همه چیز درباره «خودزشت پنداری زنانه»

آمارها نشان می‌دهد 50درصد از زنان از ظاهر خود راضی نیستند و بعضی از آنها عیب‌های بسیار کوچک صورت و بدن خود را بسیار بزرگ می‌بینند.به طور کلی می‌توان گفت شدت این بیماری در هر شخص نسبت به دیگری متفاوت است.

هر زمان مقابل آینه می‌ایستم یا یکی از عکس‌های خود را نگاه می‌کنم، نفسم بند می‌آید و از دیدن خودم متنفر می‌شوم. من شخصی را می‌بینم که با تصوراتم فرق دارد و کاملا برایم بیگانه است. بیشتر اوقات فکر می‌کنم زیر چشمانم گود افتاده یا برعکس دو کیسه سیاه و کبود در زیر آن قرار گرفته‌ است. من از شکل بینی خودم هم متنفرم، زیرا بسیار بزرگ و گوشتی است و بخش زیادی از صورتم را گرفته.  متاسفانه نیمه راست صورت من هم تفاوت زیادی با نیمه سمت چپ دارد؛ به همین دلیل هنگامی که در کنار دوستانم راه می‌روم، مدام در طرفی قرار می‌گیرم که آنها قسمت راست صورتم را ببینند.

لب‌های من هم بسیار باریکند و نیمه بالایی آن  تفاوت زیادی با نیمه پایینی دارد. گردن من بسیار بلند است و هر زمان به آینه نگاه می‌کنم، فکر می‌کنم در حال تماشای یک اردک هستم. از همه بدتر تمام صورت من را جوش پوشانده و لکه‌های زشت اطراف آن را فرا گرفته‌ است. این تصورات از 4 سالگی با من است و از همان دوران من از اینکه در بین مهمانان یا دوستانم قرار بگیرم اجتناب می‌کردم. از همان زمان دچار وسواس شدم؛ به طوری که هر روز 30 بار صورت خود را می‌شستم و چند بار لباس‌هایم را عوض می‌کردم. با وجود آنکه چند کیلو کمبود وزن داشتم اما شروع به رژیم گرفتن کردم، زیرا تصور می‌کردم پاهایم بسیار چاقند و شکم بزرگی دارم. برای چند سال سعی کردم تا حد ممکن در خانه بمانم و در مقابل چشم مردم قرار نگیرم.

آنچه خواندید، توصیفات ریچل بوگان 27 ساله از کشور انگلستان است. این زن یکی از صدها هزار نفر در سراسر جهان است که از سندرم خودزشت‌پنداری یاBody dysmorphic disorder رنج می‌برد. آمارها نشان می‌دهد 50درصد از زنان از ظاهر خود راضی نیستند و بعضی از آنها عیب‌های بسیار کوچک صورت و بدن خود را بسیار بزرگ می‌بینند. در بعضی از آنها این حالت به قدری شديد است که علائمی مشابه سندرم BDD پیدا می‌کند.

این بیماری تا چه حد می‌تواند جدی شود؟

در بعضی بیماران مانند «حنی کمایل»، بیماری به قدری شدت پیدا کرده که او 8 بار دست به خودکشی زده است. هر زمان این دختر به آینه نگاه می‌کرد یک فرد چاق و بد هیکل با صورت زشت را می‌دید که زنده ماندنش هیچ ارزشی برای دیگران ندارد. یکی از عادات حنی این بود که مدام سرتاپای دیگران را برانداز کرده و با خود مقایسه می‌کرد. بیماری حنی در 9 سالگی و زمانی که او علائم بلوغ را تجربه کرد، آغاز شد و به تدریج شدت گرفت. این وضعیت تا جایی پیش رفت که او در 12 سالگی علاقه‌اش به غذا خوردن را از دست داد و شروع به استفاده از قرص‌های ضد افسردگی کرد. در 15 سالگی او برای اولین‌بار تصمیم به خودکشی گرفت و سعی کرد با مصرف همزمان چند قرص ضدافسردگی به زندگی خود پایان دهد. او طی چند سال بعد، 7 بار دیگر هم این کار را تکرار کرد تا اینکه سرانجام پزشکان متوجه ابتلای او به ناهنجاری خودزشت‌پنداری شدند و درمان‌های روانشناسی را آغاز کردند. به طور کلی می‌توان گفت شدت این بیماری در هر شخص نسبت به دیگری متفاوت است.

