رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه به بحران دریاچه ارومیه اشاره کرد و گفت: با توجه به افزایش جمعیت در مناطق مختلف جهان و به تبع آن افزایش مداخله انسان و شدت بهره‌برداری بی‌رویه از منابع طبیعی موجود، مشکلات زیست محیطی نیز افزایش یافته است.

فارس: معاون رئیس جمهور با بیان اینکه دریاچه ارومیه 120 هزار کیلومتر کوچک‌تر شده و پنج جزیره آن به خشکی تبدیل شده است، گفت: دریاچه ارومیه در وضعیت بسیار مبهم و دردناکی از لحاظ زیست محیطی قرار دارد.

محمدجواد محمدی‌زاده ظهر امروز در پنجمین کنگره بین‌المللی جغرافیدانان جهان اسلام هدف از مدیریت جغرافیایی محیط زیست را حفاظت و بهره‌برداری از منابع طبیعی، بدون بر هم زدن تعادل محیط، به منظور بهبود زندگی انسان‌ها عنوان کرد و افزود: مدیریت محیط زیست، کنش و واکنش میان عوامل زیستی و مکان‌های جغرافیایی سبب آن می‌شود که جغرافیا و مدیریت محیط زیست در حفظ تعادل انسان و محیط نقش آفرین باشند.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور تصریح کرد: آمایش سرزمین برنامه‌ای است که به تنظیم رابطه انسان و فضا و فعالیت‌های انسان می‌پردازد و هدف آن بهره‌برداری منطقی از همه امکانات، برای بهبود وضعیت مادی و معنوی اجتماع است.

محمدی‌زاده هدف آمایش سرزمین را سازماندهی مطلوب فضا به منظور رسیدن به توسعه پایدار عنوان کرد و گفت: هدف نهایی آن حفاظت محیط زیست است.

معاون رئیس جمهور تصریح کرد: کشورهای اسلامی از نظر جغرافیایی در مناطق مهمی واقع شده‌اند و تجمع و پراکندگی آنها به گونه‌ای است که پیوندهای منطقه‌ای، دو و چند جانبه آنها می‌تواند موقعیت برتری را در معادلات بین‌المللی به آنان ببخشد.

وی ادامه داد: این موقعیت‌های جغرافیایی و اشتراکات دینی و اعتقادی و فرهنگی می‌تواند دنیای اسلام را در جامعه جهانی به جایگاه واقعی خود سوق دهد.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه به بحران دریاچه ارومیه اشاره کرد و گفت: با توجه به افزایش جمعیت در مناطق مختلف جهان و به تبع آن افزایش مداخله انسان و شدت بهره‌برداری بی‌رویه از منابع طبیعی موجود، مشکلات زیست محیطی نیز افزایش یافته است.

وی افزود: یکی از این مناطق آبی حساس در کشور ما دریاچه ارومیه است که تحت تاثیر الگوهای توسعه اقتصادی ناپایدار طی سال‌های جاری مشکلات عدیده‌ای در زیست بوم آن به وجود آمده است.

محمدی‌زاده گفت: دریاچه ارومیه به علت وجود انواع موجودات و پرندگان کمیاب و نادر جهان یکى از بزرگ‌ترین زیستگاه‌های طبیعى جهان به شمار می‌رود و پس از «بحرالمیت» در فلسطین اشغالى دومین دریاچه شور از نظر سختى آب در جهان محسوب می‌شود.

وی افزود: مهم‌ترین بی‌مهره آبزی دریاچه ارومیه آرتمیا، یک گونه میگوی بومی آب شور است و از اهمیت اقتصادی بسیاری برخوردار است.

محمدی‌زاده ادامه داد: با انجام فعالیت‌های گسترده عمرانی از جمله ایجاد جاده شهید کلانتری، احداث پل، افتتاح سدهای مختلف بر روی دریاچه و حوضه‌های آبریز آن و به علت اینکه بخش عمده‌ای از این طرح‌ها بدون در نظر گرفتن ملاحظات زیست محیطی انجام گرفته و می‌گیرد، دریاچه ارومیه در وضعیت بسیار مبهم و دردناکی از لحاظ زیست محیطی قرار دارد.

