هدف فوتبال ایران: فتح جام ملت های آسیا یا صعود به جام جهانی بعدی؟

عصر ایران؛ مهدی شادمانی - کارلوس کی روش سرمربی تیم ملی و علی کفاشیان رییس فدراسیون فوتبال پنج شنبه گذشته وبعد از توافق برسر تمدید قرارداد، هر دو از برنامه ریزی برای جام جهانی روسیه خبردادند. این دو درحالی از برنامه ریزی برای جام 2018 خبرمی دهند که تمدید قرارداد کارلوس کی روش انتظار تلاش برای قهرمانی درجام ملت های آسیا را ایجاد کرده بود.

تیم ملی فوتبال ایران نزدیک به 40 سال است که فینال جام ملت های آسیارا تجربه نکرده و کیفیت فنی کی روش همه را وسوسه کرده، دوباره قهرمانی آسیا را تجربه کنند. با این حال به نظرمی رسد فدراسیون فوتبال تصمیم خود را گرفته واولویت برنامه های کی روش را برای 4 سال آینده تعیین کرده است.

این تصمیم تکرار هدف گذاری یی است که سال ها قبل فدراسیون های فوتبال کره جنوبی و ژاپن انجام دادند. . هرچند این دوکشور موفق ترین کشورهای آسیا در 4 دوره اخیر هستند و همیشه یک پای نیمه نهایی بوده اند اما نزدیک به یک دهه است که تیم های جوان شده ای به نسبت جام جهانی را به مسابقات جام ملت های آسیا می فرستند.

آنها اساس تغییر نسل فوتبال شان را پایان جام جهانی قرارداده اند و تقریبا یک دوره در میان بازیکنان بسیار جوان را به مسابقات آسیایی می آورند. چالشی که در نهایت به موفقیت شان در مسابقات آسیایی هم منجر شده اما در واقع هدف دیگری را دنبال می کرده است.

در این میان البته ژاپنی ها اصرار زیادی به کسب موفقیت هم داشته اند و در همه این دوره ها گاه بازیکنان بزرگی را هم در جام ملت ها همراه داشته اند اما تفاوت دوتیم در نسل سازی درمعدل سنی و فهرست تیم هایشان دیده می شود.
 
معدل سنی تیم ملی کره جنوبی در جام جهانی 2014  ، 25.4 بود و معدل سنی ژاپن 27.1.هرچند تیم ملی ایران با معدل 28.1 فقط یک سال از ژاپن بزرگتر بود اما همه این را می دانند که کارلوس کی روش با دعوت ازبازیکنانی مانند دژآگه و قوچان نژاد و دانیل داوری و خط زدن بازیکنانی چون علی کریمی و مجتبی جباری و مهدی رحمتی عملا تیم ملی را با دوپینگ سنی به جام جهانی فرستاد.

 او از بازیکنانی در مرز 25 سالگی استفاده کرد و بازیکنان بالای 30 سال را کنار گذاشت. کاری  که معدل سنی تیم ملی را 1.5 سال پایین آورد.اماچه اتفاقی افتاد که طی 3سال تیم ملی باز هم به دوپینگ نیاز داشت؟ یا اینکه چرا کی روش از راهی دیگر برای جوان کردن ترکیب تیم ملی استفاده نکرد؟

 کارلوس کی روش 25بهمن 1389 سرمربی تیم ملی ایران شد. یعنی دقیقا 2هفته بعد از جام ملت های آسیای 2011 . مرد پرتغالی  در تیم ملی و لیگ ایران با دو مشکل بزرگ مواجه بود: اول ملی پوشانی باتجربه ، با معدل سنی 28 سال که در جام ملت های آسیا بازی کرده بودند و در جام جهانی به 32 می رسیدند. دوم بازیکنانی 22 تا24 ساله در لیگ برتر که گاه مستعد به نظر می رسیدند اما تجربه بازی ملی نداشتند.

کی روش می بایست هم تغییرنسل راشروع می کردوهم برای 6ماه آینده که مقدماتی جام جهانی آغاز می شد برنامه می ریخت.اتفاقی که همزمان دشوار می نمود.

