۰۵ آذر ۱۴۰۳
به روز شده در: ۰۵ آذر ۱۴۰۳ - ۱۹:۴۴
فیلم بیشتر »»
کد خبر ۳۵۷۹۶۴
تعداد نظرات: ۱۳ نظر
تاریخ انتشار: ۱۰:۴۲ - ۰۷-۰۷-۱۳۹۳
کد ۳۵۷۹۶۴
انتشار: ۱۰:۴۲ - ۰۷-۰۷-۱۳۹۳
به بهانه چهارمین اجلاس 5 کشور ساحلی در آستاراخان

رژیم حقوقی دریای خزر؛ عدمش به ز وجود؟!

ایران باید برای گزینه های 20 یا 13 درصد گفت و گو کند در حالی که هر رژیم حقوقی با توجه به آرایش 4 به 1 سهم ایران را در 11 درصد متوقف می سازد و چه بسا دست ما را از برخی میدان های نفتی مورد ادعای آذربایجان نیز کوتاه کند.

عصر ایران؛ مهرداد خدیر- رییس جمهور روحانی به آستاراخان روسیه سفر کرده تا دراجلاس کشورهای حاشیه خزر شرکت کند. 5 کشور ایران، روسیه، جمهوری آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان در ساحل دریای خزر و به نام درست تر «کاسپی» قرار دارند و پیش بینی می شود در این اجلاس 4 سند شامل اعلامیه، بیانیه، یک یادداشت تفاهم درزمینه شیلات و یک یادداشت تفاهم دیگر درباره کمک های اضطراری به امضا برسد.

بحث یا انتظار بحث اصلی اما درباره رژیم حقوقی دریای خزر است که در3 نشست قبلی به نتیجه حقوقی مصوب و مشخصی نینجامید.

در اردیبهشت 1381 سید محمد خاتمی رییس جمهوری وقت ایران به عشق آباد ( ترکمنستان) رفت تا در اولین اجلاس شرکت کند. 5 سال بعد و درمهر ماه 1386 درحالی که محمود احمدی نژاد به ریاست جمهوری رسیده بود تهران میزبان کشورهای ساحل خزر بود. رژیم حقوقی در این اجلاس نیز تعیین نشد. سه سال بعد و در آبان 1389 سومین اجلاس در  باکوی آذربایجان برگزار شد و اکنون پس از نزدیک به 4 سال سران 5 کشور درآستاراخان روسیه گرد هم آمده اند.

رژیم حقوقی دریای خزر؛ عدمش به ز وجود؟!


تا پیش از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1990 دو کشو در خزر ساحل داشتند: ایران و اتحاد شوروی اما پس از آن و به خاطر ظهور کشورهای تازه شمار کشورهای ساحلی به 5 مورد افزایش یافت.

بارها خوانده ایم و شنیده ایم که ایران و شوروی در دو قرارداد 1921 و 1940 دریا را بالمناصفه و 50 – 50 تقسیم کرده بودند و بر اساس همین گزاره برخی انتظار داشتند و دارند که در مذاکرات فی مابین ایران همچنان بر حق 50 درصدی تاکید کند و 4 کشور دیگر نیز 50 درصد باقی مانده را بین خود تقسیم کنند. با این توجیه که شوروی فرو پاشیده و همان گونه که روسیه در موضوعاتی مانند عضویت دایمی در شورای امنیت سازمان ملل از میراث شوروی سابق و مثلا از حق وتویی که در واقع به شوروی به عنوان یکی از فاتحان جنگ دوم جهانی اعطا شده بود بهره می برد در این قضیه نیز نمی تواند خود را میراث دار شوروی نداند.

این در حالی است که هیچ گاه در عالم واقع دریای خزر بین دو کشور ایران و شوروی تقسیم به تساوی و نصف نشده بود و آنچه در دو قرار داد بر سر آن به توافق رسیدند حق استفاده مساوی از کشتی رانی بود نه موضوعات دیگر که آن هم عملا تحقق نمی یافت.اساساً امکان عملی برای تقسیم بالمناصفه خزر هم موجود نیست و نگاهی به نقشه موید این مدعاست.

سه نوع تقسیم برای دریای خزر متصور است:

فرمول اول خط آستارا – حسینقلی است که 11 درصد دریا را سهم ایران می کند.

فرمول دوم این که هر که ساحل محدب با خزر دارد سهم بیشتری داشته باشد و هر که ساحل مقعر، سهم کمتر. با این فرمول، قزاقستان و آذربایجان سهم کمتری می برند و با توجه به این که جمهوری آذربایجان در پی اکتشاف نفت است و حوزه های مورد اختلافی با ایران دارد از این ایده حمایت نمی کند. در این حالت سهم ایران بیش از 11 درصد اما کمتر از 20 درصد می شود ؛ حدود 13 درصد.

