سفر دو جامعه‌شناس برجسته انگلیسی به ایران

پرفسور رابرت داگلاس جسوپ جامعه شناس برجستۀ انگلیسی و همسرش خانم دکتر نایلینگ سووم جامعه شناس که هر دو در دانشگاه لنکستر بریتانیا تدریس می‌کنند، از ۲۵ شهریور ماه تا ۵ مهرماه به دعوت انجمن جامعه شناسی ایران به ایران می‌آیند.

 آنا با بیان این خبر در ادامه نوشت: دکتر محمدامین قانعی‌راد رییس انجمن جامعه‌شناسی ایران با بیان اینکه در برنامه سفر دو جامعه شناس به ایران، بازدید از آثار تاریخی، ارائۀ سخنرانی و برگزاری کارگاه آموزشی وجود دارد، گفت: یکی از وظایف انجمن‌های علمی برقراری ارتباطات بین المللی و دعوت از شخصیت‌های علمی جهانی برای گفت‌وگو با اهالی دانش در کشور است. این وظیفۀ مهم بنا به دلائل گوناگون تا کنون کمتر مورد توجه اجتماعات و سازمان های علمی قرار گرفته است.

این عضو هیات علمی دانشگاه با تاکید بر اینکه «تعامل با اجتماع علمی جهانی از طریق خواندن مقالات وکتاب ها به زبان اصلی یا ترجمه آنها، فرصت های مطالعاتی اساتید و دانشجویان تحصیلات تکمیلی،حضور در کنفرانس‌های بین المللی در خارج از کشور و برگزاری کنفرانس‌های بین المللی در داخل کشور حاصل می شود»؛‌ افزود: یکی از موثر ترین شیوه‌های آشنایی با سنت های فکری و نظریه های علوم انسانی و اجتماعی،حضور مستقیم نظریه پردازان برجسته در ایران و نعامل رویاروی اساتید و دانشجویان و پژوهشگران ذیربط با آنان است به همین خاطر انجمن جامعه شناسی ایران در راستای وظائف خود، در سال‌های اخیر با برگزاری چند همایش منطقه ای وبین المللی و دعوت از برخی از صاحبنظران برجسته علوم اجتماعی از جمله مایکل بوروی و ایمانوئل والرشتاین و اکنون رابرت جسوپ و نایلینگ سووم کوشیده است تا امکان بیشتری را برای اینگونه ارتباطات علمی و از جمله تعاملات زندۀ فکری فراهم سازد. این گونه ارتباطات نه تنها فضای لازم را برای قرار گرفتن در مرزهای دانش شکل می دهند بلکه تلاش برای پایه ریزی یک دانش اثر بخش در مقیاس داخلی را نیز معنا دار و غنی می‌سازند.

قانعی‌راد در تشریح معیار دعوت از اندیشمندان برجسته خاطرنشان کرد که موافقت یا مخالفت شخصی با آراء و اندیشه‌های آنان نیست بلکه « بی شک هر کدام از این نظریه پردازان موافقان و منتقدان خود را دارند؛ اما جدای از دیدگاه های شخصی و گرایش‌های نظری، هر کدام از اینان چیزی برای آموختن ما دارند».

وی افزود: جامعه شناسی معاصر یک دنیای چند صدایی و در عین حال دارای بینش های اساسی یا پارادیمیک و کمابیش مورد توافق است. مایکل بوروی چندگانگی جامعه شناسی معاصر را با استعارۀ پیوند انداموار و تقسیم کار فکری بین «چهار جامعه شناسی» توضیح می دهد. والرشتاین به پیوند تاریخ و جامعه شناسی،ساختارهای جهانی وجنبش های محلی، کنار زدن حجاب های اروپامحوری و شرق شناسانه در اندیشۀ جامعه شناختی و پیوند رشته‌های مختلف برای تحقق آرمان فرا رشته ای علم اجتماعی می‌اندیشد. رابرت جسوپ و نایلینگ سووم ،تفاوت نظریه ها و نظریه پردازان بزرگ علوم اجتماعی را به مثابۀ تفاوت در «نقطۀ ورود» به تحلیل اجتماعی توصیف می کنند. نظریه پردازان بزرگ معاصر با وجود نقاط ورود متفاوت، در بینش های اساسی جامعه شناختی از جمله در لزوم ارتباط و پیوند بین گرفتاری های شخصی ومسائل عمومی، فرد و جامعه، سطوح خرد و کلان، موضوعات ذهنی و عینی ، ساختارها و عاملیت ها و...با یکدیگر توافق دارند. هر کدام از این بزرگان یک سبک نظری و فکری خاص در پیوند بین این دو گانه ها دارند که از ارزش آموزشی زیادی برای ما دانشجویان علوم اجتماعی برخوردار است.انتخاب یا ساختن اندیشۀ ویژۀ خویش در جهان متنوع اندیشه ها نه تنها حق فکری بلکه رسالت فکری اندیشمندان و جامعه شناسان ایرانی است اما انتخاب یا ساختن نظام اندیشه ای قبل از اگاهی یافتن از ژرفناهای اندیشه های موجود به ناچار اقدامی خام و سطحی خواهد بود.»

