باید‌ها و نباید‌های تغذیه مبتلایان به HIV

مبتلایان به ایدز می‌توانند هر غذایی را كه میل داشته باشند، بخورند. در واقع هر چه غذای سالم و مقوی بیشتری بخورند بهتر است.

غذا ممكن است بر اثر باكتری‌ها و ویروس‌های مضر، آلوده و مسموم شود. فردی كه چنین غذایی را بخورد، ممكن است مسموم و بیمار شود. از آنجا كه HIV بر سیستم ایمنی بدن اثر گذاشته و مقاومت بدن كم می‌شود، پس افراد آلوده به آن در برابر میكروب‌ها و باكتری‌ها آسیب‌پذیرتر بوده و باید از خوردن غذاهای آلوده پرهیز كنند.

غذای مناسب و سرشار از مواد خوراكی مغذی همراه میوه‌ها و سبزی‌های تازه بسیار لازم است. این بیماران باید به اندازه كافی آب و مایعات هم مصرف كنند.

حفظ ایمنی و بهداشت غذا

غذا ممكن است بر اثر باكتری‌ها و ویروس‌های مضر، آلوده و مسموم شود. فردی كه چنین غذایی را بخورد، ممكن است مسموم و بیمار شود.

از آنجا كه HIV بر سیستم ایمنی بدن اثر گذاشته و مقاومت بدن كم می‌شود، پس افراد آلوده به آن در برابر میكروب‌ها و باكتری‌ها آسیب‌پذیرتر بوده و باید از خوردن غذاهای آلوده پرهیز كنند.

این افراد اگر دچار مسمومیت غذایی شوند، وزن بدنشان كاهش یافته و ضعیف‌تر می‌شوند و مقاومت آنها در برابر عفونت‌های بعدی كمتر خواهد شد.

با رعایت بعضی اصول بهداشتی می‌توان از بیشتر مسمومیت‌های غذایی پیشگیری كرد. تدابیر بهداشتی برای افراد آلوده به HIV به دومنظور پیشگیری از آلودگی محیط تهیه غذا و پیشگیری از تكثیر میكروب‌ها در غذا و رسیدن به مقدار خطرناك انجام می‌شوند.

رعایت اصول بهداشتی به صورتی كه در زیر توصیه شده، دستیابی به هر دو طرف و حداكثر حفاظت در برابر خطر میكروب‌های مضر را تضمین می‌كند.

دفع بهداشتی مدفوع

بیشتر میكروب‌های عامل مسمومیت غذایی از طریق مدفوع پخش می‌شوند بنابراین به نكات زیر دقت كنید:

از توالتی كه پاكیزه و بدون مگس و حشرات باشد استفاده كنید. همواره محیط اطراف خود را پاكیزه نگه دارید. لباس‌ها، ملحفه‌ها و رختخوابی را كه ممكن است به مدفوع آلوده شده باشد با آب داغ و صابون شستشو دهید.

رعایت بهداشت فردی

همواره قبل، در طول تهیه یا هنگام خوردن غذا، در صورت رفتن به توالت، دست‌های خود را با آب تمیز و صابون بشویید و با حوله یا پارچه تمیز خشك كنید. از آب سالم بهداشتی مانند آب لوله‌كشی، چشمه‌ها و چاه‌های حفاظت شده استفاده كنید و اگر از سلامت آب اطمینان ندارید، پیش از مصرف آن را بجوشانید. در طول جمع آوری ذخیره آب، مخزن آن را تمیز و به دور از هر گونه آلودگی نگه دارید.

مخازن آب در منزل بر اثر فرو بردن ظرف یا دست كثیف در آنها آلوده می‌شوند. زمانی كه افراد آب آلوده بنوشند، به بیماری‌های مختلف دچار خواهندشد.

بیمار مبتلا به ایدز می‌تواند برای دیگران غذا تهیه كند، اما مثل سایر افراد باید قبلا دست‌های خود را كاملا با آب و صابون بشوید. فرد مبتلا به اسهال به هیچ وجه نباید غذا درست كند.

اطمینان از سلامت غذاها

گوشت و ماهی راخوب بپزید. به گونه‌ای كه خونابه نداشته باشد. باید توجه داشت گوشت پرندگان و گوشت قرمز در صورتی كه دمای داخلی آنها هنگام طبخ به ترتیب به حدود 82 و 74 درجه سانتی‌گراد برسد یا رنگ صورتی آن كاملا تغییر كند از سلامت كامل برخوردار خواهد بود. مراقب باشید خون گوشت‌های خام یا آب آغشته به گوشت ماهی، میگو و صدف با غذاهای دیگر مخلوط نشود.

پیش از تهیه غذاها، ابزار و سطوحی را كه با فرآورده‌های حیوانی در تماس بوده‌اند با آب گرم و صابون بشویید. گوشت و ماهی را جدا از مواد غذایی دیگر نگهداری كنید.

