مشخصات افرادی که چک را برگشت زده‌اند، بدهید. برای چک‌های 70 و 35 میلیونی یک درصد از مبلغ چک و برای چک 10 میلیونی، 300 هزار تومان می‌گیریم. رضایت‌نامه معتبر محضری می‌دهیم که به بانک بدهید.

همزمان با افزایش میزان چک‌های برگشتی در کشور، مشاغلی ترویج پیدا کرده‌اند که طبق ادعای خودشان می‌توانند سوءاثر چک برگشتی را رفع کنند.

اقتصادنیوز با این مقدمه، نوشت:

- سلام. من سه برگه چک برگشتی دارم.

- چه بانکی؟

- فرقی هم دارد؟ سه بانک متفاوت. یکی هم شهرستان.

- نه فرق چندانی ندارد. تاریخ چک‌ها چه زمانیه؟

- دو سال، یک سال و پنج ماه پیش.

- مبلغ چک‌ها چقدر است؟

- 70 میلیون، 35 میلیون و 10 میلیون تومان.

- مشخصات افرادی که چک را برگشت زده‌اند، بدهید. برای چک‌های 70 و 35 میلیونی یک درصد از مبلغ چک و برای چک 10 میلیونی، 300 هزار تومان می‌گیریم. رضایت‌نامه معتبر محضری می‌دهیم که به بانک بدهید.

- یعنی بدون وجود کسی که چک را برگشت زده، رضایتنامه محضری می‌دهید؟

- بله. خیالتان راحت.

برگشت خوردن 523 هزار برگ چک در مهرماه امسال که ارزش مجموع آنها به عدد 6277 میلیارد تومان می‌رسد، نشان‌دهنده این است که در 12.6 درصد از کل میزان چک‌های مبادله شده در مهرماه امسال چک‌های بی‌اعتبار صادر شده‌اند.

البته باید به این نکته اشاره کرد که این نسبت در دو سال اخیر بی‌سابقه بوده است.

در این مورد باید بررسی کرد که آیا قوانین کشور ضعف دارد یا مسائل دیگری است که در نهایت منجر به این می‌شود که روند برگشت خوردن چک‌ها در کشور نه‌تنها کم نشود بلکه بیشتر هم شود. یکی از ابزارهای برخورد با چک‌های برگشتی، قوانین مربوط به سوءاثر چک است که طبق مقررات بانک مرکزی، اگر چک برگشتی قبل از 10 روز پاس شود، در سیستم بانک مرکزی ثبت نمی‌شود اما پس از 10 روز تا هنگامی که پاس شود سابقه سوء‌اثر باقی می‌ماند.

باقی ماندن سوءاثر باعث می‌شود که صاحبان چک برگشتی در ادامه کارهای بانکی خود اعتبار گذشته خود را نداشته باشند و بانک با آنها متفاوت از دیگر مشتریان برخورد می‌کند. به همین دلیل معمولاً صاحبان چک برگشتی به دنبال آن هستند که به هر طریق ممکن سوءاثر چک برگشتی را رفع کنند.

در صورتی که چک برگشتی به هر دلیل نخواهد پاس شود، یا لاشه چک باید به بانک برگردد یا رضایتنامه محضری از کسی که چک را برگشت زده لازم است که ترتیب رفع سوء‌اثر چک داده شود.

البته به دلیل ارتباطات خاص مالی که گاهی بین افراد پیش می‌آید و جلوگیری از بی‌اعتباری مشتریان بانکی، بانک مرکزی راه دیگری پیش روی افراد می‌گذارد که از سوءاثر جلوگیری شود و بدون ارائه لاشه چک یا ضمانتنامه هم بتوان سوءاثر را پاک کرد. برای استفاده از این راه، صاحب حساب باید به میزان مبلغ چک یا چک‌های برگشتی، موجودی در حساب جاری خود داشته باشد، اما از بانک بخواهد این موجودی را مسدود و از پاس کردن چک‌های مربوطه هم جلوگیری کند تا تکلیف چک‌های برگشتی مشخص شود. مدتی که بانک برای این کار در نظر گرفته شده ، 24 ماه است.

در این شرایط شرکت‌های زیادی در جراید و سایت‌ها با تبلیغ رفع سوء‌اثر چک به فعالیت مشغولند. روند کاری این شرکت‌ها به این صورت است که با گرفتن مشخصات فردی که چک را برگشت زده، رضایتنامه محضری می‌دهند که به بانک داده شود و رفع سوءاثر انجام می‌شود.

آن طور که اغلب اپراتورهای این شرکت‌ها می‌گویند، کار آنها کاملاً قانونی است، اما مشخص نیست چگونه بدون حضور فرد، رضایتنامه محضری ارائه می‌شود و کاملاً قانونی است!

این در حالی است که بانک مرکزی در اعلامیه‌هایی به طور مکرر اعلام کرده که تبلیغات غیرقانونی رفع سوءاثر چک در برخی رسانه‌ها مورد تأیید بانک مرکزی نیست اما این رسانه‌ها هنوز تبلیغات این نوع شرکت‌ها را انجام می‌دهند.

نرخ رفع سوءاثر چک برگشتی

آن طور که اغلب اپراتورهای این شرکت‌ها عنوان می‌کنند، قیمت رفع سوءاثر چک در این شرکت‌ها، حدود یک درصد مبلغ چک است. البته کف بازار بین 300 تا 350 هزار تومان است اما اگر تعداد فقره چک زیاد باشد، تخفیف هم می‌دهند.

نکته قابل توجه این است که اگر مبلغ چک کمتر از کف بازار باشد، باز هم باید این مبلغ پرداخت شود. البته گفته صاحبان این کسب و کار گواه این است که کاربرد این روش، بیشتر برای مواردی است که چند سال از مدت برگشت خوردن چک گذشته است.