تاثیر منفی هوای سرد بر اقتصاد کشور

روزنامه شرق نوشت: شاید تصور نشود گزارش روزانه سازمان هواشناسی کشور و پیش‌بینی‌های آتی این سازمان تا چه‌اندازه در اقتصاد این‌روزهای کشور تاثیرگذار است.

سازمان هواشناسی کشور به گذر از روزها و شب‌های سرد سال اشاره دارد اما در عین حال بر احتمال رسیدن توده هوای سرد از شمال اروپا تاکید می‌کند. اما شاید کارشناس‌های این سازمان هم بی‌اطلاع باشند که درصورت آمدن این توده هوای سرد به کشور تا چه اندازه مسوولان گازی کشور به‌دردسر خواهند افتاد و صنعت پتروشیمی ایران چه ضرری بابت دقیقه‌به‌دقیقه حضور این سرما در کشور باید متحمل شود.

صنعت پتروشیمی کشور شاید اولین صنعتی باشد که طی دوماه گذشته تاوان بی‌گازی کشور را پرداخت کرده است. البته اگر نخواهیم از حق بگذریم بعد از این صنعت باید نام نیروگاه‌ها را در این فهرست ذکر کنیم و بازهم اگر نخواهیم از حق بگذریم باید اشاره‌ای به کل صنعت کشور داشته باشیم مخصوصا صنایعی که بیشتر با گاز سروکار دارند. البته یادمان نرود که جایگاه‌های عرضه سی‌ان‌جی هم متحمل ضرری شدند که تنها پارس‌جنوبی و مسوولان توسعه آن طی سال‌های گذشته آن را ایجاد کردند.

بگذریم از بردن نام مدیرانی که چندسالی مسوولیت مستقیم در توسعه پارس‌جنوبی را برعهده داشتند و وقتی برکنار شدند و دولت در حال تغییر بود سعی کردند تا با انتقاد از عدم‌توسعه پارس‌جنوبی بار گناه این تاخیرها را بر گردن دیگران بگذارند و شاید نور امیدی باشد بر گرفتن مسوولیت جدید در دولت! با این حال این‌روزها با این گلایه‌ها نمی‌توان جلو ضرر میلیاردی صنعت پتروشیمی کشور را گرفت یا برنامه‌ریزی کرد تا شاید توده هوای سرد وارد کشور نشود. قطعا کاری دشوار است مگر آنکه با دعاکردن و توکل به خدا مدیران گازی این‌روزها را بگذرانند. از ضرر صنعت پتروشیمی گفتیم اما اشاره‌ای به‌دلیل آن نکردیم. از حدود ۲۵روز پیش زمانی که سرمای هوا به حدی رسید که گاز پتروشیمی‌ها، نیروگاه‌ها، صنایع گازبر و جایگاه‌های «سی‌ان‌جی» قطع شد مدیران عامل مجتمع‌های پتروشیمی که اغلب خصوصی هستند تصمیم به آغاز تعمیرات گرفتند تا شاید جلو ضرر میلیاردی را بگیرند یا تا حدودی از ضرر بیشتر جلوگیری شود.

اما نکته حایزاهمیت تاکید این مدیران بر پایان تعمیرات است. به نظر می‌رسد تعمیرات مجتمع‌های پتروشیمی تا اواسط هفته آینده به پایان می‌رسد و در صورت کاهش دما در کشور و عدم‌گازرسانی به این مجتمع‌های گازی قطعا این صنعت هرروز با ضرر میلیاردی مواجه خواهد شد. ضمن آنکه این مجتمع‌ها به خریداران محصولات خود تعهدی دارند که عدم‌تحقق آن می‌تواند نگاه بین‌المللی به این صنعت ایران را مخدوش کند.

در حال حاضر قطع گاز واحدهای پتروشیمی موجب شده تا بسیاری از آنها فعالیت‌های خود را متوقف کنند و در حالت تعطیلی اجباری به‌سر ببرند. این توقف از ابتدای ماه جاری در بسیاری از واحدها رخ داده است و زمان خاتمه آن نیز با توجه به ادامه سرمای هوا، مشخص نیست. برخی واحدها برای آنکه از فرصت اجباری ایجادشده استفاده کنند در این دوره تعطیلی اجباری تعمیرات خود را که به‌صورت سالانه انجام می‌شود، آغاز کرده‌اند و سپری می‌کنند؛ دوره‌ای که طبق زمانبندی و برنامه‌ریزی‌های ازپیش‌تعیین‌شده آنها نبوده است و باید ظرف یک تا دوماه آینده انجام می‌شد.