تخم‌مرغ را باید كاملا جوشاند. تخم‌مرغ عسلی، خام، ترك خورده یا هیچ غذای دارای تخم‌مرغ خام را نخورید. از مصرف غذاهای دریایی و بخصوص صدف خام خودداری كنید. با این حال، انسان هر قدر دقت كند، باز ممكن است آلودگی غذایی و مسمومیت اتفاق بیفتد.

در مسمومیت غذایی شدید برای جلوگیری از كاهش وزن و ابتلا به بیماری‌های دیگر باید بلافاصله به پزشك مراجعه كرد.

باید توجه داشت عفونت‌های لیستریایی با وجود نادر بودن در بالغان در آن دسته از مبتلایان به HIV كه دچار نقص ایمنی شدید هستند، شیوع و شدت بالایی دارد بنابراین افراد مبتلا به عفونت ناشی از HIV باید این نكات را كاملا مراعات كنند.

از مصرف پنیر‌های شل بپرهیزند؛ ولی مصرف پنیرهای سفت، خامه‌ای و ماست منعی ندارد. از مصرف غذاهای از قبل پخته و آماده شده و غذاهای پخته تجاری و آماده مصرف بپرهیزند مگر این‌كه دوباره با حرارت گرم شوند.

از مصرف غذاهای یخچالی پیش از این‌كه با حرارت دوباره گرم شوند خودداری كنند. از مصرف شیر و سایر فرآورده‌های لبنی خام یا غیرپاستوریزه بپرهیزند.

افزایش اشتها در مبتلایان به HIV

در مبتلایان به ایدز، اختلال در حس چشایی به كاهش اشتها و در نتیجه لاغری مفرط منجر می‌شود. بنابراین برای بهبود وضعیت اشتهای آنها برخی مواد غذایی اشتهاآور توصیه می‌شود.

هویج: دم كرده تخم هویج (یك قاشق چایخوری تخم هویج در یك فنجان آب) مقوی، مدر و اشتهاآور است و همچنین عوارض پوستی را كاهش می‌دهد. آب هویج خام نیز بسیار مفید، سرشار از ویتامین A و اشتهاآور هم است.

شلغم پخته: شلغم فسفر دارد و برای مغز و اعصاب مفید است. اشتهاآور نیز است.

ترب: اشتهاآور و دارای ویتامین‌های C ، B ، A و فسفراست.

روغن زیتون: مصرف روغن زیتون همراه با غذا اشتهاآور بوده و به دلیل داشتن اسیدهای چرب مفید بسیار توصیه می‌شود، به طوری كه بهترین روغن برای آشپزی همین روغن زیتون است.

زنجبیل: این ماده غذایی علاوه بر درمان دارویی از دیرباز به عنوان یكی از بهترین طعم‌دهنده‌ها بویژه در آسیای شرقی استفاده می‌شده است.

قارچ: انواع قارچ‌های خوراكی به دلیل پروتئین‌های موجود در آنها بسیار مفید است. همچنین عصاره نوعی قارچ به نام قارچ شی یتیك بسیار مفید است. در آزمایشی كه در كشور ژاپن به عمل آمده بود، مشخص شد عصاره این قارچ ضدHIV است و اثر داروی معروف ضد رتروویروس به نام زیدوودین را بیشتر می‌كند.

سیر: سیر در میان گیاهان دارویی مقام اول را دارد. خواص سیر به دلیل وجود ماده‌ای به نام الیلین در آن است. این ماده حاوی گوگرد، سیلیس و ید است كه بدن را از بسیاری از بیماری‌ها محفوظ نگه می‌دارد و توان بدنی را افزایش می‌دهد. البته مصرف آن به كسانی كه دارای عارضه‌های پوستی یا مشكلات گوارشی شدید بوده یا قرص آسپرین مصرف می‌كنند، توصیه نمی‌شود ولی مصرف آن به شكل پودر منعی ندارد.

انجیر: سرشار از ویتامین‌های C ، B ، A و قند است. انجیر مناطق گرمسیر شیرین‌تر است و وقتی كاملا برسد، 30 تا 40 درصد قند دارد. بنابراین به افراد دیابتی توصیه می‌شود در مصرف آن احتیاط كنند. انجیر بسیار مغذی و دارای مواد ازته، آهن، برم، منگنز و كلسیم است.

گلپر: نام علمی آن هراكلئوم اسفندیلیوم (هراكلئوم پرسیكا) است. پیشینیان برای آن خواص بیشماری برشمرده و پنداشته‌اند كه موجب افزایش قدرت بدنی می‌شود، بنابراین آن را به هراكلس پهلوان افسانه‌های یونان (همان هركول رومی) نسبت داده‌اند. این ماده غذایی برای تحریك اشتها و تقویت هاضمه بسیار مفید است.

