ناگفته‌هایی از مذاکرات هسته‌ای ژنو و نقش فیصل

امیرحسین زمانی نیا نسبت به موفقیت مذاکرات ایران و 1+5 ابراز خوشبینی کرد و گفت: هر چند که قصد ندارم وارد جزییات مذاکره شوم ولی در حال گفت و گو هستیم تا فاصله تعلیق و لغو تحریم ها کوتاه تر شود.

به گزارش ایرنا، مشاور تیم مذاکره کننده هسته ای ایران در گفت و گویی مبسوط تاکید کرد: با امضای «توافق ژنو» در سال گذشته و در تصویری بزرگتر و آینده نگرتر، روند پیروزی ما شروع شده و غیر از این امکان ندارد.

زمانی نیا گفت: ما به اهداف زمانبندی شده مان در صنعت هسته ای رسیده ایم. صنعت هسته ای مان بومی است. غنی سازی را داریم و خواهیم داشت. در مابقی زنجیره چرخه سوخت هم به فعالیت هایی که داریم ادامه می دهیم. زمینه همه اینها در «توافق ژنو» بوده است.

وی در پاسخ به سوالی درباره تلاش عربستان برای تاثیر منفی گذاشتن بر مذاکرات ایران و کشورهای 1+5 ، مخالفت ریاض با کاهش سقف تولید اوپک و متعاقب آن سقوط شدید قیمت نفت و نیز این که گفته شده وزیر خارجه عربستان در درجه اول قصد داشت همزمان با مذاکرات ایران ، وزیر خارجه آمریکا را به بهانه ملاقات از وین، خارج کند ، گفت: تنها می توانم به این نکته اشاره کنم که سه شب قبل از حضور «جان کری» در وین، وزرای خارجه آمریکا و عربستان سعودی یکدیگر را در پاریس ملاقات کرده بودند. ظاهرا آقای «سعود الفیصل» در زمان مذاکرات باز هم از وزیر خارجه آمریکا خواسته بود تا به پاریس برود و دوباره با یکدیگر در آنجا دیدار کنند.

مشاور تیم مذاکره کننده هسته ای ایران در این باره که به چه دلیل «جان کری» به پاریس نرفت، گفت: اینطور که ما متوجه شدیم آقای «جان کری» به آقای «سعود الفیصل» گفته بود که چون در مذاکرات هستند و مذاکرات هم جدی است نمی تواند به پاریس برود.

وی در پاسخ به این سوال که آیا درست است که بگوییم آقای «سعود الفیصل» به وین آمده بود تا وزیرخارجه آمریکا را متقاعد کند که مذاکرات به نتیجه نرسد، گفت: آمریکایی ها به ما گفتند که مذاکراتشان با وزیرخارجه عربستان در مورد ایران نبوده است. حالا اینکه ما این حرف را چه چطور تفسیر کنیم بحث دیگری است. اما به هر حال نمی توان از نظر دور داشت که انجام چنین سفری در شرایط حساس مذاکرات ایران با 1+5 به نوعی بدسلیقگی بود.

از زمانی نیا سوال شد: رفتن وزیرخارجه کشوری مثل ایالات متحده به داخل هواپیمای شخصی وزیرخارجه عربستان، آنهم در چنان مقطع حساسی، به لحاظ دیپلماتیک کمی عجیب بود. برخی شایعه کردند که ممکن است مقام مهمتری از عربستان در هواپیمای وزیرخارجه این کشور حضور داشته که «جان کری» به دیدارش رفته است. شما در این باره خبری دارید؟

وی گفت: من در این باره خبری ندارم، چیزی به ما نگفتند. نکته ای که می خواهم بگویم اینست که امکان دارد چنین شرایطی برای یک دیدار دیپلماتیک، غیر معمول به نظر برسد اما می توان با توجه به بعضی ملاحظات، از آن تفسیر ویژه نکرد.

زمانی نیا در ادامه این مصاحبه که روزنامه ' مردم امروز ' انجام داده است ، در این باره که آیا هیات ایرانی به هیات آمریکایی اعتراضی نکرد که چرا در میانه مذاکرات هتل را ترک کرده و به دیدار وزیر خارجه سعودی رفته است ، گفت: اولا؛ وسط جلسات مذاکره نبود. ثانیا؛ وزیر خارجه آمریکا خودش ضروری دانست و توضیحانی در این خصوص داد.