بسیاری از این افراد به دلیل رفتارها و احساسات خود رابطه خوبی با دوستان و اعضای خانواده‌شان ندارند و معمولا تنهایی را تجربه می‌کنند. تفکرات مرتبط با خودکشی در این افراد معمولا مشاهده می‌شود و تقریبا 19درصد از آنها به این موضوع فکر می‌کنند. آمارها نشان می‌دهد 7درصد از این افراد حتی اقدام به خودکشی هم کرده‌اند و متاسفانه در بعضی موارد هم در انجام این کار به موفقیت رسیده‌اند.

سندرم خودزشت‌پنداری چیست؟

سندرم خودزشت‌پنداری یا BDD یک بیماری روانی است که طی آن فرد به شدت در مورد اشکالات جزئی موجود در صورت یا ظاهر خود حساس می‌شود. این بیماری در بسیاری از موارد ناشناخته باقی می‌ماند و فقط در صورتی که شخص علائم بسیار شدیدی مانند افسردگی از خود نشان دهد می‌توان به وجود آن پی برد.  افراد مبتلا به این بیماری خود را زشت می‌بینند و در بسیاری موارد دست به انجام عمل‌هاي جراحی زیبایی و استفاده بیش از حد از لوازم آرایشي می‌زنند تا بتوانند ظاهر خود را بهبود ببخشند.  البته برای مبتلا بودن به این بیماری لازم نیست که حتما با این شدت علائم گفته شده را داشته باشید، زیرا این بیماری در افراد مختلف به شکل‌های گوناگونی خود را نشان می‌دهد. سندرم خودزشت‌پنداری تا حدی مشابه بی‌اشتهایی عصبی است که فرد با تصور چاق بودن، از غذا خوردن اجتناب می‌کند؛ با این تفاوت که در بی‌اشتهایی عصبی، نگرانی فرد در مورد شکل ظاهری کل بدن است اما در سندرم خودزشت‌پنداری، بیمار روی یک یا چند نقطه خاص از صورت یا بدن خود تمرکز می‌کند.  فرد مبتلا به این بیماری مرتب صورت خود را در آینه چک می‌کند یا برعکس از دیدن آینه فراری است. این بیماری هم در مردان و هم در زنان دیده می‌شود و معمولا از سنین نوجوانی علائم خود را نشان می‌دهد.

حتی افراد زیبا هم به این بیماری مبتلا می‌شوند

با داشتن اندامی لاغر و پوستی زیبا، تقریبا هر دختری آرزو داشت شبیه دانیل نالتی باشد، اما او در آینه خود را زنی ترسناک و زشت می‌دید که چروک‌ها سراسر چهره‌اش را فرا گرفته‌اند.

او در این‌باره می‌گوید: من در کودکی بسیار شاد بودم، اما زمانی که به سن بلوغ رسیدم همه چیز تغییر کرد. در 11 سالگی من فکر می‌کردم که دهان پهنی دارم و صورتم آنقدر زشت است که هیچ کس نمی‌تواند به آن نگاه کند. در 15 سالگی شدت این بیماری به قدری افزایش پیدا کرد که موهایم شروع به ریختن کرد به طوری که من حتی می‌ترسیدم آنها را شانه کنم. در آن زمان بود که استفاده افراطی از لوازم آرایشی آغاز شد.

دانیل هر روز ساعت‌ها از وقت خود را مقابل آینه می‌گذراند و بعد از بیدار شدن از خواب اولین کاری که انجام مي‌داد استفاده از لوازم آرایشي بود. با اینکه این زن مدت‌هاست تحت نظر پزشکان است، اما هنوز هم افکار منفی او را رها نمی‌کنند و بخش زیادی از درآمد ماهانه او صرف خرید لوازم آرایشي می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد تقریبا نیمی از زنان از شکل صورت خود راضی نیستند و به همین دلیل سعی می‌کنند آن را در پشت لوازم آرایشي پنهان کنند. تقریبا 44درصد از زنان بدون لوازم آرایشي در مورد خود احساسات منفی دارند و به همین دلیل با صورت بدون آرایش مقابل دیگران حاضر نمی‌شوند. تقریبا یک‌چهارم زنان از 13 سالگی یا حتی کمتر استفاده از لوازم آرایشي را شروع می‌کنند و 44درصد این کار را برای پوشاندن نقص‌های صورت خود انجام می‌دهند.

این روزها من زشت‌ترم!

عوامل زیادی وجود دارد که احساس زشت بودن را در میان انسان‌ها تقویت می‌کند. شاید دانستن این عوامل بتواند به فرد در ریشه‌یابی احساسات منفی کمک کند و زندگی شادتری را برای او به ارمغان بیاورد.