فرمول سوم هم این است که فارغ از حط آستارا - حسینقلی یا محدب و مقعر بودن ساحل بین 5 کشور به تساوی تقسیم شود که طبعا سهم هر کشور 20 درصدخواهد بود. دراین حالت سهم ایران تا نقطه ای کانونی در خزر جنوبی خواهد بود که به آن «نقطه میرزا کوچک خان» می گویند.

روشن است که جایی برای ادعای 50 درصدی وجود ندارد و حتی اگر چنین پیشینه ای درعالم واقع نیز موجود بود 4 کشور دیگر حاضر نمی شوند هر یک 12.5 درصد ببرند و ایران 50 درصد. در حالی که یکی از این کشورها فدراسیون روسیه است و چنانچه نگاهی عادی هم به دریا بیندازیم اجرا شدنی به نظر نمی رسد.

بنا براین ایران باید برای گزینه های 20 یا 13 درصد گفت و گو کند در حالی که هر رژیم حقوقی با توجه به آرایش 4 به 1 سهم ایران را در 11 درصد متوقف می سازد و چه بسا دست ما را از برخی میدان های نفتی مورد ادعای آذربایجان نیز کوتاه کند.

پس این سوال پیش می آید: راه حل چیست؟ راه حل ساده است. در این موضوع خاص عجالتاً فقدان رژیم حقوقی به سود ماست!

مذاکرات رژیم حقوقی دریای خزر مانند مذاکرات هسته ای نیست که اصرار داشته باشیم حتما به نتیجه برسد تا از شرّ تحریم ها خلاص شویم و اقتصاد ایران از رکود به درآید و تبعات بسیار منفی دیگر آن بر زندگی همه مردم این سرزمین کاهش یابد. هر چند سال یک بار سران 5 کشور دور هم جمع شوند و بعد به اندازه ای که بتوانند از ساحل و منابع انرژی آن استفاده می کنند.

به لحاظ تبلیغاتی نیز چون هر توافقی قطعا کمتر از50 درصد و به احتمال بسیار زیاد کمتر از20 درصد خواهد بود بعید نیست برخی این شایعه را دراندازند که حقوق دریایی خود را به روس ها بخشیدیم حال آن که روسیه کنونی نمی تواند از جانب 3 کشور دیگر بر تعهد قبلی تاکید کند و به رژیم حقوقی تازه ای نیاز است که عجالتا از نبود آن بیش از وجود آن منفعت داریم. شاید اعلام امضای 4 سند دیگر در آستاراخان برای همین باشد که تمرکز خبری به جای موضوع رژیم حقوقی  به مباحث جانبی متمایل شود.


ارسال به دوستان
انتشار یافته: ۱۳
در انتظار بررسی: ۷۱
غیر قابل انتشار: ۰
مجید
Iran (Islamic Republic of)
۱۱:۰۰ - ۱۳۹۳/۰۷/۰۷
66
275
بالاخره یه جورایی همشون روس هستند ، باور کنید اگه آمریکایی بودن حق ما را اینجوری تو روز روشن نمی خوردند
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۱:۰۳ - ۱۳۹۳/۰۷/۰۷
15
88
مشكل استخراج نفت به راحتي قابل حل است.

ميتوان يك شركت نفتي با حضور 5 كشور تاسيس كرد و هر كشور درصدي از سهام آن را دراختيار داشته باشد و اين شركت مسئول استخراج نفت در سراسر دريا باشد .

