"تبریز رکورد دار آلودگی هوا نیست"

مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی گفت: تبریز از لحاظ آلودگی هوا وضعیت مناسبی در بین کلان شهر های کشور دارد و صاحب رکورد نیست.

به گزارش نصرنیوز، آمدن فصل زمستان در کلان شهرهای صنعتی با معضلی به نام آلودگی هوا عجین شده است. مصرف انرژی در ایران به طور نگران کننده ای افزایش پیدا کرده است به طوری که مصرف گاز طبیعی ایرانیان از مصرف کا اتحادیه اروپا فراتر رفته است.

همین افزایش مصرف بی رویه گاز سبب شده است تا نیروگاه های حرارتی و صنایع بزرگ در کلان شهرها در فصل زمستان نتوانند از گاز طبیعی برخوردار باشند و همین آنها را مجبور به استفاده از سوخت سنگین و خطرناک مازوت می کند.

آلودگی هوای کلان شهرها از دو منبع آلاینده های ثابت و آلاینده های متحرک ناشی می شود که هر کدام به سهم خود هوای مورد استنشاق شهروندان را مسموم می کنند! در مقابله با آلودگی هوای کلان شهرها دستگاه های متعددی از جمله سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت نفت، وزارت نیرو، شهرداری ها و سازمان های ذی ربط آن از اعم از اتوبوسرانی، تاکسیرانی، پارک ها و فضای سبز، مراکز معاینه فنی و... مسئول هستند که بایستی در این زمینه به طور هماهنگ عمل کنند.

سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان مهمترین ارگان مسئول در این زمینه، نقش نظارتی خود را ایفا می کند. به دنبال آلودگی روزهای اخیر هوای کلان شهر تبریز، میهمان دکتر حمید قاسمی، مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی بودیم تا توضیحات و اطلاعات کافی در این خصوص را به حضور شما مخاطبان گرامی برسانیم.  

***

* معضل کمبود گاز در فصل زمستان

بحث اصلی این روزهای آلودگی هوا، موضوع آلایندگی نیروگاه حرارتی تبریز به سبب استفاده از سوخت سنگین مازوت است که با واکنش مردم و رسانه ها مواجه شده است؛ حمید قاسمی در این خصوص می گوید: «معضل آلودگی نیروگاه ها در زمستان ملی است و تامین گاز نیروگاه ها در فصل زمستان به خاطر افزایش مصارف خانگی و صنعتی و افت فشار غیر ممکن شده است.»

او اضافه می کند: «در دو، سه سال گذشته متاسفانه نیروگاه تبریز اکثراً از مازوت استفاده کرده است، حتی در فصول گرم سال؛ ما چندین بار به مسئولین نیروگاه اخطار داده ایم، اما آنها هم گفته اند که ما حاضریم گاز بدهند تا همیشه از گاز استفاده کنیم، مازوت به تاسیسات نیروگاه هم آسیب می رساند.»

مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی در این خصوص ادامه می دهد: «مردم مطمئن باشند ما تا حدی که لازم بوده فشار و اخطار داده ایم، آلودگی نیروگاه ها در امسال کمتر بوده است نسبت به گذشته؛ اما این نکته را در نظر بگیرید که در مورد نیروگاه ها نمی توانیم برخورد قهری داشته و تعطیل کنیم؛ چون محصول نیروگاه ها، محصولی استراتژیک است، حتی یک ساعت هم نمی شود نیروگاه را تعطیل کرد.»

قاسمی می گوید: «امسال شرایط آلودگی هوا خیلی بهتر است و با چشم مسلح هم می توان متوجه شرایط بهتر آلودگی هوا نسبت به گذشته بود؛ در این خصوص در ادامه آمار خواهم داد.»