او در این شرایط فرصتی برای میدان دادن به جوانان 20 ساله و نسل سازی نداشت پس، کوشید با روشی دیگر میانگین سنی تیم ملی را برای جام جهانی کاهش دهد. او در لیگ برتر ،بهترین بازیکنان 23تا27 ساله را جدا کرد و تقریبا آموزش داد. به عنوان مثال مثال می توان به بیگ زاده ، منتظری ، پولادی و... اشاره کرد که در تیم کی روش به ترکیب اصلی رسیدند.

  او از این رهگذار بازیکنانی حرفه ای در مرز 22 تا23 سالگی پیدا کرد که درخارج ازایران تجربه بازی های بین المللی داشتند ودرجام جهانی به سن 25تا26 می رسیدند.   با این روش تیمی 28 ساله را به جام جهانی فرستاد اما تاثیر بد این تصمیم گیری را می توان در خالی شدن فوتبال دنیا از ستاره های ایرانی جستجو کرد.

در این بین خیلی نمی توان به مرد پرتغالی خرده گرفت چون انتخاب مسیری غیر از این می توانست  تیم ملی را از صعود به جام جهانی 2014 بازدارد .اما سرمربیان تیم ملی در دوجام ملت های گذشته تاثیرمهمی بر   لژیونرنداشتن  ایران در این روزها دارند. افشین قطبی در 2011 فقط 3ملی پوش زیر23 سال داشت و امیرقلعه نویی در 2007 تقریبا هیچ بازیکن زیر23 سالی را همراه نبرده بود.
 
حالا فدراسیون فوتبال و کی روش اعلام کرده اند   نمی خواهند اتفاقات 4 یا 8 سال گذشته را تکرار کنند. تنها راه فرار از این روش هم نسل سازی درجام ملت های آسیاست. یعنی کی روش باید کاری را انجام بدهد شبیه همان کاری که مایلی کهن در 1996 کرد. سرمربی آن روزهای تیم ملی 11 بازیکن زیر22 سال همراه خودبه جام ملت های آسیا بردو نسل طلایی فوتبال ایران شکل گرفت.

در آن روزها استانکو در پرسپولیس مربیگری می کرد و نسل طلایی را تحویل مایلی کهن داد وامروز هم کرانچار مهدی شریفی و علی کریمی را حاضر کرده و در لیگ تا دلتان بخواهد بازیکنان 22 و 23 ساله حضور دارند. بازیکنانی که باید از امروز تا قبل از مسابقات مقدماتی جام جهانی 2018 که یک سال هم فرصت هست تجربه کسب کنند. هرچند که کیفیت فنی آن روزهای لیگ هیچ ربطی به این روزها نداردو شاید نشود به راحتی مهدوی کیا و میناوند و مجیدی و... درآن پیدا کرد اما در مقابل کیفیت فنی کی روش هم با مایلی کهن قابل قیاس نیست.
 
تیم ملی در حال حاضرتعدادقابل توجهی بازیکن بالای 30 و بعضا بالای 35سال دارد که به نظر می رسد باید طی دوسال آینده خداحافظی کنند. بازیکنانی چون جواد نکونام، جلال حسینی ، آندو تیموریان ، خسروحیدری ، رحمان احمدی ،پژمان منتظری و..  که ستون اصلی تیم هستند و کنار گذاشتن شان بعید به نظر می رسد. اما کی روش اگر هدف را جام جهانی 2014 گذاشته باید از امروزبازیکنان 24 و 25 ساله را باتجربه های جام جهانی بداند و تکلیفش را با مسن ترها مشخص کند.

  اگر قراراست با هدف جام جهانی 2018 پا به جام ملت های آسیا بگذاریم بایدتعدادقابل توجهی از بازیکنان جوان را به همراه داشته باشیم. البته کی روش برای بازی های آسیایی اینچئون همراه تیم ملی امید به کره جنوبی خواهد رفت و بازی های این تیم را از نزدیک خواهد دید. حضور 7بازیکن 23 ساله در این تیم نشان می دهد که فدراسیون فوتبال مسابقات المپیک را هم فدای جام جهانی کرده است .چون این بازیکنان عملا نمی توانند در مقدماتی المپیک به تیم ملی امید کمک کنند.

تیم کی روش برای جام جهانی 2018 در کره جنوبی خودنمایی خواهد کرد و اگر مردپرتغالی در هدف گذاری اش مُصر باشد فهرست آینده تیم ملی به ستاره های بازی های آسیایی تعلق خواهد داشت.