودند؛ اما استقبال رسمی سران و نمایندگان عالی کشورهای عربی از توافق هسته ای در بیانیه نهایی پایانی بر همه حاشیه ها بود.

اوباما در تلاش بود با نشست کمپ دیوید چند نتیجه مشخص بگیرد:

1- موافقت کشورهای عربی همسایه ایران را با توافق نهایی هسته ای در متنی مکتوب (بیانیه پایانی) ثبت کند.

2- بدون دادن امتیازی خاص به کشورهای عربی و از جمله تشکیل یک پیمان امنیتی – نظامی مشابه ناتو این موافقت را جلب کند.

3- امتیازات زیادی به این کشورها ندهد تا موازنه برتری ادوات نظامی اسراییل بر اعراب از میان نرود.

4- صف مشترک برخی کشورهای عربی و دولت نتانیاهو در اسراییل علیه توافق هسته ای را به هم زده و کشورهای عربی را به مسیری دیگر هدایت کند.

5- این پیام را به ایران برساند که ایالات متحده آمریکا تنها در موضوع هسته ای با این کشور معامله می کند ولی در عین حال همین توافق می تواند سنگ بنای ترمیم رابطه دو کشور در آینده باشد ولی تا آن زمان واشنگتن همچنان ترجیح می دهد توازن قوا در منطقه خاورمیانه به شکل کنونی برقرار باشد.

بیانیه پایانی نشست کمپ دیوید تقریبا به همه این اهداف نایل آمد و دولت آمریکا که برای امضای توافق نهایی هسته ای با فشارهای سیاسی داخلی و منطقه ای مواجه است دستکم توانست بخشی از این فشارها را مهار کند.

تاثیر بیانیه پایانی بر فشارهای سیاسی داخلی در آمریکا علیه اوباما هم مثبت خواهد بود چون بخش اعظمی از انتقادهای جمهوریخواهان و مخالفان سیاسی داخلی آمریکا بر این موضوع متمرکز بوده که توافق هسته ای با ایران، روابط آمریکا را با متحدان سنتی به خطر انداخته است ولی با نتایج نشست کمپ دیوید و اعلام رضایت کشورهای عربی بخشی از این مخالفت ها می تواند بی اثر شود.