به گزارش گروه بین الملل زیست نیوز، انسان بزرگترین خطری است که گونههای مختلف جانوری و گیاهی سیاره زمین را تهدید می کند. فعالیتهای ما از قبیل مصرف سوختهای فسیلی و انتشار گازهای گلخانهای، توسعه شهرها و زمینهای کشاورزی و شکار بی رویه نه تنها بسیاری از گونهها را در معرض خطر انقراض قرار داده بلکه به نابودی کامل گونههای مختلفی منجر شده است.
اگرچه دانشمندان به تاثیر چشمگیر نابودی حتی یک گونه در چرخه حیات جانوان و گیاهان پی بردهاند، اما دیگر برای نجات برخی گونهها بسیار دیر شده است. افزون بر این، فعالیتهای مخرب انسان همچنان ادامه داشته و ممکن است طی سالهای آینده با برخی از باشکوهترین حیوانات زمین برای همیشه خداحافظی کنیم.
در ادامه این مطلب برخی از گونههای جانوری که انسان موجب انقراض آنها شده است را به صورت مختصر بررسی می کنیم.
تیلاسین (Thylacine)
"تیلاسین" با قد دو فوت در حالت ایستاده و با احتساب طول دم 6 فوت، بزرگترین کیسهدار گوشتخوار دنیای مدرن بود. منزلگاه اصلی این حیوان استرالیا و گینه نو بود و در زمان حضور مهاجران اروپایی به واسطه فعالیتهای انسان در معرض خطر انقراض قرار داشت.
با این وجود، تیلاسین در تاسمانی (به نام ببر تاسمانی یا گرگ تاسمانی نیز شناخته می شود) به حیات خود ادامه داد و کشته شدن آخرین آنها در حیات وحش به سال 1930 تایید شد. آخرین تیلاسین در اسارت نیز به سال 1936 جان خود را از دست داد. اگرچه گزارشهایی از رویت گاه و بی گاه آن در استرالیا و گینه نو داده می شود، اما تایید انقراض این حیوان در سالهای 1980 نهایی شد.
کواگا (Quagga)
تنها از یک "کواگا" عکسبرداری شده که حیوان ماده باغ وحش لندن بوده است. کواگا در حیات وحش از زیر گونههای گورخر محسوب شده و به تعداد زیاد در آفریقای جنوبی زندگی می کرد. با این وجود، شکار آنها برای استفاده از گوشت، پوست و حفاظت از مواد غذایی برای حیوانات اهلی موجب انقراض کواگا شد.
آخرین کواگای وحشی در سالهای 1970 شکار شد و آخرین نمونه در اسارت آنها نیز به سال 1883 جان خود را از دست داد. کواگاها نخستین حیوان منقرض شدهای بودند که دیانای آنها مورد بررسی قرار گرفت. پیش از آن، دانشمندان معتقد بودند این حیوان یک گونه کاملا مجزا از گورخر و نه زیرگونهای از آن بوده است.
تارپان (Tarpan)
"تارپان" یا اسب وحشی اوراسیایی تا سالهای 1875 تا 1890 همچنان در حیات وحش زندگی می کرد، اما آخرین نمونه از این حیوان هنگامی که قصد اسیر کردن آن را داشتند، کشته شد. آخرین نمونه در اسارت تارپان نیز در سال 1918 جان خود را از دست داد. بلندی تارپانها از شانه در حالت ایستاده اندکی کمتر از 5 فوت بود و یالهای ضخیم و پرپشتی داشتند.
لاک پشت غول پیکر سیشل (Seychelles Giant Tortoise)
درباره اینکه لاک پشت غول پیکر سیشل کاملا منقرض شده یا تنها در حیات وحش منقرض شده، بحث وجود دارد. شکار این حیوان که بسیار مشابه با گونههای لاک پشت در دیگر جزیرههای اقیانوس هند بود، در قرن نوزدهم میلادی موجب انقراض آن شد. پیش از نابودی در حیات وحش در سال های 1840، لاک پشت غول پیکر سیشل تنها در کنار باتلاقها و رودخانهها ساکن بود و از پوشش گیاهی این مناطق تغذیه می کرد.
اما امیدهایی وجود دارد که چندین لاک پشت در جزیره "لا دیگو" (La Digue) از لاک پشتهای غول پیکر سیشل باشند. همچنین لاک پشتی در جزیره "سنت هلنا" (جزیرهای در اقیانوس اطلس جنوبی) که سن آن 180 سال ارزیابی می شود، ممکن است از این گونه باشد.
