خطر تشعشع موبایل تا چه فاصله‌ای است؟

نگرانی از تاثیرات تشعشعات موبایلی بر سلامت شهروندان موضوعی است که در سال‌های اخیر به دغدغه‌ای برای مردم تبدیل شده است.

به گزارش ایسنا اکنون درباره این موضوع حتی سالانه چندین سمینار و کنفرانس و همایش برگزار می‌شود تا هر بار این مساله از جهاتی بررسی شود. بر همین اساس طبیعی است که حرف‌های مختلفی در این حوزه به گوش برسد چراکه برخی با جدیت از در نظر گرفتن تدابیر مربوط به سلامت در این حوزه خبر می‌دهند و برخی دیگر همچنان بر این باورند که دکل‌های مخابراتی می‌توانند سلامت مردم را تحت الشعاع قرار دهند.

در این میان خود مردم نیز نگرانی‌هایی در این زمینه دارند که در نهایت این نگرانی‌ها موجب شده است به ندرت روی خوشی نسبت به نصب دکل‌های BTS نشان دهند. بر همین اساس و با توجه به اهمیت موضوع در دولت جدید رسیدگی به این موضوع در دستور کار قرار گرفته و به گفته رییس سازمان حفاظت محیط زیست اهتمام ویژه‌ای برای کاهش خطرات امواج الکترومغناطیس از جمله امواج پارازیت‌ها دارد.

بنا بر اعلام معصومه ابتکار از آنجا که امواج الکترومغناطیسی مخاطرات زیادی دارند لازم است تجهیزات این بخش تحت استانداردها و ضوابط‌ قرار بگیرد و این موضوع بسیار مهمی است که باید در همه زمینه‌ها مورد توجه قرار گیرد.

پیش از این هم وزیر ارتباطات از تاکید دولت بر این موضوع خبر داده و از تشکیل کمیته‌ای در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات خبر داده و معاون وزیر بهداشت، معاون سازمان محیط زیست و معاون سازمان انرژی اتمی را از جمله اعضای این کمیته معرفی کرده و یاد آور شده بود: در طول یک ماه و نیم اخیر میزان تشعشعات در مناطق مختلف اندازه‌گیری شده و نتیجه گزارش‌ها اعلام می‌شود.

به گزارش ایسنا، البته اگرچه اکنون مدتی از این اظهار نظر گذشته و هنوز نتیجه‌ای رسانه‌ای نشده اما در هر صورت گفته‌های مسوولان مختلف حاکی از آن است که رییس جمهوری تاکید زیادی بر حفظ سلامت مردم دارد و در خصوص تشعشعات نیز پیگیری وجود دارد.

نگرانی ها تا چه اندازه واقعی است؟

اما در ارتباط با این که این مساله تا چه اندازه جای نگرانی دارد رییس نظام ایمنی هسته‌یی کشور معتقد است: جامعه در عین بهره‌مندی از فن‌آوری‌های نو، حق آگاهی از مخاطرات این فن‌آوری‌ها را هم دارد. هر فن‌آوری معضلاتی به همراه دارد ولی قرار نیست به خاطر بروز پاره‌ای از مشکلات از ورود فن‌آوری جلوگیری کرد و آمادگی اجتماعی برای پذیرش فن‌آوری‌های ارتباطی ضروری است.

ناصر راستخواه (معاون رییس سازمان انرژی اتمی) با بیان این که با توسعه فن‌آوری‌ها نمی‌توان مقابله کرد، می‌گوید: در بین فن‌آوری‌های جدید سرعت فن‌آوری تلفن‌های همراه و اپراتورها روز به روز بیش‌تر می‌شود و به نظر می‌رسد گریزی از امواج رادیویی و ماکروویو آنتن‌های BTS وجود ندارد.

وی با بیان این که اپراتورها باید به سمت به حداقل رساندن خطرات امواج رادیویی حرکت کنند، از نظارتهای دائمی سازمان انرژی اتمی بر تشعشعات شبکه‌های تلفن همراه یاد می‌کند و این گونه می‌گوید که به نظر می‌رسد این نظارت‌ها نگرانی‌ها را از بین برده است. وی همچنین عنوان می‌کند: برخی مدعی خطرات این امواج برای مردم هستند و در این رابطه توصیه و هشدارهایی ارائه می‌کنند ولی بسیاری از این ادعاها پشتوانه علمی ندارند.

خطر تشعشات تا چه فاصله‌ای زیاد است؟

اما در این زمینه رضا تقی‌پور که پیش از این به عنوان وزیر ارتباطات دولت‌های نهم و دهم فعالیت داشته و علاوه بر آن این روزها در شورای شهر هم حضور دارد، در پاسخ به سوالی مبنی بر این که در نهایت متولی این موضوع کدام نهاد یا سازمان است، می‌گوید: به هر حال این کار متولی خاص خود را دارد اما گاهی اظهارنظرهای غیرکارشناسی در این حوزه باعث تشویش اذهان مردم می‌شود. یک بار نمایندگان در مجلس گفتند که واقعا بگوییم این تشعشعات برای سلامت ضرر دارد یا خیر؟ من به آن‌ها گفتم شما اکثرا پزشک هستید آیا دود ماشین برای شما ضرر دارد؟ پاسخ معلوم بود.