این استاد جامعه شناسی با بیان اینکه دعوت از والرشتاین در سال گذشته با تاکید بر نگرش میان رشته ای این جامعه شناس جهانی همراه بود؛‌گفت: مهمانان جدید ما نیز به امر اجتماعی در همۀ ابعاد اقتصادی،سیاسی و فرهنگی آن نگاه می کنند. آثار این دو جامعه‌شناس برجسته، بیانگر گرایش معاصر در نظریه پردازی علوم اجتماعی برای همگرایی بین ابعاد جامعه شناختی،فرهنگی-انسان شناختی ،اقتصادی،سیاسی،زمانی- تاریخی،فضایی –جغرافیایی برای درک«پدیدۀ اجتماعی تام » و فراهم ساختن زمینۀ مفهومی و نظری برای شناخت بهتر پدیده های اجتماعی پیچیده است.دنیای آکادمیک باید در کنار تمایز های ناگزیر رشته ای به راهبردهای نظری برای نزدیک ساختن افق های فکری و برقراری تعاملات رشته ای نیز بیندیشد. امید است حضور این دو جامعه شناس برجسته فرصت آشنایی بیشتر جامعۀ روشنفکری و دانشگاهی ما با گرایش های نظری اخیر به طورعام ، و با آراء دو تن از نظریه پردازان اجتماعی معاصر به طور خاص را فراهم سازد».

به گزارش آنا، جسوپ استاد ممتاز 68 سالۀ دانشگاه لنکستر در سال 2002 به عنوان عضو منتخب آکادمی علوم اجتماعی بریتانیا برگزیده می شود. جسوپ در سال 2003 موسسۀ مطالعات پیشرفته را بنیان گذاری می کند و تا سال 2008 مدیریت آن را به عهده دارد. او در سال 2007 به عنوان «استاد ممتاز» برگزیده می شود و از سال 2008 تا کنون و همراه همسرش خانم نایلینگ سووم مسولیت مشترک موسسۀ پژوهشی اقتصاد سیاسی فرهنگی را بر عهده دارد. کارنامۀ پژوهشی چسوپ که به طور مشخص با تالیف کتاب «نظم اجتماعی، اصلاح و انقلاب» در سن 26 سالگی آغاز می شود در طی بیش از 4 دهه با گسترش «نظریۀ دولت» در کتاب های متعددش همراه بوده است. وی و همسرش دو جریان بزرگ اقتصاد گرایی و فرهنگ گرایی را در نظریۀ خاص خود ترکیب کرده‌اند و در این میان با رویکری فرا رشته‌ای از یکسویگی‌های آنان فراتر می روند و همچنین نقش عامل سیاسی را نیز نادیده نمی‌گیرند.

همچنین خانم دکتر نایلینگ سووم متولد هنگ گنگ بوده و مدرک لیسانس علوم اجتماعی خود را در سال 1975 از دانشگاه بیرمنگام دریافت کرد.او سپس در یک دورۀ ده ساله،سه دورۀ فوق لیسانس را در دپارتمان‌های تاریخ، آموزش و سیاست دانشگاه هنگ گنگ به پایان می رساند.سرانجام در سال 1994 از رسالۀ دکتری جامعه شناسی خود در دانشگاه لنکستر در‌بارۀ «مدل سیاسی و اقتصادی سرمایه داری شرق آسیا» دفاع کرد. وی در طی سال های 1997-1994 و 2000-1998 دو دورۀ سه سالۀ پسادکتری را مجموعاً به مدت 6 سال به ترتیب در دپارتمان مرکز پژوهش اقتصاد سیاسی دانشگاه شفیلد و مرکز بین المللی مطالعات کار دانشگاه منچستر طی می‌کند و از سال 2000 در دپارتمان سیاست وروابط بین الملل دانشگاه لنکستر کار آموزش وپژوهش خود را ادامه می دهد.این زمینۀ وسیع مطالعاتی او را آماده می کند که به نظریه پرداز و پژوهشگر بنیانگذار در «مکتب اقتصاد سیاسی فرهنگی» تبدیل شود.

علاقۀ نظری سووم به رویکرد تنظیم،اقتصاد بین الملل و چالش های پساساختارگرایی است. او به طور خاص به توسعۀ ظرفیت های نظری و روش شناختی «اقتصاد سیاسی فرهنگی» از طریق ترکیب چرخش فرهنگی با مطالعۀ اقتصاد سیاسی علاقه دارد.او به همراه جسوپ مدیریت مرکز پژوهش اقتصاد سیاسی فرهنگی را بر عهده دارد.