شیر بربری (Barbary)
منزلگاه شیر "بربری" که به نامهای شیر "اطلس" و شیر "نوبیان" نیز شناخته می شود، سابقا از مراکش تا مصر گسترده شده و عنوان بزرگترین و سنگینترین زیرگونه شیرها را به خود اختصاص داده بود. برخلاف شیرهای دیگر، به واسطه کمیابی غذا در زیستگاه شیر بربری، این حیوان با مشکلات بسیاری مواجه بود. آخرین شیر بربری در حیات وحش به سال 1922 و در کوههای اطلس مراکش کشته شد.
ببر بالی
ببر بالی یکی از سه زیرگونه ببر اندونزی و کوچکترین زیرگونه ببر در طول تاریخ حیات ببرها است. کشته شدن آخرین ببر بالی در سپتامبر 1937 تایید شد. نابودی زیستگاه و شکار این حیوان توسط انسان به ویژه اروپاییها موجب انقراض ببر بالی شد. این گونه دارای خز کوتاهتر و تیرهتر نسبت به دیگر ببرها بود و تقریبا هم اندازه پلنگها یا شیرهای کوهی بود.
ببر کاسپین
ببر "کاسپین" یا ببر "خزری" در نقطه مقابل ببر بالی قرار داشته و یکی از بزرگترین گونههای گربه در تاریخ حیات این حیوانات محسوب می شود. ببر کاسپین تنها اندکی از ببر سیبری کوچکتر بوده است. منزلگاه این حیوان از سواحل دریای سیاه تا دریای خزر و شمال ایران، افغانستان، شوروی سابق و غرب چین را شامل می شد. اما شکار بی رویه ببر کاسپین توسط انسان نتیجهای جز انقراض آن نداشت. آخرین مشاهده تایید شده ببر کاسپین به سالهای 1970 باز می گردد، اما مشاهدات تایید نشده تا اوایل سالهای 1990 ادامه داشتند.
کرگدن سیاه غربی
شکار غیر قانونی برای استفاده از شاخ همواره خطری جدی برای کرگدنها بوده است. زمانی کرگدنهای سیاه غربی در مرکز غرب آفریقا پراکنده بودند، اما در سال 2011، این حیوان منقرض شد. اگرچه تلاشهای گروههای حفاظت از محیط زیست در سال های 1930 موجب افزایش جمعیت کرگدن سیاه غربی پس از شکار بی رویه آن شده بود، اما در سالهای 1980، قوانین محافظت از گونهها با مشکلاتی مواجه شد و از این رو، شکار غیر قانونی افزایش یافت. با آغاز قرن 21، تنها 10 کرگدن سیاه غربی باقی مانده بودند که تا سال 2006 همگی آنها کشته شدند.
وزغ طلایی
زمانی که درباره انقراض صحبت می کنیم، "وزغ طلایی" گونهای نمادین محسوب می شود. این حیوان در ناحیهای به مساحت 30 مایل مربع از جنگل ابری مونته ورده کاستاریکا رویت شده و طولی تقریبا 2 اینچی داشت. آخرین مشاهده تایید شده وزغ طلایی به پانزدهم ماه می 1989 باز می گردد.
دلیل انقراض ناگهانی آن به طور دقیق مشخص نیست، اما نابودی زیستگاه و قارچ کشنده "چیترید" (Chytrid) احتمالا مجرمان اصلی در این زمینه هستند. همچنین، تغییرات آب و هوایی به واسطه پدیده "ال نینو" نیز ممکن است در انقراض وزغهای طلایی موثر بوده باشد.
لاک پشت جزیره پینتا
لاک پشت جزیره "پینتا" از زیرگونههای لاک پشت "گالاپاکوس" بوده و یکی از نمونههای اخیر حیوانات بزرگ منقرض شده در زمان ما محسوب می شود. آخرین لاک پشت جزیره پینتا که به نام "جورج تنها" شناخته می شد در بیست و چهارم ژوئن 2012 جان خود را به واسطه عارضه قلبی از دست داد.
تعداد زیادی از لاک پشتهای جزیره پینتا در پایان قرن نوزدهم کشته شدند، اما جورج در سال 1971 کشف شد. افزون بر شکار توسط انسانها، حضور برخی گونههای غیر بومی مانند بزها به نابودی زیستگاه و در نهایت انقراض این گونه منجر شد.