مشاور تیم مذاکره کننده هسته ای ایران در پاسخ به این سوال که آیا در مدت زمان باقیمانده ایران و کشورهای 1+5 می توانند به توافق نهایی برسند، گفت: من خوشبین هستم که ظرف چند ماه آینده به توافق برسیم. البته در این مقطع که با هم صحبت می کنیم هنوز اختلافات باقی است. در همه مسایل هم اختلافات باقی است.

وی افزود: اما نکته مهم اینست که طرفین مذاکره موارد مانور همدیگر را تقریبا می دانند. من فکر می کنم در ایران، اتحادیه اروپا، آمریکا و حتما روسیه و چین اراده سیاسی وجود دارد که اختلافات را کم کنیم تا بتوانیم به توافق برسیم. این مسایلی است که در جریان است.

زمانی نیا درباره فشار های بیرون از مذاکرات نیز گفت: بالاخره عده ای که این توافق را با منافع خودشان در تضاد می بینند در این مسیر کارشکنی می کنند. برخی کشورهای عربی منطقه و اسراییل به شدت در واشنگتن با مسولین دولتی و کنگره در حال لابی هستند که این توافق یا به تعویق بیفتد یا به آن شکلی که مدنظر است انجام نشود.

این دیپلمات کهنه کار تاکید کرد: با همه این اوصاف، دنیا منتظر به ثمر نشستن مذاکرات و انجام توافق نهایی است. من معتقدم با امضای «توافق ژنو» در سال گذشته و در تصویری بزرگتر و آینده نگرتر، روند پیروزی ما شروع شده است. غیر از این امکان ندارد..

زمانی نیا گفت: ما به اهداف زمانبندی شده مان در صنعت هسته ای رسیده ایم. صنعت هسته ای مان بومی است. غنی سازی را داریم و خواهیم داشت. در مابقی زنجیره چرخه سوخت هم به فعالیت هایی که داریم ادامه می دهیم. زمینه همه اینها در «توافق ژنو» بوده است. ضمن اینکه برخی معتقدند ارزش «توافق ژنو»20 میلیارد دلار بود. آن 4 میلیارد دلار، بیشتر مانند آرایش کردن یک گل بود.

وی تصریح کرد: بعد از این توافق، در موفقیتی سیاسی و استراتژیک، چهره امنیتی ایی که از ایران ساخته شده بود تا حدود زیادی اصلاح شد. این روند می توانست کند شود اما دیگر نمی تواند متوقف شود.

معاون وزیر نفت به انتقاد تاجران اروپایی در زمینه تحریم ها از آمریکا اشاره کرد و گفت : اروپایی ها به دلیل رعایت تحریم های ایالات متحده، خودشان را از تعامل تجاری با ایران چه در نفت و چه در سایر امور صنعتی و تجاری محروم کرده اند. در حالیکه در عرض سه – چهار سال گذشته تجارت پایه ایی (Net) ایران با آمریکا به نسبت قبل بیشتر شده ولی تجارت پایه ایی ایران با اروپایی ها در همین مدت کمتر شده است.

وی گفت: آقای «جک استرا» هم اخیرا گفته است که حجم تجارت انگلیس با ایران هشت برابر کم شده است ولی حجم تجارت ایران و آمریکا سه برابر زیاد شده است.

معاون وزیر نفت اظهار داشت: اروپایی ها معتقدند وزارت خزانه داری آمریکا به درخواست های تجار آمریکایی برای تجارت با ایران رسیدگی می کند و جواب مثبت یا منفی اش را می دهد که آیا تجارتشان با ایران مشمول تحریم می شود یا خیر. اما وزارت خزانه داری آمریکا به درخواست تجار غیر آمریکایی پاسخ سریع و درستی نمی دهد.

زمانی نیا اضافه کرد: بنابراین انها هم از ترس گرفتار شدن به عواقب تحریم های ثانویه آمریکا با ایران تجارت نمی کنند. اروپایی ها گاهی این نکته را مطرح می کنند که تحریم ها بطور دوگانه به نفع آمریکایی ها اجرا می شود.

