مشکل صدا و سیما بودجه نیست!

عصر ایران؛ مهرداد خدیر- رییس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در برنامه تلویزیونی «اقتصاد ایران»- که شامگاه شنبه 27 دی ماه پخش شد-  از کمبود بودجه صدا و سیما انتقاد کرده است. این در حالی است که در بودجه سال 94 بودجه به میزان 197 میلیارد تومان افزایش یافته و از1000 میلیارد تومان هم مفراتر رفته است!

آقای سالک در حالی این سخن را بر زبان آورده که خود رییس جدید سازمان چنین داعیه ای ندارد و در پی کاهش هزینه های جاری صدا و سیماست.

البته این که رییس کمیسیون فرهنگی مجلس دغدغه فرهنگ داشته باشد خوب است اما این که فرهنگ را منحصر به یک سازمان عرض و طویل با 40 تا 50 هزار کارمند بدانیم جای تاسف فراوان دارد.

صدا و سیما سه ماموریت مشخص دارد و در هر سه هم با بحران رو به روست:

اولی اطلاع رسانی است زیرا سبک اطلاع رسانی این سازمان خصوصا در 5 سال اخیر چنان غالبا یک سویه و در مواردی پرخاش گرانه و اتهام افکنانه بوده که اعتماد بخشی از مخاطبان را از دست داده و ترجیح می دهند از سایت های خبری و شبکه های خارجی اطلاعات خود را کسب کنند.

در غالب موارد و هنگامی که عین نوشته های یک روزنامه یا دو خبرگزاری خاص را تکرار می کنند این پرسش به میان می آید که اگر قرار است یک خط رسانه ای را دنبال کنند چرا تحریریه واحدی ندارند تا بودجه کمتری صرف شود؟ شاید هم دارند که این قدر مثل هم موضع می گیرند و نوشته های هم را تکرار می کنند.

ماموریت دوم آموزش است. در این باره می توان گفت هر چند رادیو با شبکه های کم هزینه و در مواردی مانند رادیو سلامت و رادیو فرهنگ در بخش آموزش کوشاست اما تلویزیون در آموزش تقریبا ناموفق بوده و برنامه های پر بیننده شبکه آموزش نیز اتفاقا برنامه هایی است که ربطی به آموزش ندارد! البته انصاف باید داد که انتظار صرفا آموزشی از رادیو و تلویزیون خطاست چون این رسانه هرگز نمی تواند جای مراکز آموزشی را پر کند و مردمِ خسته از کار و درس روزانه حوصله مشق تازه ندارند و دوست دارند ساعتی دور ازقیل و قال مدرسه و دانشگاه و بازار و کارخانه با هنر سرگرم باشند.

سومی نیز جنبه های سرگرمی است. در عمل اما سریال های ترکی و شبکه های ماهواره ای گوی سبقت را ازبکه های رسانه رسمی و انحصاری ربوده اند.

مشکل صدا و سیمای ایران، تورم کارمندانی است که بخش قابل توجه بودجه صرف آنان می شود نه کمبود بودجه. اگر 10 هزار میلیارد تومان هم به این سازمان اختصاص یابد آش، همین است و کاسه نیز. چون مشکل، جای دیگری است. این است که نه تنها رادیو و تلویزیون غیر خصوصی، خود را با رادیو تلویزیون های خصوصی در رقابت نمی بیند که به این انحصار می بالد . این است که عصر جدید ارتباطات را درک نکرده اند. این مشکل هم با بودجه حل نمی شود.

تعجب بیشتر اما آنجاست که نماینده مجلس در حالی که همه می دانند و طبعا او نیز می داند که قیمت نفت به کمتر ازنصف کاهش یافته و همه دستگاه های دولتی باید صرفه جویی کنند و بخشی از بودجه ها نیز قابل تحقق نیست، از افزایش بودجه سخن می گوید.

