۱۳ بهمن ۱۴۰۳
به روز شده در: ۱۳ بهمن ۱۴۰۳ - ۰۵:۴۳
کد خبر ۳۵۷۸۳۳
تعداد نظرات: ۱ نظر
تاریخ انتشار: ۱۰:۱۵ - ۰۷-۰۷-۱۳۹۳
کد ۳۵۷۸۳۳
انتشار: ۱۰:۱۵ - ۰۷-۰۷-۱۳۹۳

سد سازی؛ گزینه اجتناب ناپذیر برای مدیریت آب

طبق استانداردهای جهانی، شهرهایی که سهم سرانه آب آنها بین 1700-1000 متر مکعب در سال است، شهرهای تحت فشار و شهرهایی که سهم سرانه آنها کمتر از 1000 متر مکعب در سال است، شهرهای در تنگنا و فقر آبی تلقی می گردند. سهم سرانه شهر تهران، حدود 500 متر مکعب در سال است.
عصرایران - رشد روز افزون جمعیت، توسعه اراضی کشاورزی در مناطق خشک و نیمه خشک جهان، گسترش صنایع، توزیع ناهمگون زمانی و مکانی آب شیرین به لحاظ کمی و محدودیت‌ها و مشکلات روزافزون کیفی منابع آبی، در بسیاری از کشورها، تأمین آب مطمئن را به یکی از چالش‌های اساسی قرن حاضر تبدیل نموده است.

كشور ما نیز به دليل کم بودن ريزش‌هاي جوي
و نامناسب بودن پراكنش زماني و مكاني آن، در زمره كشورهاي خشك و نيمه خشك جهان قرار دارد و در اين شرايط به دليل رشد جمعيت، گسترش شهرنشيني و توسعه بخش‌هاي اقتصادي (كشاورزي و صنعت) تقاضا براي آب روز به روز افزايش مييابد.

سد سازی؛ گزینه اجتناب ناپذیر برای مدیریت آب

نظري به گذشته و تاريخ كهن كشور، نشان مي‌دهد كه براي تعديل مشكلات ناشي از محدوديت منابع آب، ابتكارات و ابداعات متنوعي در زمينه بهرهبرداري از منابع آب سطحي و زيرزميني، در ابعاد سازهاي و مديريتي مورد توجهبوده است كه احداث قنوات، سدهاي مخزني و انحرافي در بعد سازه‌اي ونظامهاي حقابه‌بري مدون در بعد مديريتي آن قابل ذكر است.

در دهه اخير، آب به عنوان يك موضوع مهم در كانون مباحثات و مذاكرات بين المللي قرار گرفته و تقريباً هيچ نشست بين المللي را كه در آن آينده اداره جهان در هزاره سوم ميلادي مطرح باشد نمي‌توان سراغ گرفت كه در آن آب و مديريت آن به صورت يكي از اصلي ترين عوامل و عناصر در دستور كار قرار نداشته باشد.

بر اساس مطالعات ملی و بین‌المللی، ایران جزء کشورهایی است که در حال حاضر در تنش آبی به سر می‌برد و هر ساله بر شدت این تنش افزوده می‌گردد.
طبق استانداردهای جهانی، شهرهایی که سهم سرانه آب آنها بین 1700-1000 متر مکعب در سال است، شهرهای تحت فشار و شهرهایی که سهم سرانه آنها کمتر از 1000 متر مکعب در سال است، شهرهای در تنگنا و فقر آبی تلقی می گردند. سهم سرانه شهر تهران، حدود 500 متر مکعب در سال است که نشان می‌دهد کلان شهر تهران در زیر فقر آبی بسر می برد.

یکی از منابع آب پایدار در گذشته که کشور از جمعیت کمتری برخوردار بوده است، آب زیرزمینی می‌باشد. در اثر افزایش نیاز آبی و برداشت آب از منابع آب زیرزمینی، این منبع پایدار کاهش چشم‌گیری یافته است، بطوری‌که بسیاری از کارشناسان معتقدند احیاء این منبع پایدار در آینده حتی در صورت وجود نزولات جوی کافی نیز، امکان‌پذیر نیست لذا این موضوع باعث شده است که تنها منبع قابل دسترسی، منابع آب سطحی ناشی از بارش‌ها باشد و مهار این منبع را به عنوان یکی از مهمترین راهکارهای خروج از بحران آب تبدیل کند.