مشاور تیم مذاکره کننده هسته ای ایران افزود: البته می خواهم بگویم اینگونه مسائل در مذاکرات مطرح نیستند هر چند که در رویکرد ما به مذاکرات، سهم آنها مهم است. مذاکرات هسته ای از اهمیت استراتژیک فوق العاده ای برخودار است که تا حد زیادی مستقل از اینگونه ملاحظات تجاری پیش می رود.

وی در جواب به این سوال که اگر مذاکرات به نتیجه نرسد ، وزارت نفت چه خواهد کرد، گفت: مسلما ما بعنوان کارگزاران دولت باید برنامه هایمان را طوری تنظیم کنیم که اگر تحریم ها ادامه داشت بتوانیم کارهایمان را انجام دهیم. دولت آقای روحانی هم برای شرایط نرسیدن به تفاهم در مذاکرات، کاملا برنامه ریزی کرده است.

معاون وزیر نفت افزود: خوشبختانه آقای زنگنه، سابقه برنامه ریزی استراتژیک و آینده نگر طولانی مدتی دارند و از قبل برای شرایط برداشته نشدن تحریم ها هم برنامه ریزی کرده اند. از سوی دیگر معتقدم باید همه وزراتخانه ها خودشان را چه از نظر روحی و روانی و چه از نظر اجرایی آماده برداشته شدن تحریم ها کرده باشند. تا چنانچه در مذکرات به تفاهم رسیدیم همه بدانند که از فردایش چه کاری باید انجام دهیم.

وی به حساسیت طرف مقابل به صنعت نفت ایران اشاره کرد و گفت: اولین تحریمی که بعد از انقلاب، توسط آمریکایی ها بصورت فرامرزی علیه ایران اعمال شد، تحریم در صنعت و نفت و گاز ایران بود. بنابراین دشمنان ما از قبل شناسایی کرده اند که چه بخشی برای ایران مهم است. بنابراین در سی و پنج سال گذشته و به ویژه بعد از ماجرای هسته ای، بطور مرتب تحریم ها بر صنعت نفت را گسترش داده اند. از سال 2005 هم که پرونده ایران به شورای امنیت رفت، دیگر تحریمها از جمله تحریم دسترسی به درآمدهای نفتی ایران و بانک مرکزی بر این بستر اضافه شد تا به قول خودشان تحریم های هوشمند انجام داده باشند.

مشاور تیم مذاکره کننده هسته ای ایران افزود: در سال 2005 وقتی موضوع هسته ای ایران به شورای امنیت رفت من در جریان جزییات مسایل نبودم. الیته شک ندارم که وقتی پیش نویس قطعنامه های شورای امنیت آماده می شد مسولین وقت دولت از طریق دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل و طبیعتا وزارت امور خارجه، با خبر شده اند. حتما هم در جریان بوده اند که چگونه تحریم های دیگر با سوار شدن بر بستر تحریم های شورای امنیت قرار است تشدید شود.

وی در پاسخ به این سوال که آیا در دور جدید مذاکرات مشوق هایی برای ترغیب شرکتهای بین المللی نفتی به منظور سرمایه گذاری سریع و گسترده در صنعت نفت و گاز ایران پس از لغو تحریم ها پیشنهاد نشده، گفت: بنا ندارم وارد جزییات مذاکرات شوم و نمی خواهم درباره آنچه که در اتاق مذاکره به هم می گوییم حرف بزنم. همین قدر بگویم که آنها سعی دارند که در صورت رسیدن به تفاهم موانع را بردارند و تصویری از شرایط ارائه کنند.

زمانی نیا اضافه کرد: ولی ما از این نوع مذاکره هیچ وقت استقبال نکرده ایم. نمی پذیریم که آنها بخواهند به ما بگویند که بعد از تفاهم چه اتفاقاتی خواهد افتاد. این کار مربوط به مسوولین ایرانی است. در عین حال علاقه مندیم که فاصله بین تعلیق و لغو تحریم ها تا جایی که عملی هست، طولانی نباشد. قسمت ظریف مذاکرات همین جاست که چه عواملی را با هم مربوط کنیم تا فاصله تعلیق و لغو تحریم ها کوتاه تر باشد.