چه کسی گفته است که  تهیه کنندگان تلویزیون ایران باید درآمدی هم ردیف جراحان داشته باشند واساسا با کدام مکانیسم تهیه کننده شده اند و این اعدادو ارقام نجومی برای تولید سریال چگونه تعیین شده است؟

اتفاقا صدا و سیما بودجه دارد. از نوع کلان آن را هم دارد. اما آن قدر این سازمان فربه و عیال وارشده  که این باده ها به مستی آن کفاف نمی دهد.

این موضوع هم عجیب بود که نماینده ای با عنوان رییس کمیسیون فرهنگی نه دغدغه کتاب دارد نه تئاتر و نه سینما ولی بودجه هزار و 68 میلیارد و 940 میلیون و 300 هزار تومانی صدا و سیما را ناکافی بداند.

اگر نام برنامه، «اقتصاد ایران» نبود ناآگاهی های اقتصادی آقای سالک قابل اغماض بود اما لابد اطلاعاتی داشته که در آن شرکت کرده است.

آیا روزنامه نگاری که شاهد پخش برنامه ای با هدف توقیف و تعطیل موسسه متبوع خود از تلویزیون است حق ندارد ازاختصاص مالیات بر حقوق خود برای تامین بودجه این سازمان ناراضی باشد؟

آیا مردمی که صدای سیاسی و سلیقه فرهنگی و علاقه هنری خود را در این جعبه نمی بینند از افزایش بودجه آن راضی خواهند بود در حالی که چنانچه نظر سنجی شود روشن خواهد شد بسیاری با همین مقدار نیز موافق نیستند.

بدیهی است که با کاهش قیمت نفت دولت نمی تواند مثل گذشته ریخت و پاش کند واز سوی دیگر نمی توان مردم را به ریاضت اقتصادی و تحمل افزایش قیمت نان فراخواند و در مقابل بر افزایش بودجه صدا و سیما تاکید کرد.چرا سازمانی که از انواع آگهی ها برخوردار است باید بودجه مازاد بگیرد؟ یا چرا مردم باید پول کارمندانی را بپردازند که بعضا رابطه چندان ارگانیکی با سازمان ندارند؟

با این اوصاف می توان گفت مشکل این نیست که بودجه صدا و سیما کم است. مشکل این است که چرا باید صدا و سیما بیش از هزار میلیارد تومان بودجه بگیرد در حالی که بخش قابل توجهی از مردم پای شبکه هایی می نشینند که به این سازمان و این بودجه هیچ ارتباطی ندارند.
هرگز نمی خواهیم بگوییم در مقابل هجوم رسانه های خارجی عقب بنشینید که می دانیم و باید بدانیم دنیا، دنیای رقابت است.

می خواهیم بگوییم خود را چابک و چالاک کنید. در اطلاع رسانی به شعور و سلیقه مخاطب احترام بگذارید. تولید برنامه را به افراد متخصص بسپارید تا بیننده کسب کنید و به اعتبار آن آگهی بگیرید. این همان کاری است که همه شبکه های معتبر خارجی که سی چهل هزار کارمند ندارند انجام می دهند. آنگاه خواهید دید که با این بودجه چه کارهای سترگی شدنی است.

کاهش قیمت نفت در عین مشقاتی که دارد برکاتی هم دارد. یکی از برکات شاید این باشد که صدا و سیمای ایران دریافته به صرف تزریق پول مشکل حل نمی شود. تازه اگر پولی در کار باشد.

کاش مجری به حجت الاسلام سالک می گفت که همان فیلم هایی که شما و همکاران تان در کمیسیون فرهنگی ، جلوی آنها را گرفتید بی آن که از این خوان بودجه نصیبی برده باشند می توانستند رونق فرهنگی ایجاد کنند ولی نخواستید و نگذاشتید و آنان که از تماشای فیلم کیانوش عیاری محروم شدند نه پای فیلم های سفارشی برخوردار از بودجه های فاخر که پای شبکه های خارجی می نشینند و تغییر مرجع و تغییر ذائقه را با پول نمی توان جبران کرد.