ايجاد بندر آزاد در هر 5 كشور و كشتريراني آزاد ف تور هاي گردشگري ، المپيك خزر ، رزمايش مشترك و هزار كار ديگر .
پاسخ ها
فاضل
| United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland |
۱۱:۳۳ - ۱۳۹۳/۰۷/۰۷
سلام. به نظرم در میان مدت راهکار منطقی همین ایجاد شرکت مشترک است که اشاره کردند. در سایر نقاط دنیا هم تجربه مشابه دارد. مانند نیجریه و سائوتومه و پرنسیپ که برای بهره برداری از میادین مورد اختلاف یک شرکت مشترک تاسیس کرده اند. البته در ادامه یک اختلاف دیگر ایجاد می شود و آن اینکه هرکشور چه سهمی از شرکت ببرد. ان را می شود مذاکره کرد و در کل اگر هم سهمممان کمتر از 50% باشد باز بهتر از این است که روی کل رژیم حقوقی دریای خزر به زیر 50% برسیم. یعنی همینی که اقای خدیر گفت. این شرکت مشترک یک راه حل برای تاخیر انداختن در رژیم حقوقی جامع است.
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۲:۴۰ - ۱۳۹۳/۰۷/۰۷
زماني كه آذربايجان بدون نياز به شركت مشاركتي و با استفاده تكنولوژي استخراج آمريكايي در نقاطي كه جاي بحث و اختلاف هست براحتي حفاري و استخراج ميكند و ما هنوز داريم در مورد تحريم ها دست و پا ميزنيم چرا بايد بيايد ما را هم شريك كند
زماني پا پيش ميذاره كه ما هم شروع به استخراج كنيم و حداقل برابر اون نفت برداريم.
اين مسئله نه تنها در خزر كه در كل ميادين مشترك زير دريا و حتي خشكي بين ايران و آذربايجان ، ايران و قطر ، ايران و عراق وغيره حاكم است.
عماد
Iran (Islamic Republic of)
۱۱:۰۷ - ۱۳۹۳/۰۷/۰۷
8
50
تقسیم 20درصد کاملا منتفیه....گیریم هر سال کشورای روس تجزیه بشن بعد اونوقت باید به هر کدوم درصد مساوی داد؟.......روش مثلثی به نظرم بهترین راه حل که هر کشور به صور مثلثی از دریا سهم داشته باشه
کلانتری
-
۱۱:۲۰ - ۱۳۹۳/۰۷/۰۷
1
30
با سلام . لطف کنید تاریخچه برداشت نفت وگاز ومیزان برداشت ذخایرزیرزمینی کشورهای مجاورخزر رابیان کنید. ومیادین نفتی کل خزر را معرفی کنید تا شناخت بیشتری نسبت به بستر دریا داشته باشیم.
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۱:۲۴ - ۱۳۹۳/۰۷/۰۷
28
13
متاسفانه ايران نتوانسته از اين دريا درست بهره برداري كنه و ان ايجاد كانال خليج فارس است كه همه اين همسايگان بالاي محتاج ايران خواهند شد و ايران حرف اول را خواهد زد
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۱:۲۵ - ۱۳۹۳/۰۷/۰۷
9
49
حالا در افتادن با روسها خطر ناکتر از آمریکاست
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۱:۴۸ - ۱۳۹۳/۰۷/۰۷
5
18
شاید اگر دریا را به گونه ای تقسیم کنند که هر نقطه از دریا به هر کشوری نزدیکتر بود سهم آن کشور باشد، سهم ایران از 13 درصد بیشتر شود و منطقی تر هم هست.
یوسف
Iran (Islamic Republic of)
۱۱:۵۰ - ۱۳۹۳/۰۷/۰۷
50
71
ما باید سهم 50% خود را مطالبه کنیم. به ما چه که آنها چهار تکه شدند؟
یوسف
Iran (Islamic Republic of)
۱۱:۵۲ - ۱۳۹۳/۰۷/۰۷
37
47
ما باید سهم 50% خود را مطالبه کنیم. به ما چه که آنها چهار تکه شدند؟
امین
Iran (Islamic Republic of)
۱۲:۱۳ - ۱۳۹۳/۰۷/۰۷
9
110
روس ها این قضیه رو به اهرم فشار بر ایران بدل کردن. اگه ایران الان از حق سهم واقعی دریای خزر کناره گیری نکنه اون وقت در مذاکرات 5+1 پشت ایران رو خالی میکنن. تاریخ ثابت کرده روس ها خیلی خیانت کار تر از آمریکایی ها بودن. گرچه سگ زرد برادر شغاله.
فرزند ایران
France
۲۰:۴۹ - ۱۳۹۳/۰۷/۰۷
22
15
به خدا این دریا اسمش مازندرن هههههههههههههههههههههههههههههههههههههههه
کنسرت «منظومه سیمرغ» تمدید شد؛ حضور فرهاد فخرالدینی روی صحنه پس از یک دهه رسانه صهیونیستی: ادله‌ای درباره دست داشتن ایران در ترور خاخام اسرائیلی وجود ندارد پیکه: بدترین روز فوتبالی‌ام، روزی بود که به خاطر کاتالونیا هو شدم پیام وزیر ارشاد به گردهمایی هنرمندان پیشکسوت چمدان 8 میلیاردی سوغات کشتی ایران از روسیه! رضاوند به ترکیب استقلال بازگشت فراجا: کشف بیش از 7 میلیون لیتر انواع فرآورده‌های نفتی قاچاق انفجار یک معدن در گنجه رودبار/ شکسته شدن شیشه های منازل جین گودال؛ زنی که شامپانزه‌ها را به دنیا شناساند هوش مصنوعی رشیدپور را به مذاکره با ایلان ماسک فرستاد (فیلم) بزرگترین بسته تحریمی انگلیس علیه نفتکش‌های روسیه الیکا عبدالرزاقی با پوشش کردی در جشنواره تئاتر کردستان (عکس) پانتسیر-اس1: محافظان ولادیمیر پوتین در دریاچه ولدای/ آمریکا هم عاشق پانتسیر است! (+فیلم و عکس) ابتلای یک چهارم اسرای فلسطینی به بیماری‌های پوستی کارترون رسماً سرمربی سپاهان شد