بايدها و نبايدهاي استفاده از لامپ هاي كم مصرف

علاوه بر فرهنگ سازي در راستاي مصرف بهينه، اجراي قانون هدفمندي‌ يارانه‌ها نيز به توجه افراد نسبت به مديريت مصرف كمك شاياني كرده است اما استفاده از كالاهاي كم مصرف هميشه بي خطر نيست.

به گزارش ايسنا، استفاده از لامپ‌هاي كم مصرف امروزه مزاياي زيادي به همراه دارد اما نكاتي بايد درباره به كارگيري آن‌ها رعايت شود تا آسيبي به بهداشت وسلامت افراد نرسد.

چرايي استفاده از لامپ‌هاي كم مصرف

سه هدف اصلي درباره به كارگيري لامپ‌هاي كم مصرف دنبال مي‌شود. كاهش صورت حساب برق مصرف كنندگان با سرمايه‌گذاري معقول وتوجيه پذير، كاهش آلاينده‌هاي زيست محيطي و كاهش ميزان سرمايه‌گذاري براي تامين تاسيسات توليد وتوزيع برق از جمله اهداف كلان استفاده از لامپ‌هاي كم مصرف است.

لامپ‌هاي كم مصرف تا حدود 80 درصد باعث كاهش انرژي مصرفي و70 درصد پايين آمدن هزينه‌هاي مربوطه مي‌شود. اين لامپ‌هاي در مقايسه با لامپ‌هاي رشته‌اي يك پنجم انرژي الكتريكي مصرف مي كنند يعني هزينه برق براي يك لامپ رشته‌اي 100 وات با هزار ساعت كاركرد 15 هزار ريال و براي يك لامپ كم مصرف 20 وات با همان ميزان فقط سه هزار ريال است.

براين اساس، لامپ‌هاي كم مصرف از لحاظ عمر و مصرف برق نسبت به لامپ‌هاي رشته‌اي داراي مزيت هستند. اين لامپ‌ها نسبت به لامپ‌هاي رشته‌اي نوردهي يكسان داشته، مصرف انرژي آن مطابق با 20 درصد انرژي مصرف لامپ رشته‌اي است؛ هشت برابر عمر لامپ رشته‌اي را داراست و باوجود جايگزيني آسان و بهره نوري بالا، اثر استروبوسكوپي (ثابت ديدن اجسام دوار) را از بين مي‌برد. كاهش آلودگي محيط زيست حاصل از نيروگاه‌ها نيز يكي ديگر از ويژگي‌هاي لامپ‌هاي كم مصرف است. بايد توجه داشت كه هنگام خريد لامپ‌هاي كم مصرف حتما لامپ‌هاي استاندارد و مورد تاييد خريداري شود.

براي تشخيص يك لامپ كم مصرف استاندارد از غير استاندارد بايد به نكاتي از جمله وجود علامت و يا نشان استاندارد بر روي لامپ، وجود جدول برچسب انرژي بر روي جعبه لامپ و همچنين اشاره به برچسب انرژي A بر روي جعبه، عدم امكان جدا كردن بخش تيوب از بخش بالا وكلاهك لامپ در هر شرايطي و درج شارنوري مناسب بر روي جعبه لامپ توجه كرد.

در راستاي تشخيص درج شارنوري مناسب مي‌توان با ضرب عدد 60 در توان درج شده بر روي جعبه لامپ، حداقل شارنوري لامپ را به دست آورد و با مقايسه اين عدد با شارنوري درج شده بر روي لامپ (بر حسب لومن) از نور مناسب لامپ مطمئن شد.

در مورد لامپ‌هاي وارداتي نيز بايد فروشندگان گواهي استاندارد مربوط به لامپ‌ها را ارائه كنند. درحال حاضر بيش از 50 شركت داراي پروانه بهره برداري توليد لامپ كم مصرف از 105 تا 150 وات و با اشكال متنوع هستند.

بايدهاي مصرف لامپ كم مصرف

تحت شرايطي مي توان عمر لامپ‌هاي كم مصرف را افزايش داد. براي اين كار اين لامپ‌ها بايد در مسير جريان هوا باشند و در چراغ‌هايي كه امكان تبادل جريان هوا در آن‌ها نيست مصرف نشوند. از سوي ديگر استفاده اين لامپ‌ها در روشنايي اصلي منازل مانند سالن‌ها، اتاق‌ها وآشپزخانه مي‌تواند بهينه باشد.

بنابراين از اين لامپ‌ها در مكان‌هايي كه رطوبت بسيار زياد دارد مانند حمام، سونا، گلخانه، استخر و ... نبايد استفاده كرد. از ديگر نبايدها مي‌توان به لزوم عدم استفاده در مكان‌هايي با كليدزني بالا اشاره كرد. همچنين براي افزايش طول عمر لامپ‌هاي كم مصرف بايد از سرپيچ استاندارد و مرغوب استفاده كرد.

كم مصرف كنيد اما سلامت بمانيد

مطالعات بسيار زيادي در حوزه تاثير لامپ‌هاي كم مصرف بر سلامت انسان صورت گرفته است. در اين راستا استاندارد لامپ‌ها از نظر تشعشات زيانبار با چهار رده لامپ‌هاي بي خطر، لامپ‌هاي كم خطر، لامپ‌هاي ميان خطر و لامپ پرخطر تقسيم بندي شده است.