زن بودن

شاید عجیب به نظر برسد، اما آمارها نشان می‌د‌هد از هر 8 زن فقط یک نفر آنقدر اعتمادبه‌نفس دارد که خود را زیبا بداند.  متاسفانه داشتن ظاهری زیبا یکی از مهم‌ترین فاکتورهای داشتن اعتمادبه‌نفس به شمار می‌آید، به طوری که بیش از 50درصد از زنان عنوان کرده‌اند در صورتی که ظاهر بهتری داشتند، اعتمادبه‌نفس‌شان هم بیشتر از حال می‌شد. در فاصله زمانی بین 18 تا 24 سال زنان کمترین اعتمادبه‌نفس را از لحاظ داشتن چهره زیبا دارند. در فاصله بین 25 تا 29 سال علاقه زنان به ظاهرشان افزایش پیدا می‌کند و بعد از 55 سال این علاقه به کمترین میزان خود می‌رسد. در مورد مردان این موضوع کاملا متفاوت است. تحقیقات نشان می‌دهد مردان دید مثبت‌تری به ظاهر و بدن خود نسبت به زنان دارند و حتی ممکن است در مورد زيبايي خود دچار توهم شوند و خود را بهتر از آن چیزی که هستند، بدانند.

نگاه کردن به آینه

تحقیقات نشان می‌دهد خیره شدن به آینه به مدت 10 دقیقه یا بیشتر احساس ناامیدی و افسردگی را در مورد شکل ظاهری افزایش می‌دهد، حتی اگر شما در دقایق اولیه از ظاهر خود راضی بوده باشید. به نظر می‌رسد با نگاه کردن طولانی‌مدت در آینه نواقص ظاهری بیشتر به چشم افراد می‌آید و بعد از 10 دقیقه بسیاری از افراد به شدت تحت تاثیر این موضوع قرار می‌گیرند. بر اساس تحقیقات زنان تقریبا 38 بار و مردان نزدیک به 18 بار خود را در آینه می‌بینند.

علائم بیماری چیست؟

معمولا شناسایی افرادی که به این بیماری دچار هستند آسان است. این افراد معمولا به طور افراطی از لوازم آرایشي استفاده می‌کنند، ساعت‌ها در مورد شکل ظاهری خود فکر می‌کنند و از دوستان خود این سؤالات را می‌پرسند: آیا من زشتم؟ آیا بینی من بزرگ است؟ لکه‌های صورتم مشخص است؟

از دیگر علائم این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: چک کردن مرتب صورت خود در آینه، شیشه و حتی عینک دیگران، پرسیدن از دیگران در مورد ظاهر خود، کندن جوش‌های صورت ،خیره شدن به دیگران که در بيشتر موارد این کار با هدف مقایسه با خود انجام می‌شود، مراجعه مرتب به مطب‌های پوست، مو، زیبایی و علاقه شدید به انجام عمل‌های جراحی زیبایی.

علاقه به انجام عمل‌های جراحی

«لورا پیلارلا» از جمله زنانی بود که تصور می‌کرد با انجام عمل جراحی، می‌تواند زیبایی را به چهره خود بیاورد. این زن که در ابتدا چهره زیبایی هم داشت، می‌خواست گونه‌های برجسته زیر چشمان خود را بردارد و چانه‌اش را هم کمی بلندتر کند اما زمانی که باندهای صورت لورا برداشته شد، او از نتیجه کار راضی نبود. این اتفاق باعث شد لورا در دام عمل‌هاي جراحی زیبایی گرفتار شود و در 10 سال آینده زندگی خود چندین و چند بار دیگر زیر تیغ جراحان برود. سرانجام بعد از انجام پانزدهمین عمل، دکتر جراح به او گفت که صورتش دیگر توانایی انجام عمل را ندارد.

در حقیقت لورا یکی از هزاران نفری است که به دلیل ابتلا به BDD دست به انجام  عمل جراحی می‌زنند. تحقیقات نشان می‌دهد بسیاری از زنانی که تحت عمل‌هاي جراحی زیبایی قرار می‌گیرند دچار افسردگی می‌شوند و احتمال اقدام به خودکشی در آنها تا سه برابر نسبت به زنان دیگر افزایش پیدا می‌کند. از هر 10 بیماری که این نوع عمل‌ها را انجام می‌دهند، 8 نفر دچار استرس و نگرانی‌های بعد از عمل می‌شوند و ناامیدی و افسردگی را تجربه می‌کنند. تقریبا یک‌سوم از افرادی که عمل جراحی زیبایی بینی انجام می‌دهند دچار سندرم خود زشت‌پنداری هستند، به طوری که نقص‌های کوچک ظاهری، زندگی طبیعی آنها را دچار اختلال می‌کند.