عسل: در عسل املاح و ویتامین‌های بسیاری وجود دارد از جمله آهن، كلسیم، اسیدفسفریك و ویتامینC. اگر به طور مرتب مصرف شود، دارای خواص معجزه‌آسایی است. همچنین در افزایش وزن، بسیار سودمند است. بنا به تجربه ثابت شده مبتلایان به بیماری‌های عفونی و شدید مثل سل، پس از مصرف عسل تا حدودی بهبود می‌یابند كه به دلیل ویتامین‌ها و املاح فراوان موجود در آن است.

انار: مصرف انار و لیموترش نه تنها شفابخش بوده بلكه در حفظ سلامت و جلوگیری از بیماری‌ها موثر است. این خاصیت شفا بخش انار به دلیل ویتامینC، B1، B2، B6، فسفر، آهن و منگنز است. انار نقش تنظیم‌كننده و تعادل‌دهنده مایعات بدن بخصوص خون را دارد. نكته جالب اینجاست كه بسیاری از مردم معتقدند انار شیرین اثر درمانی بیشتری دارد و علم هم این موضوع را ثابت می‌كند زیرا انار شیرین اناری است كاملا رسیده و تركیبات شیمیایی آن كامل شده و تاثیر آن بهتر است. انار سموم بدن را دفع می‌كند و نشاط‌آور است.

شكلات: سال‌های اخیر دانشمندان به این نكته پی برده‌اند كه در شكلات، آنتی‌اكسیدان‌های فلاوونوئید وجود دارد و مصرف این آنتی‌اكسیدان‌ها در تندرستی موثر است. البته میزان آنتی‌اكسیدان‌ها در شكلات تیره خالص بیشتر است، ولی باید بدانید مصرف شكلات یا قهوه همراه با شیر موجب جذب نشدن كلسیم شیر توسط بدن می‌شود.

عرق شاتره: یكی از عرقیاتی است كه مصرف آن به شكل شربت شاتره معمول است و علاوه بر تامین مایعات بدن، اشتهاآور است.

رعایت بهداشت آشپزخانه ضروری است

محل تهیه غذا را پاكیزه نگه دارید. برای نگهداری، تهیه، آماده‌سازی و خوردن غذا از ظروف و لوازم تمیز استفاده كنید. میوه و سبزی‌های تازه را باید پیش از استفاده كاملا شسته یا پوست كند و توصیه می‌شود از كاهو، كلم و ... كه قابل پوست كردن نیستند و به صورت خام نیز خورده می‌شوند تا حدامكان استفاده نشود.

روی غذاها را بپوشانید تا حشرات و گرد و غبار آنها را آلوده نكنند. زباله را در ظرف در دار گذاشته و آن را مدام خالی كنید تا سبب ایجاد بوهای نامطبوع و جذب حشرات كه خود سبب آلوده شدن غذاها به میكروب‌ها خواهند شد، نشود.

همه ظرف‌ها (قاشق، چنگال، بشقاب، لیوان، چاقو و حتی مخلوط‌كن) را پیش از استفاده مجدد برای سایر مواد غذایی بخوبی بشویید.

اگر حین تهیه غذا عادت به چشیدن دارید، حتما هر بار از یك قاشق جدید استفاده كنید و هرگز با قاشقی كه برای چشیدن استفاده شده است، غذا را هم نزنید.

پیش و پس از استفاده از وسایل برنده مانند چاقو حتما باید آنها را با آب گرم و صابون كاملا شست. نیازی به جدا كردن بشقاب، قاشق، چنگال و لیوان بیمار مبتلا به ایدز نیست.

كافی است پس از هر بار استفاده (همراه با ظروف سایر افراد خانواده) بدون نیاز به استفاده از هر گونه وسیله ضدعفونی‌كننده تنها با آب گرم و مواد شوینده معمولی شسته شوند.

از طرف دیگر از آنجا كه میكروب‌ها بسرعت در غذای گرم تكثیر می‌شوند، نگهداری غذا در یخچال یا مكان سرد، رشد میكروب‌ها را كندتر خواهد كرد. پخت و پز در دمای بالا نیز سبب كشته شدن بیشتر میكروب‌ها خواهد شد.

غذا را به محض پخته شدن باید خورد. غذا را درظرف‌های در بسته، دور از حشرات و موش نگهداری كنید. غذای تازه را در جای سرد یا در یخچال نگهداری كنید.

غذاها را به طور كامل پخته اما سبزی‌ها را زیاد نپزید. غذا را بلافاصله پس از پخت میل كنید و برای پیشگیری از تكثیر میكروب‌ها آن را در هوای اتاق رها نكنید.

مواد خام و پخته را كنار هم نگهداری نكنید و برای پیشگیری از تماس، آنها را در ظروف جداگانه بریزید. از نگهداری پسمانده غذاها، مگر در یخچال یا مكانی سرد خودداری كنید. آنها را بیش از یك یا دو روز نگهداری نكنید و همیشه دوباره با حرارت زیاد گرم كنید.

منبع: جام جم آنلاین