خبرگزاری میراث فرهنگی: دیوارها کوتاهند. دری وجود ندارد. قبرها بسیارند با قامت‌های بلند، پشت سر هم صف کشیده‌اند. اینجا هر روز دست‌های بسیاری روی خاک علامت‌ می‌کشند تا شاید بعد از مرگ جای قبرشان مشخص شود. قبرستان وادی‌السلام اما خود در غربت است. نیاز به ساماندهی دارد، قبرستانی که می‌تواند در فهرست میراث جهانی جای بگیرد.

قبرستان وادی السلام حال عجیبی دارد. قبرهای ایستاده کنار هم آنقدر زیادند که مجموعه بزرگ و پیچیده و غریبی را به وجود آورده‌اند. مقبره‌های قدیمی با معماری عجیب جای جای این قبرستان دیده می‌شود. اینجا یکی از مقدس‌ترین و عجیب‌ترین قبرستان‌های دنیا به شمار می‌رود.

اینجا قبرستان وادی السلام است، بزرگترین قبرستان خاورمیانه

روزانه صدها نفر به زیارت قبور در این قبرستان می‌آیند. پیامبرانی چون هود و صالح نیز در این قبرستان به خاک سپرده شده‌اند. در روایات آمده است که ارواح مومنان در این قبرستان دور هم حلقه می‌زنند. وعده دیدار مومنان در این قبرستان داده شده است. می‌گویند که ارواح مومنان هر کجا دفن شوند، سرانجام در این قبرستان گرد هم می‌آیند.

مقبره‌هایی که در آستانه ویرانی قرار دارند

با این همه بزرگترین قبرستان خاورمیانه حال و روز خوشی ندارد. بسیاری از مقبره‌های آن به شدت آسیب دیده و قبرهای شکسته آن کم نیستند. جای به جای آن زباله ریخته شده و بسیاری از بخش‌های آن در حال ریزش است.

قبرستان مقدسی که در میان انبوهی از زباله‌ها قرار گرفته

برخی از مسئولان نجف می‌گویند که زائران گاهی آداب ورود به این قبرستان را رعایت نمی‌کنند. به طوریکه چند وقت پیش چنان هجوم آوردند که در ورودی آن کنده شده است.
هنوز آثار کنده شدن در قبرستان دیده می‌شود. مردم مراعات نمی‌کنند با آنکه اعتقاد قلبی به این قبرستان مقدس دارند.

مقبره‌های خانوادگی در وادی السلام

با این همه به نظر می‌رسد که این شکسته‌گی‌ها بیشتر از همه حاصل بی‌مهری مسئولان طی سالیان سال است. هر چند عراق آنقدر در سال‌های گذشته بحران به جان مردم سرزمینش دیده که صیانت از این قبرستان در اولویت برنامه‌هایش نمی‌تواند باشد. با این حال این قبرستان میراث معنوی برای همه جهانیان است. میراثی که می‌تواند در فهرست آثار یونسکو ثبت شده و مورد حمایت جهانی قرار بگیرد.

مقبره حضرت هود و صالح در بزرگترین قبرستان خاورمیانه

قبرستانی که در قسمت شمالی حرم امیرالمومنین (ع) در شهر نجف قرار دارد و از جنوب به حرم امیرالمومنین و خیابان اصلی نجف- کوفه (شارع علی بن ابیطالب) از شرق به جاده نجف - کربلا، از شمال به منطقه حی المهندسین و غرب به دریای سابق نجف محدود می شود. این قبرستان قدمتی دیرینه که به عمر پیامبرانی همچون هود و صالح می‌رسد.

قبرهایی ایستاده تا برای همیشه باقی بمانند

بزرگان و مومنان بسیاری از سراسر جهان در این قبرستان به خاک سپرده شده‌اند، در میان آن‌ها نام‌های علامه قطب الدین راوندی، آیه الله سید جمال‌الدین گلپایگانی،آیه الله سید محمد باقر صدر، آیه الله سید جمال الدین افجه ای، آیه الله سید علی قاضی طباطبایی، رئیس‌علی دلواری، شعبان دیوشلی نیز دیده می‌شود.

مردم اعتقاد دارد که اگر با دست روی زمین علامت بگذارند، وقتی که مردند، روحشان به این مکان باز می‌گردد

این قبرستان پیچیدگی‌ها، روایات، اتفاقات و بزرگان بسیاری را به خود دیده که هر کدام از این‌ها بر گنجینه بودن آن صحه می‌گذارد، گنجینه‌ای که برای ابد باید در خاطرها ثبت شود.