وی گفت: علائم مختلفی همچون، افزایش شورى آب بیش از حد اشباع، کوچک‌تر شدن به میزان بیش از 120 هزار هکتار، اتصال پنج جزیره از جزایر 9 گانه دریاچه به خشکى و همچنین ظهور لکه‌های سفید در بستر نیلگون دریاچه، دلیلی بر این ادعا و هشداری برای نابودی یکی از منحصربفرد زیست‌گاه‌های جهان و به ویژه آرتمیا به عنوان یکی از کمیاب‌ترین و گرانقیمت‌ترین موجود جهان است.

محمدی‌زاده گفت: وضعیت زیست محیطی دریاچه ارومیه و اثرات ناشی از تغییرات اعمال شده بر روی آن مهم‌ترین موضوع خشک شدن دریاچه و کویرزایی آن در منطقه است.

وی اظهار امیدواری کرد که با استفاده از دانش موجود و انجام مطالعات دقیق‌تر و با انتخاب بهترین نوع بهره‌برداری با بیشترین سازگاری مطابق با وضعیت اکولوژیکی منطقه، گامی موثر برای حفظ این سرمایه ملی و جهانی، برداشته شود.

معاون رئیس جمهور بلایا و مخاطرات محیطی را یکی از مخرب‌ترین عوامل آسیب رسان به انسان، جامعه و زیست برشمرد و افزود: یکی از شاخص‌های مهم توسعه کشورها، میزان آمادگی جامعه آنها در برابر انواع مختلف بلایای طبیعی است. در اکثر کشورهای دنیا در برنامه توسعه توجه کمتری به شرایط اضطراری و بحران‌ها می‌شود.

وی افزود: غالباً مرسوم است که برنامه‌ریزان توسعه و بحران جدا از هم کار کنند و همین امر باعث ناهماهنگی در امر برنامه ریزی توسعه و بحران شده است و تنها تعداد کمی از کشورهایی که دارای برنامه جامع مدیریت مخاطرات و بلایای در برنامه توسعه خود هستند به فاز آمادگی توجه نموده‌اند و بیشتر توجهات به فاز مقابله با بحران معطوف شده است.

محمدی‌زاده گفت: همچنین در عرصه بین‌المللی افزایش وقوع بلایای مختلف طبیعی در دهه‌های اخیر و گسترش خسارات مالی و جانی ناشی از آنها باعث شده است که با نگاه آینده‌نگری بیشتری به ویژه در کشورهای اسلامی، بحران مورد توجه قرار گیرد. به همین دلیل است که امروزه برنامه ریزی مدیریت مخاطرات طبیعی تا این اندازه اهمیت یافته است.

وی گفت: بسیار جای تقدیر دارد که موضوع دریاچه ارومیه به عنوان یکی از نمونه‌های عینی ارتباط تنگاتنگ مولفه‌های زیست محیطی و جغرافیا محور این همایش است و امیدوارم نتیجه آن ارائه راهکارهای عملی در دستیابی به موفقیت برای حل مشکل این دریاچه باشد.

در این کنگره 350 محقق از کشورهای آمریکا، انگلستان، ترکیه، آذربایجان و مالزی و دانشجویان و استادان حوزه جغرافیا از داخل کشور حضور دارند.

پنجمین کنگره بین‌المللی جغرافیدانان جهان اسلام 18 و 19 مهر در تالار وحدت و دانشکده علوم محیطی و معماری دانشگاه تبریز برگزار می‌شود.

نشست هم اندیشی در مورد دریاچه ارومیه و راه حل مدیریت بحران با حضور کارشناسانی از دانشگاه و صنعت با همکاری انجمن علوم و مهندسی آب در حاشیه این کنگره برگزار می‌شود.