آغاز مهر همیشه خبر از فصل مدرسه و تحصیل میدهد اما چند سالی است که همراه با وزیدن باد خنک پاییزی، آلودگی هوا مهمان شهرهای بزرگ ایران میشود. آلودگی هوا عوارض کوتاه و بلندمدتی دارد که بیشتر از همه به کودکان، سالمندان و بیماران آسیب میرساند.
به نوشته روزنامه ایران ادارات تعطیل و بیمارستانها به حالت آمادهباش درمیآیند. مدارس هم در این شرایط معمولاً تعطیل میشوند تا دانشآموزان کمتر در معرض خطر باشند. در این مواقع کارشناسان توصیه میکنند که مردم بویژه کودکان و سالخوردگان کمتر در معرض آلودگی قرار بگیرند و فعالیت بدنی نداشته باشند. با این حال، در روزهایی که دانشآموزان با وجود آلودگیها به مدرسه میروند، در ساعات ورزش باید فعالیت بدنی داشته باشند.
ورزش در هوای آلوده اقدامی خطرناک برای کودکان
در حالی که مطالعات نشان میدهد فرد طی فعالیتهای هوازی (حتی فعالیتهایی با شدت کم) تا 10 مرتبه هوای بیشتری را نسبت به حالت استراحت استنشاق میکند. همچنین احتمال دارد که هوای بیشتری را به عمق ریههای خود فرو ببرد.
در این حالت تنفس دهانی هم افزایش مییابد و باید به این نکته توجه کرد که تنفس دهانی سیستم فیلتر و پاک کنندگی گذرگاه بینی را ندارد. این عوامل دست به دست همدیگر میدهند تا فرد بیشتر در مواجهه با آلودهکنندهها قرار بگیرد بنابراین این ورزش مکرر در هوای آلوده، اقدام خطرناکی بویژه برای کودکان و بیماران ریوی و قلبی است. هر نوع آلودگی، اعم از وارونگی هوا و آلایندههای ناشی از سوخت ناقص خودروها، سلامت افراد را بشدت تهدید میکند و کارشناسان معتقدند این تاثیر در افرادی که در فضای باز ورزش میکنند، به مراتب شدیدتر است. دلیل این امر آن است که با ورزش، ضربان قلب و تعداد دفعات دم و بازدم افزایش یافته و بدن به اکسیژن بیشتری نیاز دارد اما به جای دریافت اکسیژن، آلایندهها با حجم زیاد وارد ریه افراد میشود.
توقف زنگ ورزش دانشآموزان تهرانی
به گفته پزشکان متخصص، بالا بودن منواکسید کربن، سرب و ذرات آلاینده باعث میشود اکسیژن لازم به اعضای عمده بدن مانند قلب، ریه و مغز نرسد و عوارضی گوناگون از قبیل تنگی نفس، تپش قلب و اختلال در تفکر و ناراحتیهای عصبی ایجاد کند.
به همین علت بالا رفتن سطح بعضی مواد آلاینده در سال گذشته باعث شد تا ضمن تعطیلی برخی مراکز و مدارس، مسابقات ورزشی از جمله فوتبال نیز لغو شود.
با توجه به همه این آسیبها و تکرار آن در سال جاری، هنوز کار به تعطیلی نرسیده، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران در نامهای به مدیرکل آموزش و پرورش تهران، با اشاره به افزایش آلاینده ذرات معلق آلودگی هوا، خواستار توقف فعالیتهای بدنی زنگ ورزش دانشآموزان تهرانی شده است.
حیدرزاده میگوید: با توجه به افزایش غلظت آلاینده ذرات معلق در شهر تهران، هوای تهران در وضعیت ناسالم قرار گرفته است. از این رو به استناد شیوهنامه اجرای وضعیت آلودگی هوای تهران از هرگونه برنامه ورزشی و فعالیت بدنی دانشآموزان در زنگ ورزش تا بهبود وضعیت کیفی هوا جلوگیری میشود.
مدیرکل آموزش و پرورش شهر تهران در این باره میگوید: برنامهریزی کردهایم در روزهایی که شدت آلودگی هوا بالاست، دانشآموزان در حیاط مدرسه خیلی تحرک و بازی نداشته باشند. سیدعلی یزدیخواه میافزاید: البته در سالهای گذشته نیز در پی هشدارهای مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست نسبت به عوارض فعالیتهای بدنی زنگ ورزش دانشآموزان، زنگ ورزش در مدارس در محیط باز و حیاط مدرسه برگزار نشد و دانشآموزان در کلاسهای درس به آموزشهای تئوری ورزش پرداختند.
ضرورت مصرف شیر در هوای آلوده
به گفته وی، در زمان آلودگی هوا و نگرانی برای سلامت دانشآموزان، این امر به استانداری اطلاع داده میشود و در کمیسیونی که نمایندگان سازمانها و نهادهای مربوطه دیگر حضور دارند، درباره تعطیلی مدارس تصمیمگیری میشود. رئیس اداره سلامت و تندرستی اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران نیز در این باره گفت: در هوای آلوده، نوشیدن شیر تاثیر بسیار مثبتی روی بدن دارد و به دانشآموزان توصیه میکنیم شیر بنوشند.
بهنوش آرامفر میافزاید: مصرف شیر و فرآوردههای آن سبب نرم شدن مخاط تنفسی فوقانی، مری و معده میشود. به گفته وی، توزیع شیر در مدارس نیز از جمله برنامههایی است که میتواند به سلامتی دانشآموزان بخصوص در روزهای آلودگی هوا کمک بسیار کند.