ترفند جدید برخی صنایع آلوده‌کننده هوا

برخی کارخانه‌های آلوده‌کننده هوا که نامشان نیز در فهرست صنایع آلاینده ثبت شده است، مدتی است برای دورزدن قانون به فعالیت شبانه، کار در روزهای تعطیل و ساعت غیراداری رو آورده‌اند.

 این در حالی است که سرپرست مرکز اقلیم و هوای سازمان حفاظت محیط‌زیست در گفت‌وگو با «شرق» گفته است تولید آلاینده‌های صنعتی در شب، ماندگاری و خطر بیشتری برای سلامتی افراد در پی دارد.

کمتر از چند روز پیش فهرستی از صنایع آلاینده کشور منتشر شد و ابریشمی مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی نیز از عزم جدی این شرکت برای برخورد با این صنایع خبر داد.

او در این رابطه به خبرآنلاین گفت: «شرکت شهرک‌های صنعتی براساس قانون با صنایع آلاینده برخورد می‌کند و در صورتی که این صنایع در شهرک‌های صنعتی در مجاورت صنایع دیگر قرار داشته باشند، براساس قانون به مناطقی دیگر منتقل می‌شوند.»

با وجود این اما برخی از کارخانه‌های آلوده‌کننده هوا که آلاینده‌های تولیدشده توسط آنها بسیار سمی و خطرناک نیز گزارش شده است برای دورزدن قانون در روزهای عادی و ساعات اداری هفته کار نمی‌کنند تا با این شیوه، بازرسی‌های سازمان‌های مرتبط مانند محیط‌زیست و دیگر نهادهای قانونی را بی‌اثر کنند. با این حال پس از پایان ساعات اداری یا در روزهای تعطیل و به‌خصوص شب‌ها فعالیت خود را از سر می‌گیرند.

در همین رابطه یوسف رشیدی، سرپرست مرکز اقلیم و هوای سازمان حفاظت محیط‌زیست به «شرق» می‌گوید: «تکلیف سازمان محیط‌زیست این است که با صنایع آلاینده هوا در هر زمانی که آلودگی را تولید می‌کنند به صورت جدی برخورد کند، فرقی هم نمی‌کند که تولید این آلاینده‌ها در شب باشد یا روز و اگر به اخطارهای سازمان توجه نکنند باید سازمان به‌صورت جدی وارد شده و با آنها برخورد کند.»

رشیدی همچنین در رابطه با خطرات فعالیت این صنایع آلاینده در طول شب نیز گفت: «تولید آلودگی در شب، ماندگاری و همچنین خطر بیشتری دارد چراکه ضخامت «لایه اختلاط اتمسفر» در طول شب کمتر می‌شود. لایه اختلاط، بخشی از هواست که امکان جابه‌جایی آلاینده ها در آن وجود دارد، این لایه در شب‌ها ضخامت کمتری دارد و به همین خاطر تولیدشدن آلاینده‌ها در شب امکان ماندگاری و در نتیجه ایجاد خطرات بیشتر برای سلامتی افراد را بالاتر می‌برد.»

تعدادی از کارخانه‌هایی که چهار روز پیش نامشان در فهرست صنایع آلاینده نیز منتشر شد پنج‌کارخانه ذوب باتری مستقر در شهرک شکوهیه قم بود.

براساس گزارش خبرآنلاین در همین حال شرکت شهرک صنعتی شکوهیه قم نیز از کارخانه‌های مستقر در این شهرک درخواست کرده تا با طرح شکایت علیه صنایع آلاینده این منطقه، مقدمات قانونی را برای انتقال کارخانه‌های ذوب باطری به مناطق دیگر فراهم کنند.

در همین راستا نیز تعدادی از دیگر کارخانه‌های مستقر در این شهرک صنعتی با تنظیم نامه‌ای خطاب به اداره‌کل محیط‌زیست استان قم در رابطه با نحوه کار و اثرات سوء آلاینده‌های تولید‌شده توسط این کارخانه‌ها نظر خود را اعلام کردند.

در بخشی از نامه که نسخه‌ای از آن در اختیار «شرق» قرار گرفته آمده است: «شهرک صنعتی شکوهیه بزرگ‌ترین مرکز صنعتی و تولیدی استان قم هم‌اکنون با 726واحد صنعتی فعال و نزدیک به بیش از 800هزار کارگر فعال در صنعت، امروز یکی از مهم‌ترین مراکز تولید و بازرگانی کشور است که در این سال‌ها توانسته سهم بزرگی از اقتصاد کشور را پویا و شکوفا کند. تلاش و حضور مداوم مدیران و صنعتگران این شهرک در همه این سال‌ها، زنده‌نگه‌داشتن بازار کار و تولیدات کشور بوده، اما متاسفانه در سال‌های اخیر بی‌توجهی مسوولان نسبت به شرایط این شهرک بزرگ صنعتی، حرکت چرخ صنعت را کند کرده است.

صنعتگران این شهرک، مدت‌هاست در هوای آلوده به سرب صبح را آغاز و شب را با نارسایی‌های شدید تنفسی به پایان می‌برند چراکه کارخانه‌های آنها به‌ناچار در کنار واحدهای ذوب‌آهن و بازیافت باتری‌های فرسوده‌ای قرار گرفته‌اند که بدون هیچ نگرانی‌ای فعالیت می‌کنند. با شروع فعالیت دودکش‌ها و کوره‌های این واحدها غبار تیره و بدبویی ناشی از ذرات آلوده‌کننده سرب در منطقه متصاعد می‌شود که امکان تردد و تنفس را به‌طور کامل از بین می‌برد.

