قلعه تاريخی خرم‌آباد در معرض تخریب (+عکس‌)

قلعه فلک الافلاک که میراث ساسانیان و شاهکار معماری ایران است به دلیل ترک‌خوردگی، نم‌زدگی و رانش دیوارها در خطر نابودی است.

به گزارش یافته، مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لرستان مرمت غیراصولی را عامل ترک‌خوردگی فلک‌الافلاک دانست.

عبدالرضا مهاجری نژاد اظهار داشت: بعد از فصل بهار کار استحکام بخشی قلعه فلک الافلاک استان لرستان آغاز می شود.

وی با اشاره به طرح استحکام بخشی قلعه عنوان کرد: با توجه به ایجاد ترک‌هایی که در قسمتهای مختلف قلعه ایجاد شده کار استحکام بخشی آن در دستور کار قرار گرفته شده است.


مهاجری‌نژاد با اشاره به آخرین مرمت‌های صورت گرفته قلعه فلک‌الافلاک بیان داشت: آخرین مرمت‌ها مربوط به سال 89 بوده است که به نحو مطلوبی صورت نگرفته است.

وی ادامه داد: دو تا سه ماه بعد از این مرمت‌ها ایجاد ترک‌ها در قسمت‌های مختلف قلعه شروع شده است.

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لرستان مهم‌ترین عامل را در ایجاد این ترک‌ها، مرمت‌های غیر اصولی عنوان کرد و گفت: در این راستا تنها راه در این زمینه آغاز مرمت‌ها بعد از فصل بارندگی و بهار است.

وی با بیان اینکه آسیب‌ها و ترک‌هایی در قسمت‌های مختلف بنای قلعه فلک‌الافلاک ایجاد شده است تصریح کرد: قسمت جنوبی قلعه بیش‌ترین آسیب را دیده که ضرورت دارد هرچه سریع‌تر اقدام به مرمت این قسمت‌ها کرد.

مهاجری‌نژاد تصریح کرد: حدود 50 ناودان وجود دارد که از چند جا شکستگی دارند لذا باید تمام آب‌های پشت‌بام را به یک یا دو مسیر هدایت کنیم.

وی خاطرنشان کرد: یکی دیگر از دلایل نم‌زدگی سرویس‌های بهداشتی است که مجبور شدیم آب سرویس‌های بهداشتی را کاملاً قطع کنیم.

‌مدیرکل میراث فرهنگی لرستان گفت: قلعه فلک‌الافلاک نیاز به 15 میلیارد اعتبار دارد که اگر این مقدار اعتبار تأمین شود کار مرمت انجام می‌گیرد و تا 50 سال دیگر نیاز به مرمت ندارد.

قائم‌مقام رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی با اشاره به نم‌زدگی دیواره قلعه تاریخی فلک‌الافلاک، گفت: لزوم استحکام‌بخشی قلعه احساس شود.

جلیل گلشن در حاشیه بازدید از فلک‌الافلاک به طرح استحکام بخشی قلعه اشاره کرد و گفت: آب زیادی که از زیر قلعه خارج می شود و از سوی دیگر قرار گرفتن آن بر روی تپه باعث شده که نیاز به استحکام بخشی قلعه احساس شود.

قائم مقام رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی با بیان اینکه مدتی قبل مطالعه استحکام بخشی قلعه انجام شد و کارهای اجرایی نیز صورت گرفت، تصریح کرد: در حال حاضر نیاز است که ببینیم آیا کاملا قلعه فلک الافلاک تثبیت شده است یا نه و اگر نیاز دارد مجداد مطالعه انجام شود و تمهیدات لازم انجام شود تا قلعه قابل حفاظت باشد.

گلشن با اشاره به اینکه تاکنون بیشتر در قسمت برج‌ها کار شده است، افزود: از ظاهر برج‌ها مشخص است که یک حالت رانش پیدا کرده و دیوارهای اطراف نیز حالت رانش دارد و باید مورد بررسی قرار گیرد و تمهیدات حفاظتی و مرمتی در آنها انجام شود تا کاملا تثبیت شود.

وی ادامه داد: نم زدگی‌های دیواره قلعه نیز مربوط به آبی است که از پایین به بالا می‌رود و باید مطالعه شود و بنا به حالت خشک دربیاید.

