خشكي چشم را جدي بگيريد

جام جم آنلاين: امروزه خشكي چشم يكي از شايع‌ترين علت‌هاي مراجعه افراد به درمانگاه چشم پزشكي است. اغلب اين مراجعه‌كنندگان را افراد بالاي 55 سال، افرادي كه از لنزهاي تماسي استفاده مي‌كنند يا كساني كه به طور مداوم با كامپيوتر سروكار دارند و افرادي كه در آب و هواي خشك زندگي مي‌كنند، تشكيل مي‌دهند.

چشم بعضي افراد به ميزاني كه بتواند مرطوب و نرم و راحت باشد، اشك توليد نمي‌كند. اغلب اين افراد دچار احساس گزش، سوزش، خارش و خشكي در چشم و همچنين تحريك زياد چشم موقع سيگار كشيدن مي‌شوند.

خشكي چشم استفاده از كنتاكت لنز را مشكل يا غيرممكن مي‌سازد. با كمال تعجب، زياد شدن اشك هم ممكن است يكي از عوارض چشم خشك باشد.

چنانچه ترشح معمول چشم، پايين‌تر از حد طبيعي باشد، عكس‌العمل غدد اشكي در مقابل تحريكات مخاط چشم، توليد زياد اشك خواهد كرد.

اگرچه اين چشم به طور عمده خشك است، ريزش زيادي اشك، ممكن است خشكي اي را كه باعث اين اشك ريزش شده مخفي نگه دارد.

با بالا رفتن سن، توليد اشك كم مي‌شود. اگر چه چشم خشك در هر سني هم در زنان و هم در مردان ممكن است به وجود آيد، اما زنان بعد از يائسگي بيشتر دچار مي‌شوند.

خشكي چشم ممكن است با تورم مفاصل و خشكي دهان همراه باشد كه در اين حالت سندرم «شوگرن» ناميده مي‌شود.

بعضي داروها هم توليد اشك را كم مي‌كنند و در نتيجه چشم خشك مي‌شود. كساني كه به دلايلي اين داروها را مصرف مي‌كنند، مجبور هستند خشكي چشم خود را تحمل كنند يا اين‌كه از اشك مصنوعي استفاده نمايند. در بروشور اين داروها معمولا اين موضوع قيد مي‌شود.

معمولا چشم پزشك با معاينه معمولي قادر به تشخيص است. بعضي وقت‌ها آزمايش‌هايي لازم مي‌شود.

آزمايشي كه زياد مورد استفاده قرار مي‌گيرد، شيرمر است كه كاغذ فيلتر مخصوص نوار مانندي را زير پلك پاييني مي‌گذارند و سرعت و ميزان توليد اشك را در شرايط مختلف اندازه‌گيري مي‌كنند.

پرده اشكي چيست؟

هنگام گريه كردن يا تحريك چشم و اشك جاري مي‌شود؛ اما اشك يك عمل روزانه مهم‌تر از اينها دارد. با هر پلك زدن، پرده‌اي از اشك روي چشم گسترش مي‌يابد و سطح بيروني چشم را صاف و براي جذب نور شفاف مي‌كند.

بدون اين پرده اشكي ديد خوب ممكن نخواهد بود. پرده اشكي، از سه لايه تشكيل شده است؛ لايه چرب، لايه آبي و لايه ترشحات مخاطي.لايه چرب قسمت بيروني پرده اشكي است كه از غدد ريز كناره‌هاي پلك ترشح مي‌شود.

اين غدد ريز را «ميبومين» مي‌گويند.كار اصلي اين لايه چرب اين است كه سطح پرده اشكي را صاف و نرم كرده و از بخار شدن اشك جلوگيري كند.

لايه آبي وسطي كه بزرگ‌ترين لايه پرده اشك است، قسمت اعظم آنچه را كه به طور معمول اشك مي‌ناميم، تشكيل مي‌دهد.

اين لايه آبي از غدد ريزي كه روي ملتحمه چشم منتشر است و همچنين از غده بزرگي و اصلي اشك ترشح مي‌شود (ملتحمه عبارت است از پرده ظريفي كه داخل پلك و خارج كره چشم را مي‌پوشاند). لايه آبي چشم را تميز مي‌كند و اجسام خارجي و مواد تحرك‌كننده چشم را از آن مي‌شويد و دور مي‌كند.