در چنین شرایطی سدسازي براي حفظ حيات و تداوم امنيت ملي و نيز افزايش ظرفيت ذخيره سازي و گسترش منابع آب و استحصال انرژي برقابي مخصوصاً براي مناطقي كه با كمبود و بحران آب مواجه هستند، لازم و حياتي است. سدهاي مخزني كه يكي از دستاوردهاي مديريت آب به منظور كنترل منابع آب هستند، اهداف چند منظوره دارند و علاوه بر ذخيره سازي و جلوگيري از هدر رفتن آب در زمان سیلاب و تامين آب بخش هاي مختلف كشاورزي و شرب و نيز كنترل سيلاب ها و خسارت هاي ويرانگر آن به مزارع و تاسيسات شهري و روستايي و به منظور توليد برق به كار مي روند. نيروگاه هاي آبي از شاخص‌ترين نيروگاه هاي سازگار با محيط زيست هستند كه به علت سهولت و هزينه‌هاي کم‌ بهره‌برداري، علاوه بر اهداف چندمنظوره برای كمك به پايداري شبكه مورد استفاده قرار گيرند

از طرفی با احداث اصولی سدها خسارات انساني و مالي ناشي از وقوع سيلاب ها به حداقل مي‌رسد. سيلاب حدود 60 درصد از خسارات مربوط به بلاياي طبيعي را در دنيا تشكيل مي دهد. كشور ما در دهه گذشته به طور متوسط هر سال با 60 سيلاب روبه رو بوده است كه حدود 570 ميليارد تومان خسارت دربر داشته است و هر سال تقريباً 200 نفر جان خود را در اين رابطه از دست داده اند.

از طرفی با اینکه در احداث سدهاي مخزني، بخشي از اراضي در داخل مخزن قرار مي گيرند و از بين مي روند لیکن سطحي معادل چند ده برابر آن در پایین‌دست سد، قابليت كشاورزي مي يابند. همچنين سيلاب ها كه در عمل با سرعت زياد از مسيل ها و رودخانه ها عبور كرده و بعد از فرسايش خاك و ايجاد خسارت فراوان به درياها وارد مي شوند، در سدها ذخيره شده و به تدريج در طول سال استفاده مي شوند.

مطالعات دقيق كارشناسي توسط شركت هاي معتبر نشان مي دهد كشور ايران تا استفاده كامل از پتانسيل هاي منابع آبي و توسعه سدها فاصله زيادي دارد كه بخشي از اين پتانسيل ها در سال هاي اخير از طريق ساخت سدهاي بزرگي نظير كرخه، كارون3، كارون4، سيمره، گتوند و... توسعه داده شده است.

در کنار صنعت سدسازی مواردی همچون بهینه‌سازی الگوی مصرف در استفاده‌های شرب و بویژه کشاورزی، اصلاح قیمت و تعرفه آب مصرفی با توجه قیمت واقعی آن و عدالت اجتماعی، مهار كردن آبهاي سطحي حوضه‌هاي آبي مشترك با کشورهای همسایه و انتقال آب بين حوضه‌اي در جهت ایجاد توازن آبی کشور تاثیر بسزایی در پایدارسازی منابع آبی و مقابله با بحران کم‌آبی دارند. لذا امید می‌رود که با این توسعه‌ها بتوان با مشکلات پیش‌روی کشور ناشی از کمبود منابع آب که انتظار افزایش آن در آینده نیز وجود دارد، مقابله نمود.


ارسال به دوستان
انتشار یافته: ۱
در انتظار بررسی: ۳۷
غیر قابل انتشار: ۰
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۲۰:۳۹ - ۱۳۹۳/۰۷/۰۷
0
3
توسعه نا متوازن بهترین بیان اینگونه مشکلات هیچوقت نیومدیم بررسی کنیم و توسعه در بخشهای مختلف رو با ایجاد ظرفیت دنبال کنیم
جنگ تجاری ترامپ با همسایگان و چین / 25 درصد عوارض بر واردات از کانادا و مکزیک / 10 درصد بر چین روز اول جشنواره فجر چهل و سوم در سینما رسانه ؛ فیلم‌ها و حاشیه‌ها (+عکس) فرودگاه دبی: رکورد 92 میلیون مسافر در سال/ پیش بینی 100 میلیون مسافر تا 2 سال دیگر / ساخت فرودگاه جدید دبی با ظرفیت 270 میلیون مسافر مامور قلابی آب، سارق مسلح خانه‌ها بود حمله پلنگ یک نفر در یکی از روستاهای اردبیل تعطیلی مدارس اراک و ساوه به علت آلودگی هوا دولت ترامپ رسما آزمایشگاهی در «چین» را منشاء ویروس کرونا اعلام کرد کاخ سفید: ترامپ موضع خود را درباره ایران کاملا شفاف اعلام کرده ۱۸۳ اسیر فلسطینی آزاد می شوند شرکت جاسوسی اسرائیل واتس‌اپ را هک کرد ترامپ و نتانیاهو سه‌شنبه با یکدیگر دیدار می‌کنند ابراز نگرانی سازمان ملل نسبت به نابسامانی وضعیت انسانی در جنین کاخ سفید: ترامپ تعرفه‌ها بر کالاهای وارداتی مکزیک، کانادا و چین را از شنبه اعمال می‌کند نخست وزیر کانادا: روزهای سختی در پیش است وزیر میراث فرهنگی: بیش از ۶ میلیون گردشگر خارجی وارد کشور شدند