* مدیرعامل نیروگاه بناب در دادگاه

وی به نیروگاه بناب هم اشاره می کند و می گوید: «متاسفانه نیروگاه بناب هم همین شرایط را دارد، ما در آخر مجبور شدیم به علت عدم همکاری مناسب، مدیرعامل نیروگاه بناب را به دادگاه معرفی کنیم، حالا هم پرونده مدیرعامل نیروگاه بناب در دادگاه مفتوح است. ببینید در واقعیت میزان تولید گاز در کشور از میزان مصرف آن کمتر است؛ امیدوارم قول وزیر نفت عملی شود و با افزایش تولید گاز، مشکل نیروگاه ها در فصل زمستان سال 94 حل شود.»


قاسمی می گوید نیروگاه تبریز از لحاظ آلایندگی وضعیت بهتری نسبت به بناب دارد، چون نیروگاه تبریز از سیکل ترکیبی استفاده می کند، هر چند این سیستم آلودگی را کاملاً قطع نمی کند، ولی در این سیستم بویلرهای گازسوز در جهت گرمایش دوباره آب استفاده می کنند و این آلودگی را مقداری کمتر می کند.

* همت جمعی می خواهد رفع این معضل

مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی در خصوص اقدامات نظارتی و حقوقی این اداره کل در خصوص آلایندگی نیروگاه ها، توضیح می دهد: «در کل اخطارهای لازم سازمان حفاظت محیط زیست نه تنها به نیروگاه تبریز، بلکه به کلیه نیروگاه های استان داده شده و همه مسئولین استان در تلاش هستند تا با تامین گاز نیروگاه های استان مشکل آلودگی رفع شود. این یک کار جمعی است و امیدوارم با تلاش همه مسئولین از سال آینده چنین مشکلی نداشته باشیم. ضمناً در همین نزدیکی کارگروه آلودگی هوا با حضور آقای استاندار تشکیل می شود و ما عملکرد یک ساله سازمان در این خصوص را ارائه خواهیم داد و یک سری مشکلات بررسی و راهکارهای پیشنهادی مطرح خواهد شد.»

خب، نیروگاه ها گاز ندارند، قبول؛ اما چه می شود راهکارهایی پیش بینی کرد که از حجم آلودگی فعالیت نیروگاه با سوخت سنگین مازوت کاست؟ سیستم های فیلترینگ و... متعددی در این خصوص وجود دارند که نیروگاه تبریز می تواند از آن بهره ببرد. قاسمی در این خصوص می گوید: «نیروگاه ها حتی اگر با گاز هم کار بکنند، قطعا باید سیستم های فیلترینگ و تصفیه در نیروگاه ها نصب شود، اما نیروگاه ها برای این هم متاسفانه بهانه هایی می تراشند از جمله مسئله تحریم و هزینه بسیار بالای ایجاد این سیستم ها. هیچ نیروگاهی در کشور از چنین سیستم هایی بهره نمی برد.»

* به فکر نیروگاه جدیدی برای تبریز باشیم

چکار کنیم؟ گاز نیست، پول نیست، تحریم است و.... سلامت مردم چه می شود؟ آیا سلامت مردم ارزشمندتر از هر چیز دیگری نیست؟ مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی پاسخ می دهد: «بله، قطعا اولویت برای ما سلامتی مردم است، از همه مردم و صاحبت نظران می خواهم راهکارهای پیشنهادی که در چهارچوب وظایف ما باشد را به ما بگویند، ما آماده هستیم بشنویم و عمل کنیم. مردم مطمئن باشند واقعاً تمام فشارهایی را که می توانستیم اعمال کنیم، برای نیروگاه های اعمال کرده ایم و آنها آمده بودند اینجا می گفتند: در مانده ایم و نمی توانیم کاری انجام دهیم، شما بگویید چکار کنیم؟ اگر نیروگاه را تعطیل کنیم می شود؟ کل سیستم های ما وابسته به نیروگاه هاست. مردم عزیز بدانند که ما با همه توان برای رفع این مشکل تلاش می کنیم، انشاالله از سال آینده نیروگاه ها با سوخت گاز طبیعی کار خواهند کرد.»