اما قطعی گاز موجب شد تا به‌جای تولید، زودتر به استقبال تعمیرات بروند؛ دوره‌ای که عموما ۲۰ تا ۳۰روز زمان می‌برد و اکنون بخش عمده آن سپری شده است. اگرچه واحدهای تعطیل‌شده اکنون معتقدند که این عدم‌فعالیت تاثیری در بازار نخواهد داشت، اما از سوی دیگر آنها تنها ظرف یک هفته دیگر می‌توانند در تعطیلات اجباری و تعمیرات باقی بمانند و عدم‌فعالیت را جزو خسران و ضرر خود محاسبه نکنند، اما پس از آن و ادامه روند کنونی و عدم‌تولید، آنها به‌ازای هرروز توقف متضرر خواهند شد. به‌خصوص آنکه سرمای هوا و افت شدید دما همچنان ادامه دارد و دولت مصر است که واحدهای مسکونی و مصرف‌کنندگان داخلی در اولویت بهره‌مندی از گاز و واحدهای پتروشیمی و صنعتی در اولویت‌های بعدی هستند.

محمد اصغری، کارشناس سازمان هواشناسی کشور در گفت‌وگو با «شرق» از پیش‌بینی‌هایی می‌گوید که نشان می‌دهد اوج روزها و شب‌های سرد در کشور به پایان رسیده اما تاکید می‌کند که هر آن امکان دارد که اتفاقی غیرقابل‌پیش‌بینی بیفتد.

جویای اطلاع بیشتر در مورد اتفاق غیرقابل‌پیش‌بینی می‌شوید که او تاکید می‌کند پیش‌بینی وضعیت هوا در روزها و ماه‌های آتی چندان آسان نیست چراکه هر آن احتمال دارد دمای هوا تغییر کند به‌عنوان مثال امکان دارد توده هوای سرد از سمت شمال اروپا به سمت کشور حرکت کند که این امر می‌تواند منجر به کاهش مجدد دما شود و تمام پیش‌بینی‌های ما را مبنی بر به‌پایان‌رسیدن اوج سرما در کشور منتفی کند.

وی از دمای هوای تهران در روزهای سرد می‌گوید که حداکثر بین ۹ تا ۱۰درجه سانتیگراد خواهد بود و شب‌های سرد زمستان در تهران را با دمایی حدود منفی یک و صفردرجه سانتیگراد اعلام می‌کند اما تمام این پیش‌بینی‌ها را در صورتی می‌داند که اتفاق غیرقابل‌پیش‌بینی‌ای در وضع هوا نیفتد.

وضعیت صنعت پتروشیمی درحال‌حاضر در بلاتکلیفی کامل به‌سر می‌برد که متاسفانه صنعت نیروگاهی کشور نیز به‌نوعی با چنین مشکلاتی دست‌به‌گریبان است. هرچند که ضرر میلیاردی پتروشیمی‌ها آنچنان محسوس نیست که گرفتاری نیروگاه‌ها و قطع برق در خانه‌ها قابل لمس است.

در حال حاضر صنعت گاز و برق کشور در بحرانی به‌سر می‌برد که تمام آن ناشی از تاخیر در اجرای فازهای پارس‌جنوبی است که دولت دهم وعده بهره‌برداری از آنها را در پایان دولت خود داده بود و در حال حاضر وزیر تازه‌رسیده نفت را زیرسوال می‌برند که چرا فاز ۱۲ وارد مدار بهره‌برداری نشده است. در حالی‌که انگار رسمی قدیمی است که جواب کم‌کاری و عدم‌مدیریت لازم دولت‌ها را باید مردم و بخش خصوصی بدهند و در این میان نهادی به‌طور قوی به‌دنبال پیگیری دلایل انتخاب چنین مدیرانی نیست تا شاید کسانی که در خود توان مدیریت نمی‌بینند از ترس پاسخگویی به مردم و نهادهای نظارتی مسوولیتی را قبول نکنند اما ظاهرا صندلی‌های مدیریتی بیشتر شبیه سکوی پرتاب ‌شده تا پاسخگویی شفاف به مردم و نهادهای نظارتی!

شاید باید در اینجا این سوال را مطرح کرد که چرا نباید در نهادهای نظارتی واحدها و کمیته‌های قوی متشکل از کارشناسان و صاحبنظران هر حوزه بالاخص حوزه انرژی نباشد تا کوچک‌ترین کم‌کاری مدیران زیرسوال برود و از ورود مدیرانی که تخصص یک صنعت را ندارند در آن صنعت جلوگیری کرد؟

در حال حاضر نمای کلی چنین است: افت فشار گاز در خانه‌ها، گسترش قطعی برق در کشور، قطع گاز پتروشیمی‌ها، قطع گاز صنایع، قطع گاز نیروگاه‌ها و تحویل مازوت به‌جای آن، عدم‌تزریق گاز به میادین و میلیاردهادلار ضرر ناشی از عدم مدیریت درست در صنعتی که با زندگی روزمره مردم عجین شده است.