داخلي‌ترين لايه اشكي شامل ترشحات مخاطي است كه توسط سلول‌هاي ديگر ملتحمه ترشح مي‌شود. اين لايه باعث مي‌شود كه لايه آبي به طور يكنواخت روي سطح چشم گسترده شده و چشم هميشه مرطوب نگه داشته شود.

اگر اين لايه نبود، اشك به چشم نمي‌چسبيد. نكته جالب اين است كه دو نوع اشك وجود دارد؛ اشكي كه چشم را نرم و لغزنده مي‌كند و اشكي كه بر اثر تحريك چشم يا احساسات عاطفي به وجود مي‌آيد.

اشكي كه چشم را لغزنده مي‌كند، به طور مستمر توليد مي‌شود، اما اشك زيادي وقتي توليد مي‌شود كه چيزي چشم را تحريك كند يا اين‌كه شخص گريه كند.

از اشك مصنوعي استفاده كنيد

اساس درمان خشکي چشم، جايگزيني اشك مصنوعي به جاي اشك طبيعي است. اشك مصنوعي به صورت قطره‌هاي چشمي در داروخانه‌ها در دسترس است كه بدون نسخه هم داده مي‌شود. با استفاده از آنها نرمي، لغزندگي و رطوبت چشم دوباره به دست مي‌آيد.

انواع مختلف آنها در بازار فراوان است و افراد نيازمند به آن چند نوعش را امتحان مي‌كنند تا مناسب‌ترين آنها را كه با آن احساس راحتي مي‌كنند به دست آورند و مقدار استفاده آن به اندازه مورد لزوم است. ممكن است يك تا دو بار در روز باشد يا اين‌كه چند بار در ساعت.

ذخيره كردن و نگهداري اشكي كه به طور طبيعي توليد مي‌شود نيز يك راه ديگر براي مرطوب نگه داشتن چشم است.

اشك پس از اين كه سطح روي چشم را شست و شو داد، وارد سوراخ كوچكي به نام پانكتوم مي‌شود كه در هر پلك وجود دارد، سپس از داخل كانال كوچكي به كيسه اشكي مي‌ريزد و بعد توسط كانال ديگري به بيني راه مي‌يابد.

اين كانال‌ها را ممكن است چشم پزشك به طور دائم ببندد. اين بستن باعث مي‌شود مقداري اشك جمع‌آوري شود و چشم به مدت زيادتري مرطوب بماند.

جلوگيري از بخار شدن اشك نيز مي‌تواند عوارض چشم خشك را بهبود بخشد.

در زمستان وقتي بخاري روشن مي‌شود، با استفاده از دستگاه مرطوب‌كننده يا با گذاشتن يك ظرف آب روي شوفاژ مي‌توان رطوبت هوا را افزايش داد.

استفاده از عينك غواصي باعث جلوگيري از بخار شدن اشك توسط باد مي‌شود. عواملي كه خشكي هوا را بيشتر مي‌كنند، باعث مي‌شوند افرادي كه چشم خشك دارند، احساس ناراحتي بيشتري كنند. اين عوامل عبارت است از گرماي بيش از اندازه اتاق، سشوار، روزهاي بادي يا هر چيز كه ماده تحريك‌كننده‌اي به هوا اضافه كند. مخصوصا سيگار كشيدن براي اين افراد بسيار ناراحت‌كننده است.

بعضي از افرادي كه چشم خشك دارند، از خارش شديد چشم موقع بيدار شدن شكايت دارند. اين عارضه با تجويز يك پماد هنگام خواندن، قابل درمان است.

لازم است از پماد كمترين مقدار ممكن مصرف شود زيرا پماد زيادي باعث تاري ديد موقت مي‌شود. اگرچه پمادهاي حاوي ويتامين A به نظر مي‌رسد براي افراد مبتلا به «سندرم استيونس ـ جانسون» و بيماري «پمفيگوئيد» مفيد است، اما براي افرادي كه چشم خشك دارند فايده‌اي ندارد.

اشخاصي كه چشم خشك دارند، ممكن است فقط به اشك مصنوعي احتياج داشته باشند، ولي گاه خشكي چشم آنقدر زياد است كه صدمات جدي به چشم مي‌زند.

در اين صورت حتما بايد به چشم پزشك مراجعه شود تا تشخيص معلوم شود و معالجه لازم انجام شود.