ولی آنچه که به نظر می رسد این است که ما یواش یواش باید به فکر نیروگاه جدیدی برای تبریز باشیم. حتی به فکر استفاده از انرژی های سبز مانند انرژی های باد، خورشید و زمین گرمایی باشیم. دکتر قاسمی هم به همین معتقد است، اما این کار در چارچوب مسئولیت های وی نمی گنجد.

* ناوگان عمومی فرسوده؛ قوز بالای قوز!

اما آلودگی هوای کلان شهر تبریز فقط مربوط به نیروگاه ها نمی شود، بلکه آلودگی خودروهای فرسوده نیز به میزان زیادی در این زمینه تاثیرگذار است. اتوبوس های فرسوده طبق مصوبه اردیبهشت 93 وزارت کشور، باید از رده خارج و نوسازی شوند که در این خصوص شهرداری کلان شهر تبریز، شرکت واحد اتوبوسرانی و راهنمایی و رانندگی استان مسئول هستند و هر کدام تکلیف معینی بر عهده دارند.

قاسمی در این خصوص می گوید: «متاسفانه اتوبوس های دودزا و آلاینده هنوز هم در سطح شهر تردد می کنند و در بحث نوسازی ناوگان عمومی اتوبوسرانی و تامین کاتالیست های مراکز معاینه فنی اقدامات مشخصی صورت نگرفته است.»

او در خصوص نظارت کافی بر مراکز معاینه فنی هم می گوید: «نظارت ما بر مراکز معاینه فنی، نظارت در حد دستگاه های مورد استفاده این مراکز است، ولی از نظر بحث نیروی محرکه ماشین ها و نحوه عملکرد این مراکز باید شهرداری خودش نظارت کند. آن زمان معاینه فنی بهتر کاربرد دارد که ارگان های نظارتی بر مراکز معاینه فنی نظارت دقیق داشته باشند. متاسفانه در شهرستان های کوچک نظارت به قدر کافی نیست و لازم است هماهنگی کافی بین ارگان های ذی ربط مانند راهنمایی و رانندگی، شهرداری و محیط زیست صورت پذیرد.»

* قابل توجه راهنمایی و رانندگی!

امان از اتوبوس های فرسوده! اتوبوس های فرسوده زیادی در سطح کلان شهر تبریز تردد می کنند که نقش قابل توجهی در آلودگی هوای این شهر دارند؛ اصولاً دودی که از اتوبوس های شهری خارج می شود عیان می کند که این اتوبوس ها معاینه فنی ندارند، هر چند برچسب آن را داشته باشند! دکتر قاسمی در این خصوص نیز توضیح می دهد: «ارگان موثر در این زمینه راهنمایی و رانندگی است، ما چندین بار از راهنمایی و رانندگی خواسته ایم که جلوی تردد این وسائل نقلیه در سطح شهر را بگیرد، اما... قرار بر این بود که اتوبوس های آلاینده و دودزا از ناوگان شهری خارج شوند، اما به بهانه هایی هر بار این کار به تعویق می افتد.»

مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی در خصوص توزیع سوخت استاندارد نیز می گوید: «در خصوص توزیع گازوئیل کم گوگرد پیگیر کردیم و الان هم گازوئیل کم گوگرد در تبریز توزیع می شود؛ معاینه فنی اتوبوس ها حتما باید با حساسیت زیادی صورت بگیرد؛ خصوصاً اتوبوس های واگذار شده به بخش خصوصی وضعیت خطرناک تری دارند و نظارت کافی در این صورت نمی گیرد. بنابرین خود اتوبوسرانی بر این مهم نظارت کند؛ بالاخره همه ما در این شهر زندگی می کنیم و آسیب به همه ما می رسد. فکر نمی کنم از نظر اعتباری شهرداری مشکلی داشته باشد، اگر شهرداری اراده کند می تواند ناوگان اتوبوسرانی و تاکسیرانی را نوسازی کند و این کار می تواند در یک برنامه چهار ساله انجام پذیرد.»