بر اساس آمار، فقط 3درصد از افرادی که جراحی بینی انجام داده‌اند، به دلایل پزشکی زیر تیغ جراح رفته‌اند. جالب اینجاست بسیاری از افرادی که این عمل را انجام می‌دهند، دارای بینی‌هایی هستند که در نظر دیگران کاملا طبیعی و با اندازه نرمال است. این موضوع نشان می‌دهد شدت بیماری BDD در این افراد بیشتر است و حتما باید زیر نظر یک پزشک متخصص تحت درمان قرار بگیرند.

تغییر معیارها در مورد زن زیبا

در طول 100 سال گذشته معیارها برای داشتن اندام متناسب به شدت تغییر کرده است. در سال 1917 یک زن با داشتن 163 سانتی‌متر قد و 63 کیلوگرم وزن کاملا دارای اندام ایده‌آل بود اما وزن ایده‌آل در 25 سال پیش نزدیک به 8درصد کمتر و اکنون 23درصد کمتر از آن زمان محسوب می‌شود. به این ترتیب اکنون یک زن با قد 163 سانتی‌متر باید وزنی حدود 47 تا 50 کیلوگرم داشته باشد که فقط 5درصد از زنان جهان می‌توانند دارای این اندام باشند. اگر فاکتورهای دیگر مانند شکل ظاهر، قد بلند و دیگر موارد را هم در نظر بگیریم، فقط یک درصد از زنان جهان دارای این ویژگی‌ها هستند.

تماشای فیلم و سریال

تماشای تلویزیون و خواندن مجلات معمولا زنان را افسرده می‌کند، زیرا در آنها تصویر زنان زیبا با اندام لاغر به وفور دیده می‌شود. هرقدر تعداد بازیگران زیبا و خوش‌اندام در یک فیلم یا سریال بیشتر باشد، به همان اندازه احساس نارضایتی از ظاهر و چهره بیشتر می‌شود. وجود بسیاری از مجلات که حاوی عکس‌های مدل‌ها هستند در کلینیک‌های پزشکی به‌خصوص مطب‌های پزشکان متخصص تغذیه ممنوع شده است، زیرا این مجلات شدت احساسات منفی را در میان مردم بیشتر می‌کند.

به این دلایل ممکن است خودتان را زشت ببینید:

افسردگی

تحقیقات نشان می‌دهد زمانی که مردم احساس افسردگی دارند میزان نارضایتی از ظاهرشان به بیشترین حد می‌رسد. در این مواقع زنان اندام خود را بزرگ‌تر از مواقع دیگر می‌بینند و حس می‌کنند زشت‌تر شده‌اند.

مجرد بودن

معمولا افرادی که ازدواج کرد‌ه‌اند دید مثبت‌تری نسبت به ظاهر و اندام خود دارند، اما برعکس داشتن احساسات منفی در میان افراد مجرد تقریبا روال همیشگی و دائم پیدا می‌کند.

خربد لباس

تحقیقات نشان می‌دهد بسیاری از زنان بعد از رفتن به خرید به شدت از شکل بدن خود احساس نارضایتی می‌کنند. دلیل این موضوع این است که آنها در طول مدت خرید ممکن است لباس‌های مختفی را امتحان کنند که برایشان کوچک است و همچنین مجبورند مدت زیادی خود را در آینه مغازه‌های مختلف برانداز کنند که همان‌طور که در بالا گفته شد اثر منفی روی فرد دارد.

خوردن ناهار

زنانی که دچار BDD هستند حتی با خوردن ناهار هم ممکن است دچار افسردگی شوند و اندام خود را در آینه بزرگ و زشت ببینند. به همین دلیل درصد زیادی از افراد مبتلا به این بیماری دچار ناهنجاری‌های تغذیه‌ای می‌شوند و حتی بی‌اشتهایی عصبی پیدا می‌کنند.

چرخه قاعدگی

معمولا زنان در دوره قبل از شروع عادت ماهانه بیشترین نارضایتی را نسبت به دوره‌های دیگر تجربه می‌کنند.

اشتباه مغز

حتی لاغرترین زنان هم ممکن است مقابل آینه خود را چاق ببینند که دلیل آن هم اشتباه مغز در تخمین اندازه بدن است. تحقیقات نشان می‌دهد مغز انسان می‌تواند اندازه بدن را تا دوسوم بزرگ‌تر و پهن‌تر از اندازه واقعی و قد را تا یک‌سوم کوتاه‌تر از آنچه هست، ببیند، به همین دلیل است که بعضی از زنان با وجود داشتن اندام لاغر باز هم به فکر کاهش وزن هستند.

منبع: مجله سیب سبز