"روز سینما" و عرق شرم بر پیشانی

عصر ایران - مازیار آقازاده - مانده ایم خوشحال باشیم از اتفاق پنج شنبه هفته گذشته در مورد استقبال و صف های طویل در مقابل سینماها در روز "سلام سینما"، یا این که از ازدحام و" بلبشو" و ثبت لحظه هایی از دوربین خبرنگاران که حکایت از درگیری و " هل دادن" برخی افراد برای ورود به سالن سینماها بود، ناراحت باشیم.

واقعیت چیست ؟ چرا باید افرادی که قطعا از طبقه متوسط جامعه اند و ان قدر به اخبار و اطلاعات دسترسی دارند که می دانند روز سینما یعنی چه ؟ و احتمالا از طبقات پایین و حاشیه نشین جامعه نیستند که حتی خبر چنین روزی را هم نشوند و برایشان مهم نباشد که در چنین روزی به سینما بروند؛ صف می بندند تا در یک روز کاملا فرهنگی وارد سینماها شوند و فیلم (یک کالای کاملا فرهنگی) تماشا کنند و سطح آگاهی شان بالا برود ، صحنه هایی خلق کنند که دیدن آنها  هر انسانی را که دغدغه اجتماعی دارد، نگران می سازد.


نگرانی از آن روست که رفتارهایی را از طبقه ای از جامعه می بینیم که نباید ببینیم. طبقه متوسط، طبقه ای از جامعه است که نه آن قدر جیب پری دارد که که مثل طبقات ثروتمند و برخوردار هر چه اراده کند در اختیارش باشد و نه آن چنان بی پول است که فقط دغدغه "سیر کردن شکم "  خود و خانواده تحت سرپرستی را داشته باشد.

در واقع طبقه متوسط طبقه ای است که از سطح " دغدغه شکم" گذشته است ونیاز های اولیه زندگی همچون خوراک و پوشاک و مسکن را تا حدی معقول برطرف کرده است و حالا دنبال کالای فرهنگی است تا نیاز روان خود را نیز تامین کند و دانش خود را نیز ارتقا کند.
در اکثر کشورها هم چنین طبقه ای همواره مشتری اصلی کالاهای فرهنگی اند.

به قول مولانا:
آدمی اول حریص نان بود
زان که قوت و نان ستون جان بود
..
چون به نادر گشت مستغنی ز نان
عاشق نامست و مدح شاعران

اما چرا آدم های جامعه که به قول معروف و به احتمال زیاد " از غم نان فارغ اند" و  از اقشار کم درآمد آسوده خاطرترند ، چنین رفتارهایی از خود بروز می دهند، آن هم در جایی که هیچ گونه توجیه منطقی برای آن وجود ندارد؟

مگر بلیت سینما چند است که رفتن و دیدن یک فیلم مجانی ضرورت 16 بار تلفن به مراکز اورژانس و شکسته شدن در ورودی سینما ، دعوا و درگیری و زدوخورد در مقابل سینماها در شهرهای مختلف کشور را سبب شود؟ وانگهی مگر جامعه ما چقدر به قول معروف " سینما رو" است؟ بسیاری از سینماهای کشورمان در طی 3 دهه گذشته تعطیل شده است و صنعت سینما و سینماداری علی رغم تولید برخی فیلم های با کیفیت و مطرح شدن در سطح جشنواره های جهانی، رونق سابق خود را کاملا از دست داده است.



واقعیت این است که دیدن صحنه های این چنینی از ازدحام و ورود توام با درگیری و " هل دادن" به اماکنی خاص در کشورهای دیگر و حتی برخی کشورهای توسعه یافته نیز اتفاق می افتد ، اما دو نکته وجود دارد که آن را متفاوت از ماجرای اتفاق روز پنج شنبه در کشور ما می کند:


1- نخست اینکه صحنه های " بدو بدو" و "فشار و هل" در مقابل برخی فروشگاه ها و در ایام حراج های فصلی به ویژه حراج های سال نو  اتفاق می افتد که مزیت اقتصادی قابل توجهی برای آن وجود دارد و هرکه زودتر برسد ، می تواند بهترین و بیشترین اجناس را با نازل ترین قیمت بخرد . در واقع این فروشگاه ها را  به دلیل حراج فوق العاده و چند برابر زیر قیمت برای باقی نماندن کالا در انبار ،در اصطلاح " جارو می کنند" و مساله ای به نام خرید عادی مطرح نیست.

2- نکته دوم اینکه در ازدحام هایی از این جنس در کشورهای توسعه یافته غالبا این طبقات کم درآمدتر جامعه اند که صف می بندند و آن صحنه ها را خلق می کنند، نه طبقه متوسط به بالا.

از این رو این توجیه وجود دارد که "مشت نمونه خروار نیست" و رفتاری از یک طبقه اجتماعی سر زده است که تا حدودی طبیعی جلوه می کند . بهانه ای برای خرید تقریبا مجانی برای گروهی از جامعه که روی لبه یا زیر خط فقر اند اتفاق افتاده است و ازدحام و هجوم بابت آن است؛

اما اتفاق روز پنج شنبه در مقابل سینماهای کشورمان را چگونه می توانیم با آن ازدحام ها و فیلم ها و عکس های آن مقایسه کنیم . نه از حراج ارزان خبری بود و نه رفتارهایی چون هل دادن، درگیری، فحش و ناسزا، شکستن در و شیشه و.. از طبقه ای سر زده است که می توان آن را به حساب کم آگاهی آن گذاشت!

اتفاقا چون این اتفاق فاقد هر دو جنبه مقایسه ای با موارد مشابه در کشورهای دیگر است، نگران کننده است.

مردمی که سال به سال سینما نمی روند وقتی اعلام می شود که یک روز سینماها  مجانی اند ، صف های طویل مقابل سینما می بندند و به هنگام ورود به سینما  گاه کار به دعوا و درگیری و رفتارهایی می کشد که ثبت آنها از لنز دوربین خبرنگاران عرق شرم را بر پیشانی هر بیننده ای می نشاند!

البته نگرانی از دیدن چنین صحنه هایی هنگامی بیشتر می شود که وجود رفتارهای مشابه را در ایستگاه های مترو و به هنگام سوار شدن به قطار خالی در زمان های ازدحام را فرایاد آوریم.

ظاهرا مشکلاتی در جامعه وجود دارد ، کار نگارنده یافتن پاسخ و تحلیل این رفتارها نیست تنها بیان این نکته به کارشناسان و خبرگان دغدغه اصلی است ، باید در این زمینه کارشناسان نظر بدهند.

 چرا این گونه است که مخاطبان یک اتفاق کاملا فرهنگی که باید طبیعتا از سطح آگاهی و شعور اجتماعی بالاتری برخوردار باشند، (چون می خواهند در روزسینما به سینما بروند و یک کالای فرهنگی را ببینند) ، برای وارد شدن به سینما گاه شاخص رفتار متمدنانه یعنی صبوری را وا می نهند و به "بربریت" رو  می آورند؟