مردم درباره برنامه کاندیداها تصمیم می گیرند نه شورای نگهبان

عصر ایران - عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان اخیرا اعلام کرده است که این شورا که وظیفه رسیدگی به صلاحیت نامزدهای ریاست جمهوری را دارد، در مواردی اگر قادر به "احراز صلاحیت" نامزدها نشود ، از برخی نامزدها برنامه خواهد خواست و ممکن است آنها را به جلسه شورا دعوت کند و با آنها صحبت کند و از چند و چون برنامه آنها اطلاع کسب کند.

ظاهرا از این پس نه تنها در این انتخابات بلکه ممکن است در همه انتخابات آتی شورای نگهبان نامزدها را دعوت کند و از آنها برنامه بخواهد.

 در باب این مصوبه جدید شورای نگهبان باید نکاتی را متذکر شد:

1- در ادوار مختلف انتخابات در 3 دهه گذشته، شورای نگهبان درست یا غلط از سوی برخی گروه ها و نیروهای سیاسی به " اعمال سلیقه  شخصی یا گروهی" در تایید صلاحیت ها و یا رسیدگی به تخلفات انتخاباتی، متهم شده است و این مساله جدیدی نیست، اما آیا فقها و حقوقدانان محترم شورای نگهبان به این مساله اندیشه کرده اند:
"تا حالا که بحث رسیدگی به صلاحیت ها بر اساس " مر قانون " بوده این همه حرف و حدیث حول و حوش اقدامات و تصمیمات این شورا وجود داشته است و حالا اگر قرار باشد برای مساله " احراز صلاحیت ها" این شورا بخواهد از چند نامزد خاص دعوت کند و از آنها برنامه بخواهد، این شورا بیشتر از این چیزی که هم اکنون به اعمال سلیقه در روند انتخابات و رسیدگی به صلاحیت ها متهم می شود، در مظان اتهام قرار خواهد گرفت."

چون اگر برخی نامزدها برنامه های خود را به اعضای شورای نگهبان ارایه دهند آیا غیر از این است که اعضاء شورای نگهبان در نهایت باید با نظر شخصی خود تصمیم بگیرند و این برنامه را "سبک و سنگین " کنند؟ زیرا برای بررسی برنامه ها ، "مرّ قانون" که وجود ندارد! در این صورت آیا خروجی تصمیم این شورا را می توان " مرّ کامل قانون " دانست؟ یا اینکه این خروجی طبیعتا ارزیابی شخصی 6 فقیه و 6 حقوقدان شورای نگهبان از برنامه های ارایه شده توسط برخی نامزدهاست؟!

2- فقهای شورای نگهبان و حقوقدانان این شورا کارشناس همه مسایل نیستند و طبیعتا چنین انتظاری نیز نباید از آنها داشت ، اینکه این شورا اعلام کرده از نامزدها برنامه می خواهد ، آیا قرار است کمیسیون هایی تخصصی در این شورا این برنامه ها را بررسی کنند و اساساً به طور مشخص مکانیزمی برای بررسی این برنامه ها در نظر گرفته شده است یا نه؟ و در غیر این صورت نفس ارایه برنامه بدون بررسی با معیارهای دقیق و یکسان و استاندارد (به جهت رعایت عدالت) چه دردی را از مشکل این شورا در زمینه " احراز صلاحیت " داوطلبان حل خواهد کرد؟

3- نامزدهای انتخاباتی طبیعتا باید برنامه داشته باشند، اما این برنامه ها باید قبل یا پس از تایید صلاحیت و در جریان مبارزات انتخاباتی به جامعه ارایه شود تا هم مردم عادی و هم نخبگان و کارشناسان این برنامه ها را ارزیابی و "سبک-سنگین" کنند و طبیعتا اعضای محترم شورای نگهبان هم در این فقره به عنوان یک شهروند عادی می توانند در پای صندوق های رای نظر خود را درباره برنامه نامزدها و نامزد اصلح اعلام کنند.

4- آیا وقت آن فرا نرسیده که اعضای شورای نگهبان یک بازنگری در مساله تفسیر بسیار موسع شان از مقوله " بررسی صلاحیت ها" انجام دهند و با مقوله پیش رونده " احراز صلاحیت داوطلبان انتخابات " بیش از این وارد جنبه های خاص و اعمال سلایق شخصی نشوند؟ چرا که به نظر می رسد " احراز صلاحیت نامزدها" برای این شورا بسیار دشوار شده است و اعلام اخیر سخنگوی این شورا مبنی بر درخواست " ارایه برنامه " یکی از نشانه های دشوار شدن مساله " احراز صلاحیت " است.

5- برنامه خواستن از نامزدها و وارد شدن بیش از اندازه به مساله " احراز صلاحیت " نامزدها از سوی شورای نگهبان با " اصل حق حاکمیت و انتخاب" شهروندان که به طور صریح در اصول مختلف قانون اساسی ذکر شده است، در تضاد است و انتظار می رود که شورای نگهبان که مسئول تفسیر قانون اساسی است علاوه بر اینکه امانت دار خوبی برای حفظ روح کلی قانون اساسی باشد ، خود کاری انجام ندهد که با روح قانون اساسی و اصول مصرح در آن در تعارض باشد.

تصمیم اخیر شورای نگهبان مبنی بر برنامه خواستن از برخی نامزدها " فتح الباب" یک رویه و سنت غلط خواهد بود که علاوه بر بیم اینکه حق حاکمیت و انتخاب مردم را محدود تر خواهد کرد، می تواند فشارهای سیاسی روی شورای نگهبان را بیشتر کند وبرای منتقدان این شورا که این نهاد را " به اعمال سلیقه های شخصی و سیاسی" متهم می کنند، دستاویزی مستند برای انتقاد از رویه های این شورا و جایگاه این نهاد به وجود آورد.