* توزیع بنزین یورو 4 شرایط را بهتر کرد

ما خصوصاً در فصل زمستان و با توجه به شرایط اقلیمی تبریز با پدید وارونگی هوا مواجهیم و این پدیده تاثیر منفی آلایندگی ها را بیشتر می کند؛ قاسمی در خصوص توزیع بنزین یورو چهار در کلان شهر تبریز، توضیح می دهد: «بنزین یورو 4 از ابتدای تیر ماه گذشته در سطح تبریز توزیع می شود و این عامل کاهش چشمگیر روزهای ناسالم هوای تبریز شده است.»

وی ادامه می دهد: «در بحث توزیع بنزین یورو چهار، پس از پیگیری های سازمان، بعد از تهران، بنزین یورو 4 در کلانشهر تبریز توزیع شد. از زمانی که بنزین یورو 4 در تبریز توزیع شده، آلودگی به صورت چشمگیری در تبریز کاهش داشته است. ضمناً ما بصورت رندم جایگاه های توزیع کننده بنزین یورو 4 را هم آزمایش می کنیم. هم اکنون روزانه 1.2 میلیون لیتر در تبریز بنزین یورو 4 توزیع می شود که به نظر من ناکافی است، چون ساکن شبانه تبریز از ترددهای روزانه آن کمتر است و تردد های روزانه ای که وارد تبریز می شوند، از بنزین یورو 4 استفاده نمی کنند.»

* کاهش 50 درصدی روزهای ناسالم نسبت به سال گذشته

مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی در ادامه به آمار روزهای آلوده تبریز و مقایسه آن با سایر کلان شهرهای کشور می پردازد و می گوید: «در کل سال 92 در تبریز، 72 روز شرایط هشدار و اضطرار قرار داشتیم و تا الان که در خدمت شما هستم آخرین آماری که همکارانم به من داده اند اینگونه است: ما در 9 ماهه نخست سال 92 حدود 32 روز آلودگی هوا داشتیم و در 9 ماهه سال جاری، این رقم به 17 روز کاهش یافته است. البته این 17 روز در مقایسه با 32 روز سال گذشته وضعیت بهتری داشته اند، چرا که وضعیت آلودگی های سال گذشته غلظت بیشتری داشته اند.»

او می گوید: «تاثیری که توزیع بنزین یورو 4 داشته خیلی خوب بوده است؛ در ضمن ما پایش مستمر صنایع را هم در دستور کار داریم و با صنایع آلاینده هیچ گونه اغماضی نداریم، خصوصاً در فصل زمستان.»

* تبریز رکورد دار آلودگی هوا نیست؛ خوشبختانه

مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی به برخی اظهارات نمایندگان که تبریز را رکورد دار آلودگی هوای کشور، معرفی می کنند واکنش نشان داد و گفت: «طبق آمارها ما رکورد دار آلودگی هوای کلان شهرها نبودیم و من نمی دانم این اظهارات از روی چه پایه ای مطرح می شود.»

قاسمی آمار سال گذشته روزهای آلوده کلان شهرهای کشور را نشان می دهد و می گوید: «طبق آمار رسمی سازمان حفاظت محیط زبست در سال گذشته اصفهان با 296 روز، تهران با 158 روز، مشهد با 134 روز، کرج با 81 روز و تبریز با 72 روز به ترتیب شهرهای اول تا پنجم کشور از نظر آلودگی هوا بوده اند. این آمار سال 92 است و ما در بین کلانشهرها رده پنجم آلودگی هوا را داریم و رکورد دار نیستیم.»

مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی تعداد ایستگاه های سنجش آلودگی هوای تبریز را شش ایستگاه اعلام کرد و گفت: «وقتی ما مسئولیت قبول کردیم، فقط یک ایستگاه از شش ایستگاه کار می کرد، حالا با تلاش همکارانم 4 ایستگاه دیگر را راه اندازی کرده ایم و با تامین اعتبار کافی، همه ایستگاه ها به طور کامل مجهز و راه اندازی خواهند شد.»

 * گفتگو از محمد سهرابی