ریزش مو دارید؟

ریزش مو علامتی شایع و ناراحت کننده است. بیشتر افرادی که به متخصص پوست مراجعه می کنند از ریزش مو (به عنوان شکایت اول یا دوم) شاکی هستند ولی...
 
در حقیقت اکثر افراد دارای ریزش غیر طبیعی مو نمی باشند. مفهوم و علت ریزش غیر طبیعی مو با معاینه دقیق توسط متخصص پوست و مو معلوم می گردد. طاسی و کم شدن مو را می توان به دو نوع تقسیم کرد:

الف) حالتی که در آن فولیکول های مو (پیاز مو) به طور دایمی تخریب شده و از بین رفته اند.

به این وضعیت  "ریزش مو به دلیل بروز جوشگاه (اسکار)" می گویند و در آن طاسی غیر قابل برگشت است. این دسته از طاسی ها (به شرط این که فرآیند مولد طاسی خاموش شده و یا بیماری تحت کنترل در آمده باشد) به کاشت موی طبیعی پاسخ درمانی خوبی می دهند. علل به وجود آورنده این نوع ریزش مو بسیار متنوع بوده و برخی از آنها عبارتند از:
 
عفونت های قارچی و میکروبی پوست، محل بهبودی برخی از امراض پوستی مانند جوش غرور جوانی، لوپوس، آسیب هایی که به پوست وارد می شود از قبیل سوختگی ها و جراحات گوناگون پوست و جوشگاه (اسکار) در محل بخیه های بعد از اعمال جراحی پوست مثلا پس از عمل جراحی کشیدن پوست صورت.

ب) کم شدن مو که در آن آسیب دایمی به ریشه مو وارد نشده است.
 
به این وضعیت  "ریزش مو بدون بروز جوشگاه"  اطلاق می گردد. مواردی از این نوع ریزش مو برگشت پذیر و قابل ترمیم کامل بوده و در مواردی هم طاسی حاصله غیر قابل برگشت است. علت مورد اخیر این است که آسیب های جزیی و مکرر به پیاز مو موجب از دست رفتن توانایی ترمیم و بازسازی مو شده و به تدریج ریشه مو به صورت غیر قابل برگشت از دست می رود. برخی از علل شایع این نوع طاسی عبارتند از:

دستکاری ها و کشش بیش از حد وارده به مو بر اثر شانه، برس، کش و تل سر، رنگ مو، مش، سشوار و غیره، فقر مواد غذایی، اختلالات هورمونی، مشکلات عصبی که در آن فرد به صورت عمدی ولی غیر ارادی موهایش را می کند و به آن تریکوتیلومانیا می گویند، بیماری های تب دار، اعمال جراحی وسیع، داروها، مسمومیت ها، اشعه درمانی، شیمی درمانی، ریزش موی مردانه و طاسی به دلیل مسایل مادرزادی و ریزش موی پس از زایمان.

به طور کلی شایع ترین علت ریزش مو در آقایان و خانم ها ریزش موی مردانه (آندروژنتیک) است. البته طرح و مدل این نوع طاسی در خانم ها و آقایان متفاوت می شود. این نوع ریزش مو پاسخ درمانی بسیار خوبی به پیوند موی طبیعی می دهد.

به طور معمول روزانه حدود 100 تار مو ریخته و اگر هر روز شستشوی موها انجام شود ریزش 120 تا 150 تار مو نیز طبیعی تلقی می گردد.

برای اینکه بدانید آیا واقعا ریزش موی غیر طبیعی وجود دارد بایستی حداقل یک هفته سر را نشویید و در این مدت همه موهای ریخته شده را جمع آوری و به تعداد روزها تقسیم نمایید. اگر از این عدد بیشتر باشد بایستی به فکر را چاره باشیم. راه دیگر برای دانستن این مطلب آن است که یک دسته حدود یک صد تایی از موها را با دست به آهستگی بکشیم. اگر فرد روز قبل حمام نکرده باشد در حالت طبیعی 4 تا 5 عدد کنده می شود و از این بیشتر نیاز به بررسی و درمان دارد. بهتر است این تست در چند نقطه سر انجام شود.

ریزش مو را می توان به دودسته بزرگ تقسیم نمود:

الف) گاهی ریزش مو در جریان امراض و مسایل دیگر رخ داده و علامتی از آن بیماری و مشکل است و در این حالت در اکثریت موارد، درمان آن بیماری به طور خودبخود موجب بهتر شدن ریزش موها، البته در طول زمان (گاهی چندین سال) می گردد. مثال هایی از این نوع ریزش مو عبارتند از:

