"خندوانه" ؛ ستایش خنده در جامعه ای که شاد نیست

عصر ایران - واقعیت این است که جامعه ما از "بحران خنده" به شدت رنج می برد. خیلی ها حتی یادشان نمی آید آخرین بار کی از ته دل خندیده اند. کافی است در خیابان به چهره افراد نگاه کنید تا ببینید چقدر اخم ها در هم است و کمتر چهره ای می بینید که بشاش به نظر برسد.
چندی پیش، رئیس انجمن علمی روانپزشکان ایران اعلام کرد که بر اساس تحقیقات به عمل آمده، بیش از یک پنجم مردم ایران درگیر مشکلات عصبی و افسردگی هستند و این رقم در تهران به یک سوم جمعیت می رسد.

تحقیقات بین المللی متعددی نیز وجود دارد که نشان می دهند مردم ایران در میان ناشادترین مردمان جهان قرار دارند. به عنوان یک نمونه، پژوهش علمی انجام شده توسط دانشگاه کوینزلند استرالیا که سال ها به طول انجامید نهایتاً به تهیه نقشه شادی و افسردگی مردم جهان، انجامید که نشان می دهد مردم ایران در میان افسرده ترین مردم جهان هستند که با توجه به آنچه عیناً در سطح جامعه می بینیم و آمارهای داخلی، چندان هم دور از واقعیت به نظر نمی رسد.

هر چند که این امر ریشه های جدی و عمیقی دارد که پرداختن بدان در این مجال نیست اما هر اقدامی ولو کوچک برای تزریق شادی و خنده به جامعه ایران، بسیار بیش از آنچه تصور می شود، ارزشمند و مهم است چرا که گامی در جهت بحران زدایی از روان جامعه به شمار می رود.

در میان برنامه تلویزیونی شبکه های صدا و سیما که عمدتاً سیاسی، خنثی، کم خاصیت و بی بهره و اندوهبار هستند، برنامه "خندوانه" به مجری گری "رامبد جوان" هر شب ساعت 22 به روی آنتن شبکه "نسیم" می رود. موضوع اصلی این برنامه همان طور که از نامش بر می آید، "خنده" است و تلاش می شود مخاطبان ، ساعتی را به خنده و یا دستکم به لبخند بگذرانند و نیز درباره آن فکر کنند.

این برنامه برای خنده دنبال بهانه نیست و مجری آن، در ابتدای برنامه از مخاطبانش می خواهد چند ثانیه ای را همراه با او و مهمانان برنامه، بخندند. شادی موجود در استودیو و خنده های مجری، از صفحه تلویزیون ها به خانه ها می آید و بسیاری از مخاطبان را با خود همراه می سازد و این، البته دلیل علمی دارد که بیان ساده اش این است که خنده مُسری است.

در این برنامه، هم درباره خنده صحبت می شود، هم آیتم های شاد اجرا می شود و هم مهمانان برنامه با محوریت خنده، صحبت می کنند و باعث خنده مردم می شوند و حتی در پایان حضورشان در برنامه، 5 ثانیه به دوربین و رو به تماشاگران خانه لبخند می زنند و مردم نیز با دادن رأی به بهترین لبخندها، لبخند هفته را انتخاب می کنند.

"خندوانه" به ما یادآوری می کند که برای خندیدن نیازی به مقدمه و دلایل جدی یا دستاوردهای بزرگ نیست. می توان همیشه خندید و به قول رامبد جوان و البته به نقل از متخصصان روانشناسی، "هرگاه درگیر ناراحتی و مشکل هستی، بزرگ ترین لبخندت را به لب بیاور، خواهی دید که حالت بهتر می شود". (روانشانسان می گویند مغز به طور جدی نمی تواند فرق خنده واقعی و ساختگی خود فرد را تشخیص دهد و در هر دو حال، عملکردش بهبود می یابد.)

بنابراین، برخلاف برخی منتقدان که این برنامه را به ترویج خنده بی دلیل متهم می کنند، باید تصریح داشت که خنده، حتی اگر بی دلیل هم باشد، هم از نظر روانی و هم حتی از نظر فیزیولوژیکی به نفع فرد و متعاقب آن به نفع جامعه است.
جالب این است که این دسته منتقدان به برنامه هایی که بی دلیل مردم را دچار غم و غصه می کنند، اشاره و انتقادی نمی کنند، مانند سریال هایی که گویا وظیفه ای جز در آوردن اشک یا حرص مردم ندارند!

قطعاً برنامه "خندوانه" نیز همانند هر برنامه دیگری اشکالاتی دارد، برنامه به برنامه اش هم با همدیگر فرق دارند و اصطلاحاً بالا و پایین می شوند که بررسی و قضاوت درباره شان، به عهده مردم و کارشناسان مربوطه است. مهم این است که تلاش می شود مردم ایران ولو برای ساعتی خوشحال باشند و ناراحتی هایشان را فراموش کنند و یاد بگیرند که می شود حتی بدون دلیل هم خندید و در عین حال، به جنگ مشکلات رفت.

در پایان بد نیست به نمونه هایی از فواید خنده - ولو خنده بی دلیل - اشاره شود:
  افزايش سطح انرژي عمومی بدن،كاهش استرس و تنش رواني،کاهش درد، بهبود عملکرد مغز در هر دو نیمکره،بهبود عملکرد دستگاه گوارش، تقویت توان یادگیری،كاهش هورمون هاي استرس زا، بهبود جریان خون در بدن و افزایش اکسیژن رسانی به بافت های بدن، تسریع در بهبود زخم ها، تخلیه احساسات منفی و ...
بی دلیل نیست که گفته اند: "خنده بر هر درد بی درمان دواست."