میراث تاریخی لرستان در انتظار ثبت جهانی

کارشناس میراث فرهنگی در رابطه با مشکلات قلعه فلک‌الافلاک اظهار داشت: در سال‌های گذشته طرح بازسازی قلعه فلک الافلاک به تصویب رسید و به‌عنوان طرح برگزیده مطالعات سازمان میراث فرهنگی کشور قرار گرفت.

بهزاد علی‌پور افزود: در سال‌های اخیر خودکامگی برخی مسئولان سبب بی‌توجهی به این مطالعات ارزشمند شده و کارشناسان کم‌ارزش علمی که بنا به موقعیت‌های اداری در پست‌های حساس قرارگرفته‌اند شروع به اظهارنظر درباره قلعه فلک الافلاک و مرمت‌های آن کردند.

کارشناس میراث فرهنگی عنوان کرد: یکی از طرح‌های غیراصولی سبک‌سازی بخش موزه مردم‌شناسی قلعه است که این طرح نه‌تنها نقشی در سبک‌سازی این ضلع قلعه نداشته بلکه 200 تن بار اضافی را به این مجموعه تحمیل نموده است.

وی بیان کرد: نتیجه این  سبک‌سازی  ایجاد ترک‌ها و شکستگی‌های عمیق در ورودی موزه مردم‌شناسی و قلعه فلک الافلاک شده است.

علی‌پور تصریح کرد: باوجود اعتبارات ملی و استانی که برای قلعه فلک الافلاک در نظر گرفته‌شده است در سال‌های اخیر هیچ‌گونه اقدامی در جهت ادامه روند مرمت‌ها انجام‌نشده است.

وی خاطرنشان کرد: همه اعتبارات پروژه قلعه فلک الافلاک جهت بنای سربازخانه در حریم قلعه هزینه می‌شود.

حسینی کارشناس میراث فرهنگی نیز اظهار داشت: قلعه فلک الافلاک در حال ریزش است ولی هیچ‌گونه توجهی به آن نمی‌شود این در حالی است که نماینده ولی‌فقیه متوجه این خطر شده و در خطبه‌های نماز جمعه مهرماه به این مطلب اشاره‌کرده است.

وی افزود: ترک و شکاف عظیمی در برج سمت چپ ورودی اصلی قلعه ایجادشده است، درواقع این خرابی در مکانی رخ‌داده که بیش از 20 سال است هیچ کار مرمتی بر روی آن انجام‌نشده است.

 کارشناس میراث فرهنگی عنوان کرد: در محدوده 100 متری این برج هیچ‌گونه شمع یا دال بتونی، استحکام‌بخشی پایه‌های بتونی و سبک‌سازی بام انجام نگرفته است.

وضعیت نگران‌کننده برج چای‌خوری سنتی

وی بیان کرد: متأسفانه در سمت چپ ورودی اصلی قلعه که یکی از برج‌های هشت‌گانه قرار دارد و این برج همان چای‌خوری سنتی کنونی است به شکل عمودی و خطرناک شکافی عمیق به وجود آمده است.

حسینی تصریح کرد: به‌جای اینکه اعتبارات را برای پاک‌سازی نمای سربازخانه که هیچ مشکلی ندارد هزینه کنند بهتر است به کار این برج رسیدگی شود.

وی خاطرنشان کرد: مجموعه کارشناسان بر این باور هستیم که چنانچه زودتر و بدون حاشیه پردازی و درگیری‌های سیاسی به مرمت و حفاظت این برج رسیدگی نشود در آینده‌ای نه‌چندان دور این برج تاریخی و به دنبال آن قلعه فلک الافلاک به تپه‌ای از خاک تبدیل می‌شود.

مسوولان باید توجه بیشتری برای ماندگاری این بنای تاریخی داشته باشند چراکه در هرلحظه بر حجم شکاف‌هایی که بر بدنه این بنا وجود دارد افزوده می‌شود که می‌بایست علاقه‌مندان واقعی میراث فرهنگی دلسوزانه  و سریع‌تر در کمترین زمان ممکن حفاظت اضطراری این برج قدیمی که بخش عظیمی از قلعه و سند تاریخی لرستان است بپردازند.