به هر حال خودروهایی که دودزا هستند باید از رده خارج شوند و نمونه‌های سالم بمانند؛ در حوزه فن‌آوری نیز ما باید همین کار را انجام دهیم، در حال حاضر تمام تجهیزاتی که وارد کشور می‌شوند در سه مرحله با استانداردهای جهانی در حوزه سلامت تست می‌شوند و تاکنون نیز تمام تجهیزات بدون استثنا این استانداردها را دریافت کرده‌اند و تشعشعات آن‌ها کمتر از حدی بوده است که استانداردها تعیین می‌کند.

وی همچنین می گوید: تنها در شعاع 120 سانتی متر آنتن اصلی ممکن است مشکلاتی ایجاد شود که با توجه به ارتفاع BTSها معمولا آن فضا خیلی قابل دسترس نیست.

البته دلنواز فروردین (عضو هیات مدیره انجمن حفاظت در برابر اشعه ایران و کارشناس سازمان انرژی اتمی) درباره این فاصله نظری متفاوت دارد و با اشاره به فاصله 10 متری می‌گوید: مهم این است که فاصله 10 متری از آنتن حفظ شود ولی از آنجا که آنتن در فاصله بالاتری قرار می‌گیرد خطرات ناشی از این تشعشعات به طور چشم گیری کاهش پیدا می کند.

چند راهکار برای مراقبت بیشتر

اکنون نتایج تحقیقات گوناگونی که در کشورهای مختلف دنیا صورت گرفته در موارد متعدد گویای آن است که تشعشعات گوشی‌های موبایل می تواند خطر ابتلا به بیماریهایی چون سرطان را افزایش دهد این در حالی است که به نظر می‌رسد در دنیای امروز حذف این تکنولوژی ارتباطی به نوعی غیرممکن است.

با این وجود می‌توان راه‌های مختلفی را مورد استفاده قرار داد که خطرات این بخش به حداقل برسد. برخی توصیه‌هایی که توسط پزشکان و متخصصان مختلف ارائه شده گویای آن است که استفاده طولانی مدت از گوشی‌های تلفن همراه می‌تواند موجب عوارضی همچون سردردهای مداوم، احساس درد در ناحیه گوش، بی‌خوابی و حتی پایین آمدن سرعت گوارش در بدن ‌شود. در این میان یکی از راهکارهای موثری که گفته می‌شود تاثیر بسزایی در کاهش تاثیرگذاری امواج دارد استفاده از هدفون‌ها و یا هندزفری موبایل است.

بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی استفاده از هندزفری بی‌سیم (بلوتوث) آسیب ناشی از تشعشعات مضر موبایل را تا 800 برابر کاهش می‌دهد و این در حالی است که طبق آخرین آمارها تنها چهار درصد مشترکان ایرانی از هندزفری و هدست استفاده می‌کنند.

نرخ استفاده از هندزفری و هدست بلوتوث در دنیا حدود 15 درصد برآورد شده و پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که استفاده از هدست بلوتوث از سال 2009 تا 2014 در جهان به دو برابر افزایش یابد. در این میان اگرچه ایران بزرگترین بازار هدست‌های پشت گوشی در خاورمیانه به شمار می‌رود اما نرخ استفاده این فناوری در ایران کمتر از چهار درصد است.

راهکار دیگری که می‌توان برای کاهش تاثیر تشعشعات موبایلی به کار برد استفاده کمتر از تلفن همراه، کوتاه کردن مدت زمان مکالمات و جایگزینی پیامک به جای تماس است.

همچنین گفته می شود اگر فاصله افراد از دکل‌های تلفن همراه بیشتر باشد امنیت آنها بالاتر خواهد بود که البته در این زمینه مدیران مخابراتی کشور بر این نکته تاکید دارند که تجهیزات آنها به گونه‌ای است که کمترین میزان مشکل را برای افراد ایجاد می‌کند و بر اساس آخرین و بالاترین استانداردهای جهانی خریداری شده است.

همچنین گفته می‌شود مضرات تشعشعات تلفن همراه در زمانی که تلفن‌ها آنتن خوبی ندارند به مراتب بیشتر از سایر اوقات است و به همین دلیل کاربران باید هنگامی که قدرت سیگنال آنتن‌دهی ضعیف است موبایل خود را خاموش کنند و یا مکان مناسب‌تری را برای برقراری مکالمه پیدا کنند.

علاوه بر این برای کاهش پرتوگیری، افراد هنگام خرید گوشی، میزان SAR (نرخ جذب ویژه) مستندشده آن را از فروشنده درخواست کنند چرا که گفته می‌شود میزان SAR گوشی حتما باید کمتر از 2 وات بر کیلوگرم در مدت شش ثانیه باشد و این مقدار هرچه کمتر باشد آسیب‌های احتمالی کمتر خواهد بود.

همچنین بهتر آن است که کودکان زیر 12 سال از تلفن همراه استفاده نکرده و نوجوانان نیز حتی‌المقدور به جای برقراری تماس تلفنی، پیام کوتاه ارسال کنند.

استفاده از تلفن همراه در دوران بارداری نیز باید محدود شود و تمامی کاربران در شرایط غیرعادی از جمله بیماری، سرماخوردگی، سردرد، جراحت، شکستگی موضعی، سوختگی و از این قبیل شرایط از موبایل استفاده نکنند.

علاوه بر این تاکید می‌شود که هنگام خواب و استراحت هم تلفن همراه خود را دور از سر خود قرار دهید و به ویژه از قرار دادن تلفن همراه در حال شارژ در کنار سر خودداری شود.