راز زیبا سخن گفتن در چیست؟

 یک استاد علم ارتباطات گفت: راز زیبا سخن گفتن در سه چیز است؛ اینکه بدانیم چرا می‌گوییم، چه چیزی می‌گوییم و چگونه می‌گوییم.
 
دکتر محمد علی حسینیان در حاشیه اولین جلسه از سلسله همایش‌های"سخنوران" در سمنان، در گفت‌وگو با ایسنا، افزود: امروزه اولین اصل ترقی و رسیدن به پیشرفت، برقراری ارتباط موثر است و انسانها تا قبل از آنکه وارد مسیر ارتباطی نشوند، نمی توانند با دیگران ارتباط برقرار کنند.
 
این پژوهشگر ارتباطات افزود: انسان امروز هر چه دارد از ارتباط موثر است و هر آنچه ندارد از نداشتن ارتباط موثر است. اگر انسان آنچه را در ذهن دارد نتواند به دیگران منتقل کند، بر دیگران اثرگذار نیست و اگر درخواست‌های او عاری از جملات زیبا و اثرگذار باشد دیگران به صحبتهایش توجهی نمی‌کنند.
 
وی، فهمیدن و فهمیده شدن را معنای ارتباط موثر انسانی دانست و افزود: ارتباط یک امر دو سویه است و اگر انسان امروز مجهز به فنون ارتباطی نباشد، رهروی سالم برای رسیدن به مقصد نخواهد بود.
 
بنیانگذار ارتباطات کلامی و غیر کلامی در ایران افزود: سخن و گفتار لطیف و ظریف و درخور از اصول ارتباط موثر است و اگر کسی بتواند به کلمات با وزن و نظام قدرتمند دست یابد به ارتباط موثر دست یافته است.
 
وی با بیان اینکه گفتار، اندیشیدن به وسیله‌ی کلمات است، خاطرنشان کرد: اگر انسان می‌خواهد به گونه‌ای سخن بگوید که در دیگران اثرگذار باشد باید از بیان مقتدرانه و استفاده‌ی قدرتمند از کلمات بهره بگیرد. استفاده از کلمات عجیب و غریب، بی‌ثمر بوده و آراستن سخن به لفظ، صرفا اثر گذار نخواهد بود و تا بلاغت و رسایی در معنی نباشد زیبایی در لفظ و واژه بی‌اثر است.
 
حسینیان گفت: صاحب بیان، صاحب ظرایف، لطایف و دقایق است و تا زمانی که انسان مفهوم‌نگر نباشد، بدون آنکه به معنا بیاندیشد نخواهد توانست به زیبایی از کلمات استفاده کند. این کار، تنها بازی با کلمات محسوب می‌شود.
 
وی با بیان اینکه زبان، مجموعه‌ای از یکسری کلمات و الفاظ همیشگی نیست، اظهار کرد: تک تک کلمات بر اساس تکیه بر معنا بوجود آمده‌اند و تکنیک‌ها نیز بر اساس ذهنیت درست ساخته می‌شوند و انسان برای دقیق گفتن ابتدا باید دقیق بفهمد.
 
حسینیان، استفاده از تعابیر قدرتمند و جملات موجز را یکی از اصول فن بیان دانست و تاکید کرد: انسان باید مفاهیم ذهنی گسترده‌ی خود را در قالب جملات کوتاه اما مفید بگوید و پس از اتمام صحبت، با یک عبارت کوتاه که جان کلام است مطلب را به پایان ببرد.
 
وی، تصویر سازی در ذهن مخاطب را یکی دیگر از اصول فن بیان عنوان کرد و افزود: در گفتار، اگر ترتیب کلمات ملموس و ناملموس به‌گونه‌ای رعایت شود که ابتدا با جملات ملموس، شرح صحنه‌ی سخن در ذهن، تداعی و با کلمات ناملموس به پایان برسد، مخاطب لذت بیشتری می‌برد.
 
این پژوهشگر با بیان اینکه استفاده از کلمات مترادف و متضاد به پررنگ تر کردن معنا و تشبیه و استعاره به تصویرسازی در کلام، کمک زیادی می‌کند، خاطرنشان کرد: سرعت و صراحت در صدا از جمله نکات فن بیان است. کلام صریح باید سریع باشد و مرز سرعت نیز فهم مخاطب از محتوی کلام است، ولی حذف کردن کلمات در سخن گفتن اشتباه است.
 
وی اظهار کرد: فن بیان در اصولی همچون تأکید کلامی و لحن خلاصه می‌شود؛ بدین معنا که یکنواختی در صدا، آفت سخن گفتن است. هر کلمه‌ای که ارزش بیشتری دارد باید با تأکید بیشتری ادا شود. همچنین لحن نیز احساس گوینده‌ی سخن است که بر کلام، جاری می‌شود.
 
ینیانگذار ارتباطات کلامی و غیر کلامی در ایران، اضطراب و کمرویی به هنگام سخن گفتن را مانع هولناک و عجیبی خواند و اضافه کرد: این اضطراب و کمرویی، بسیاری از افراد را در زندگی دچار مشکل می‌کند.
 
وی بیان کرد: اضطراب در سخن گفتن یک بیماری و عاضه ی روانی نیست و بسیاری از افراد در مواجهه با این مشکل احساس می‌کنند اطلاعات و اعتماد به نفس ندارند یا حرف زدن بلد نیستند ولی واقعیت آن است که افراد از اینکه مورد قضاوت دیگران واقع شوند و از آنها ارزیابی منفی به عمل آید می‌ترسند زیرا همه‌ی انسانها دوست دارند مورد تحسین دیگران قرار گیرند.
 
حسینیان، با اشاره به تکنیک‌های غلبه بر اضطراب، گفت: اضطراب قبل از سخن گفتن طبیعی است اما حین سخن گفتن طبیعی نیست چون افراد به جای اینکه به جملاتی که می‌گویند فکر کنند به قضاوت دیگران در مورد حرف‌های خود و یا جملات بعدی که باید بگویند فکر می‌کنند.
 
وی افزود: اضطراب حین سخن گفتن، راهی جز تمرین و ممارست ندارد ولی برای اضطراب قبل از سخن گفتن تکنیک‌هایی وجود دارد که مهمترین آن تکنیک تنفس عمیق است، به این ترتیب که فرد باید به مدت 7 ثانیه هوا را از بینی وارد شش‌ها کند،7 ثانیه، مکث و سپس به مدت 7 ثانیه هوا را از بینی خارج کند.
 
حسینیان تصریح کرد: کشیدن نفس عمیق باعث کاهش اضطراب می‌شود و فرد مضطرب نباید در این موقع به عامل اضطراب ساز فکر کند بلکه باید فکر خود را به چیزهایی مانند رنگ دادن به هوای تنفس مشغول کند و یا یک شمارش بی‌اهمیت را در نظر خود مجسم کند تا با استفاده از این تکنیک، ذهن از وضعیت اضطراب ساز بیرون بیاید.
 
به گزارش ایسنا، سلسله همایش‌های سخنوران که با همکاری بانک سپه، بانک حکمت ایرانیان، بیمه دانا و بسیج مهندسان سمنان برگزار می‌شود، در سرفصل‌های "نفوذ و تأثیر گذاری بر مخاطب" ،"تسلط بر مخاطب"، "تکنیکهای جلب توجه مخاطب" و "فنون ترغیب دیگران" با حضور حسینیان، استاد علم ارتباطات در حال برگزاری است.