شرایط نگران‌کننده و آزاردهنده تشریح‌شده، بارها به مدیریت شهرک‌ صنعتی شکوهیه و مدیریت شهرک‌های صنعتی اطلاع داده شده اما تاکنون هیچ اقدامی در این مورد صورت نگرفته است.

متاسفانه با ادامه بی‌توجهی مسوولان شهرک‌های صنعتی، تعدادی از مدیران واحدهای تولیدی این شهرک با ارسال نامه‌ای به معاونت محترم ریاست‌جمهوری، سرکارخانم دکتر معصومه ابتکار، خواستار توجه ویژه به این شرایط شده‌اند که در نهایت با پیگیری‌های مداوم مدیران و صنعتگران قم به دستور مقامات محیط‌زیست دو کوره یکی از این واحدها با حکم قضایی پلمب و فعالیت آن متوقف شد. اما این اقدام هم نتیجه نداشت و پلمب‌ها بعد از دوروز شکسته و فعالیت از سر گرفته شد.»

با وجود این شکایات و انتشار رسمی نام این کارخانه‌ها در فهرست صنایع آلاینده، هنوز اقدامی برای تعطیلی یا جابه‌جایی آنها انجام نگرفته است.

در موردی دیگر نیز که هفته گذشته گزارشی از آن در خبرگزاری «موج» منتشر شده بود، یک کارخانه تولید دارو در اتوبان کرج به دلیل رعایت‌نکردن استانداردهای زیست‌محیطی و فعالیت شبانه خود آلودگی بسیار زیادی در این منطقه ایجاد کرده است.

به گفته تعدادی از اهالی منطقه و کارگران کارخانه‌های مجاور، آلودگی تولیدشده توسط این شرکت گاز هیدروژن سولفاید است که به شدت سمی و خطرناک است. به همین دلیل نیز اهالی منطقه و همچنین پرسنل کارخانه‌های مجاور در معرض خطرات جدی انسانی و زیست‌محیطی قرار گرفته‌اند. با توجه به نزدیکی چند کارخانه مواد غذایی، نشتی این گاز می‌تواند عواقب فرامنطقه‌ای نیز داشته باشد.

براساس گزارش خبرگزاری «موج»، مشخصات جغرافیایی محل این کارخانه آلاینده در کیلومتر 12 جاده کرج به قزوین است. حضور دو شرکت دارویی در این منطقه باعث بروز برخی مشکلات بهداشتی و زیست - محیطی شده است که مهم‌ترین این مشکلات، انتشار گازی به نام هیدروژن سولفاید یا H2S  است، این گاز، بی‌رنگ و شدیدا سمی است که به آسانی در آب حل شده و دارای قابلیت اشتعال و انفجار است.

هیدروژن سولفاید گازی خطرناک و سمی است که در غلظت‌های پایین بوی تخم‌مرغ گندیده و در غلظت‌های بالا بوی شیرین می‌دهد. این گاز در صورتی که در غلظت‌های بین 4 تا 44درصد در هوا با شعله یا جرقه مواجه شود، قابلیت انفجار خواهد داشت.

کارکنان و مدیران فعال در این منطقه بر این مساله اصرار دارند که شرکت دارویی مذکور در خط تولید محصول «پنی‌سیلین جی» خود مشکل دارد و به جای تولید محصول اصلی باعث انتشار گاز خطرناک هیدروژن سولفاید شده است. در این گزارش آمده است در همین رابطه اداره محیط‌زیست شهرستان ساوجبلاغ نیز برای رسیدگی به این موضوع به یکی از شعبات دادگستری همین شهرستان نامه زده و خواستار برخورد قانونی با کارخانه تولید‌کننده آلاینده‌ها شده‌اند.

به گفته کارگران کارخانه‌های مجاور و اهالی محل، این شرکت دارویی نیز برای دورزدن قانون و مصون‌ماندن از برخوردها و بازرسی‌های قانونی فعالیت خود را به ساعات غیراداری و در طول شب تغییر داده است. با این حال حجم بسیار زیاد آلاینده‌های تولیدشده توسط این کارخانه در طول شب، موجب ایجاد لایه سنگینی از آلودگی می‌شود به‌علاوه بوی بسیار نامطبوعی در محیط اطراف ایجاد می‌کند که اثر آن را کارگرانی که هر صبح برای حضور در محل کار خود در دیگر کارخانه‌ها و صنایع این منطقه حاضر می‌شوند، احساس می‌کنند.

نمونه‌های ذکرشده تنها بخشی از کارخانه‌ها و صنایع آلاینده‌ای هستند که با وجود قرار‌گرفتن نام آنها در فهرست صنایع آلاینده یا تولید آلاینده‌های مضر برای سلامتی افراد، به جای تعطیل‌شدن یا اصلاح روند تولید محصول خود برای دورزدن قانون به شب‌کاری رو آورده‌اند. به نظر می‌رسد سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور برای برخورد قاطعانه‌تر با این صنایع آلاینده به گشت و بازرسی شبانه از شهرک‌های صنعتی کشور نیز نیاز مبرم دارد.