امراض عفونی به خصوص با تب بالا، انواع سوء تغذیه و کمبود مواد غذایی به خصوص کمبود آهن (که در  خانم ها از علل بسیار مهم ریزش مو است)، کمبود اسید فولیک و کمبود پروتئین ها، اختلالات هورمونی مثل امراض غده تیروئید (کم کاری یا پرکاری)، اختلالات تخمدان، بیماری های غده هیپوفیز و آدرنال، کلیه امراض داخلی که ماهیت مزمن و طول کشیده دارند مثل انواع سرطان ها، نارسایی کلیه و کبد، مسمومیت با آرسنیک، تالیوم و مرگ موش، مصرف بیش از حد ویتامین A و E، شیمی درمانی و رادیوتراپی سرطان ها، استرس های روحی، افسردگی دایمی و عدم تعادل روانی، اعمال جراحی به خصوص عمل های بزرگ و طولانی، مصرف طولانی مدت داروهای اعصاب (کاربامازپین و لیتیوم)، برخی داروهای ضد فشارخون، ایندومتاسین (داروی مسکن و ضد درد)، جنتامایسین (آنتی بیوتیک)، آکوتان (ضد جوش غرور جوانی)، وارفارین (داروی ضد انعقاد خون)، آمفتامین (داروی کم کننده اشتها) و داروهای ضد سرطان و قطع مصرف طولانی مدت قرص ضد حاملگی و کورتون.

نکته حایز اهمیت در مورد علل فوق این است که در اغلب موارد شروع ریزش مو در چند ماه بعد از عامل به وجود آورنده ریزش مو بوده و لذا پیدا کردن رابطه علت و معلولی برای بیمار مشکل می باشد. در این نوع طاسی معمولا ریزش مو در فاز تلوژن رخ می دهد یعنی موهای ریخته شده دارای انتهای شبیه گرز هستند و لذا گاهی بیمار تصور می کند که این قسمت برآمده ریشه مو است در صورتی که این موضوع درست نیست. بعضی مواقع هم موهای ریخته شده در فاز آناژن هستند که در این حالت موها شکل گرز مانند نداشته و گاهی خرد شده می باشند.

پس از درمان عامل به وجود آورنده ریزش مو، مجددا موها رشد خواهند کرد ولی ممکن است یک سال  و یا بیشتر طول بکشد تا موها به طور کامل در آمده و زیبایی  آن به حالت اول برگردد.

در اینجا چند مورد اختصاصی از این نوع ریزش مو ذکر می گردد:

ریزش مو پس از زایمان

در حاملگی به دلیل سطح بالای استروژن (هورمون زنانه) در جریان خون اکثر موها وارد فاز رشد فعال (آناژن) شده و لذا طول عمر موها بیشتر، ریزش موها کمتر و موها پرپشت تر می گردند. پس از زایمان به دلیل کاهش ناگهانی هورمون زنانه یکباره تعداد زیادی از موها وارد فاز استراحت شده و متعاقبا می ریزند. به این دلیل ریزش موها (که گاهی شدید هم است) 3 تا 5 ماه پس از زایمان رخ داده که طبیعی است و جای نگرانی ندارد.

 البته لازم به تذکر است که اگر شیر دادن به نوزاد پس از زایمان وجود داشته باشد، ریزش مو در طول آن مدت هم ادامه  داشته  وتا حدود 2 تا 3 ماه پس  از اتمام شیردهی تداوم دارد. در ریزش مو به دلیل زایمان همه موهای ریخته شده دوباره در می آیند و فقط فرد بایستی مراقب وضعیت تغذیه ای خود به خصوص از نظر آهن، اسید فولیک و پروتئین ها باشد.

ریزش مو به دلیل کشش بیش از حد

گاهی خانم ها موهایشان را کاملا به عقب کشیده و با کش یا تل محکم می بندند. فشار و کشش وارده به موهای جلوی سر در دراز مدت باعث کم پشتی موی جلو و کناره های پوست سر دختران و پسران جوان است. در صورتی که عامل کشش سریعا مرتفع گردد معمولا ریزش مو قطع شده و موها مجددا رشد می کنند ولی چنانچه عامل تحریکی برای مدت های طولانی ادامه داشته باشد، ممکن است منجر به ریزش غیر قابل برگشت موهای سر شود و در این حالت پیشانی فرد بلند تر از حد طبیعی می گردد.

ریزش مو به دلیل دستکاری

استفاده بیش از حد از سشوار، رنگ مو، بیگودی، ژل، تافت، مش و خلاصه هر گونه  دستکاری زیاد موها (حتی برس زدن زیاد) در دراز مدت باعث ریزش موها می گردد. شستشوی خیلی زیاد سر با شامپوهای قوی نیز سبب ریزش موهای سر می گردد.

ریزش مو به دلیل رژیم های لاغری

رژیم غذایی که شدیدا کمبود پروتئین و آهن داشته باشد (مثل گیاهخواری و خام خواری) موجب ریزش مو می گردد. علت این است که قسمت عمده مو از پروتئین تشکیل شده است. همچنین در رژیم های لاغری سریع که فرد می خواهد در مدت کوتاهی وزن زیادی کم کند، ریزش شدید موها مشاهده می گردد. رژیم های غذایی ملایم از این نظر بهتر هستند. کمبود برخی ویتامین ها مانند ویتامین A، E، H (بیوتین) و B5 و همچنین کمبود روی، گوگرد و مس باعث بروز ریزش مو می گردد.

ب) گاهی ریزش مو به عنوان یک بیماری جداگانه محسوب شده و مورد ارزیابی قرار می گیرد. در این قسمت دو بیماری مهم قرار دارند که عبارتند از: ریزش منطقه ای مو (آلوپسی آره آتا) و ریزش موی مردانه (آلوپسی آندروژنتیک).

منبع: سیمرغ