براين اساس لامپ بي خطر لامپي است كه حضور انسان در روشنايي آن با شدت 500 لوكس (شدت نوري كه در فاصله تقريبا 50 سانتي متري از يك لامپ كم مصرف 23 واتي هست)، به مدت هشت ساعت و يا خيره شدن مستقيم به آن به مدت 15 دقيقه كوچكترين خطري براي سلامت انسان نداشته باشد.

يكي از نگراني‌هاي موجود در زمينه استفاده از لامپ‌هاي كم مصرف پيرامون تابش فرابنفش و ميدان‌هاي الكترومغناطيسي آن‌ها و از سوي ديگر به كارگيري جيوه در لامپ‌هاي كم مصرف است.

از سال 1938 كه لامپ‌هاي فلورسنت به كار گرفته شدند، تاكنون هيچ گزارشي از اثرات منفي پرتوي فرابنفش در مورد اين لامپ‌ها منتشر نشده است. براساس مطالعات تابش فرابنفش لامپ‌هاي كم مصرف بسيار كمتر از حد مجاز تعيين شده و فاقد اثرات منفي است. اما با وجود اين كه اين لامپ‌ها ايمن هستند، به خاطر وجود اندك جيوه در ساختار آن‌ها ، اين نوع لامپ‌ها در رديف زباله‌هاي خاص قرار گرفته‌اند.

با در نظر گرفتن اين كه لامپ‌هاي كم مصرف، در رده زباله‌هاي خاص هستند، بايد آن‌ها را به گونه‌اي خاص نگهداري كرده و با تلاش براي بي اثر كردن اثرات سوء آن‌ها براي بازيافت و يا دفع بهداشتي به محل زباله‌هاي ويژه منتقل كرد.

لامپ شكسته دقت بيشتري مي خواهد تا لامپ سالم

هنگام باز كردن لامپ كم مصرف از سرپيچ و تعويض لامپ سوخته بايد دقت كرد كه از پايه آن استفاده شود و حباب لامپ گرفته نشود. بايد تلاش شود تا در صورت امكان اين لامپ نشكند اما اگر لامپ كم مصرف شكست بايد به نكاتي كه بسيار مهم هستند توجه كرد.

در صورت تعويض لامپ سوخته، لامپ را در درون جعبه قبلي خود گذاشته، درون روزنامه بپچيده و سپس در كيسه پلاستيكي قرار داده و به محل بازيافت زباله‌هاي تحويل دهيد.

در صورتي كه لامپ كم مصرف شكست، سيستم تهويه مطبوع را خاموش كنيد؛ پنجره ها را به مدت 15 دقيقه باز كرده، از محيط آلوده خارج شويد؛ قطعات بزرگتر به جامانده از لامپ را بدون تماس مستقيم جمع‌آوري كنيد و دقت كنيد براي جمع كردن لامپ نبايد ازجاروبرقي استفاده شود؛ قطعات كوچكتر را به وسيله دستمال يا حوله مرطوبي از سطوح سخت جمع‌آوري كنيد.

همچنين لازم است كه قطعات ومواد جمع‌آوري شده در كيسه پلاستيكي و روزنامه بسته بندي و تحويل داده شوند.

در ساختمان لامپ‌هاي كم مصرف (سي.اف.ام) از مقداري عنصر جيوه براي درخشندگي نور لامپ استفاده شده و امكان حذف جيوه درساختار اين لامپ‌ها وجود ندارد. با توجه به اين كه جيوه عنصر بسيار سمي است، ورود آن به محيط زيست آلودگي بسياري را به همراه دارد.

با اين‌كه تنها 5 ميلي گرم جيوه در لامپ‌هاي كم مصرف وجود دارد تا هنگام نشكستن لامپ خطري ايجاد نمي‌كند، لازم است كه با شكستن لامپ فرش، موكت و فضاي محيط پاك سازي شوند.

لامپ هاي كم مصرف در كنترل اخلال ايجاد مي‌كند

لامپ‌هاي كم مصرف غير استاندارد و قديمي ممكن است موجب بروز تداخل در عملكرد دستگاه‌هاي لوازم خانگي مانند تلويزيون شود. چرا كه فركانس كار اين لامپ ها با فركانس دستگاه‌هاي كنترل يكسان بوده است.

در همين راستا از سال 1995 ميلادي بر اساس توافقي مشترك بين توليدكنندگان لامپ كم مصرف و انجمن صنايع الكترونيك، مقرر شد كه فركانس 40 كيلو هرتز براي لامپ‌هاي كم مصرف اعمال شود واين اصل به عنوان يك استاندارد به طور حتم رعايت شود.

لامپ‌هاي كم مصرف غير استاندارد در نهايت عمر خود ايجاد دود، بو، تغيير رنگ، ترك خوردگي پايه و آشكار شدن قسمت‌هاي برق دار ايجاد مي‌كنند و ايمني مصرف كنندگان را به خطر مي اندازند. البته نگراني‌هايي هم نسبت به بروز آتش سوزي در مورد اين لامپ‌ها ابراز شده است.