در مورد انتخابات ایران؛ با توجه به انشقاقی که در انتخابات گذشته بین اصولگرایان پیش آمد و شکافی که اخیراً ایجاد شد؛ آیا امکان تثبیت جریان اعتدال متشکل از اصلاح طلبان و اصولگرایان میانه رو در آرایش سیاسی را جدی ارزیابی می کنید یا خیر؟

بستگی به وضع آینده دولت دارد . اگر دولت آن گونه که تا بحال انجام داده ، خوب از عهده کارهایش بر بیاید و بتواند همه اهدافی را که در تبلیغات و وعده‌ها آمده؛ اجرایی کند، فکر می‌کنم این جریان از لحاظ نیروهای مردمی در سراسر کشور قوی باشد.

قبول دارید که تندروهای دو جناح نمی‌خواهند جریان اعتدال شکل بگیرد. و این جریان در قالب یک گفتمان ملی، تبیین شود؟ در واقع دو جریان تندرو مایلند "اعتدال" را ذیل خود تعریف کرده و از آن به عنوان جاده صاف کن استفاده کنند.

بالاخره از روز اول و حتی پیش از انقلاب، ما تندرو داشتیم . بعد از انقلاب تندروهای زیادی از چپ و راست داشتیم . این تندروها همیشه مزاحم بودند. البته منافعی هم داشتند . بالاخره نمی‌شود گفت که همه کارهایشان مزاحمت است؛ ولی جریان عادی کشور را به هم می‌ریختند . من فکر می‌کنم که تندروها باید یک مقدار خودشان را تعدیل کنند. بالاخره سلیقه‌های اشخاص را نمی‌توانیم تحمیل کنیم. هر کس سلیقه‌ای دارد و حتماً برای خودشان ادله‌ای هم دارند. امیدوارم که کم کم حسن تعادل بین همه جناح‌ها باشد و در این دعواها سر منافع ملی و منافع عمومی و مردم کلاه نرود.

حضرتعالی بزرگان جریان اعتدال مثل آقای ناطق را به حضور در انتخابات آتی مجلس توصیه می‌کنید ؟

راجع به انتخابات آینده اصلاً فکر نکردم که چگونه خواهد بود و چطور می‌شود . از خودشان بپرسید (با خنده)

آیت الله هاشمی رفسنجانی در ادامه مصاحبه با «انتخاب»، در مورد «ملاک حال فعلی افراد است» این جمله مشهور امام (ره) و برخی سوءاستفاده‌ها از آن، سخن می‌گوید.

این سال ها همواره بحثی در فضای سیاسی کشور، در مورد این سخن حضرت امام(ره) وجود دارد که « ملاک حال فعلی افراد است » از این سخن حضرت امام در سال‌های اخیر از ناحیه چهره‌هایی که نه تنها سابقه‌ای در انقلاب نداشتند بلکه با اندیشه‌ها و سخنان حضرت امام (ره) مخالفت می‌کردند؛ بارها و بارها برای مقابله و هتک شخصیت‌های اصیل و برجسته انقلاب استفاده شده . آنطور که از سابقون انقلاب شنیده‌ام، شأن نزول این فرمایش حضرت امام چنین بود که برخی از انقلابیون در استفاده از پاره‌ای افراد که سابقه‌ای در انقلاب نداشتند؛ مخالفت می‌ورزدیدند . حضرت امام از باب رافت اسلامی و ضرورت استفاده از همه کسانی که توانایی ارائه خدماتی به کشور داشتند؛ چنین فرمودند. حضرتعالی به عنوان یکی از افرادی که در آن مقطع حساس، رابطه بسیار نزدیکی با حضرت امام (ره) داشتید، در این مورد توضیح دهید.

بله، سوء‌استفاده که می‌شود. هم این طرف و هم آن طرف؛ همه کلمات امام(ره) را به میل خودشان تفسیر می‌کنند. سخنان امام(ره) موقعی بود که یک دفعه‌ این نگاه اوج گرفته بود که همة نیروهایی را که در زمان شاه ‌کار می‌کردند یا با انقلاب همراهی نمی کردند؛ از کار برکنار کنند و خیلی کارهای تند دیگر. ایشان آن تذکر را در آنجا دادند و گفتند : اگر اینها آدم‌های قابل استفاده و مفیدی هستند و الان دیگر آن حالت را ندارند؛ از آنها استفاده شود. البته گناهانی هست که بخشیده نمی‌شود مثلاً دین که به عهده‌شان هست و باید این را بپردازند، مال مردم یا دولت را که خوردند باید بپردازند. کارهایی هم هست که مجازات‌هایی دارد. آنها بحث دینی است و اصول زیادی هم دارند.

شان نزولش را هم شما بفرمایید

بله، اشاره درستی کردید. شأن نزول آن جمله این بود که در حذف نیروهای کاردان سابق افراط نکنند که این یک مسأله بود. الان که بحث می‌کنند؛ هر کسی به میل خودش استفاده می‌کند. مثلاً به سلیقه فلان جریان فلان کس الان مسیر خوبی ندارد و در گذشته هم افتخاراتی داشت. می‌گویند افتخارات گذشته جدا، ولی الان خوب نیست. این می‌تواند در جایی درست باشد ؛یعنی کسی قبلاً خیلی خدمات داشته و خوب بوده و خدوم بوده و الان نیست، بله این می‌تواند درست باشد. ولی با تحلیل آنها؛ برای خودشان و با سلیقه آنهاست و می‌گویند هرکس با ما نیست، الان حالش خوب نیست که اگر این باشد؛ حرف بی‌ربطی است. هر کسی با سلیقه خودش و با تفکّر خودش و با قانون و ملاک‌های عمومی موجود؛ فکر و عمل می کند. لذا نباید این گونه بحث کرد. البته کل مسأله درست است. یعنی اگر بخواهیم در مورد کسی قضاوت کنیم؛ باید وضع فعلی‌اش را در نظر بگیریم . افتخارات گذشته به جای خود است و نمی‌خواهیم آنها را فراموش کنیم. به نظرم امام (ره) اولین بار در فرمان هشت ماده‌ای خود و برای رسیدگی به صلاحیت کارمندان و متصدیان امور ؛ از اشکال تراشی‌های جاهلانه تندروها گله و تاکید کرده‌اند که افراد مفید و موثر با بهانه های واهی کنار گذاشته نشوند.

فکر می کنم «غمض عین از بعضی از لغزش های زمان رژیم پهلوی» را آوردند و گفتند:«میزان حال فعلی اشخاص است.»