نواختن شیپور از سر گشاد برای جلوگیری از فرار مغزها !

عصر ایران - خبر زیر را بخوانید :

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه ارز دانشجویی جزء ارزهای غیرضروری به شمار می‌آید و باید حذف شود، گفت: با حذف ارز دانشجویی جلوی فرار مغزها از کشور گرفته می‌شود. ارسلان فتحی پور در گفت‌وگو با مهر درباره طرح کمیسیون اقتصادی برای حذف ارز دانشجویی اظهارداشت: براساس مطالعات و بررسی های صورت گرفته، به این نتیجه رسیدیم که ارز دانشجویی جزء ارزهای غیرضروری به شمار می آید و باید حذف شود.

وی با اشاره به اینکه هم اکنون دانشگاه های بسیار خوبی در داخل کشور وجود دارد، گفت: لزومی ندارد که افراد برای ادامه تحصیل به خارج از کشور بروند و از ارز دولتی استفاده کنند.

وی با بیان اینکه بهتر است نخبگان در داخل کشور تحصیلات خود را ادامه دهند، گفت: با این وجود، هرکسی که تمکن مالی دارد می تواند با استفاده از ارز با نرخ آزاد برای ادامه تحصیل به خارج از کشور برود.

وی درعین حال تصریح کرد: البته قرار است برای برخی رشته های استراتژیک مثل صنعت هسته ای و یا برخی رشته‌های تخصصی مثل پزشکی که مورد نیاز کشور است، استثناء قائل شویم و ارز دولتی را در اختیار دانشجویان این رشته ها بگذاریم.

در رابطه با خبر فوق ذکر نکاتی چند الزامی به نظر می رسد:

  1 - متاسفانه فرار مغزها معضلی است که کشور ما سال هاست از آن رنج می برد.
علل مختلفی در پدیده نا مبارک فرار مغزها دخیل هستند که  عوامل مختلف اجتماعی ، اقتصادی ، سیاسی و فرهنگی را شامل می شوند که در اینجا قصد باز کردن این مساله را نداریم فقط این نکته را یاد آور می شویم که اگر واقعا دغدغه ارایه دهندگان این طرح جلوگیری از فراز مغزها است و در این مساله جدی هستند، بهتر است طرحی جامع برای این مساله تدوین کنند و سپس همه کارشناسان و نخبگان متخصص کشور را هم به یاری بطلبند تا راهکارهای خود را برای تدوین هر چه بهتر یک طرح جامع ارایه دهند ، آن وقت خواهند دید که پیشنهادی همچون " قطع ارز دانشجویی" در هیچ کجای بندهای آن طرح جامع نخواهد بود.

البته واقعیت این است که تا زیرساخت های کشور بر پایه دانش محوری شکل نگیرد و متخصصان در داخل از همه نظر احساس آرامش نکنند ، هیچ طرحی ولو ان که نام جامع را یدک بکشد ، در این زمینه کارگر نخواهد افتاد.

یکی از عمده ترین دلایل فرار مغزها ، مشکلات عدیده اقتصادی و عدم تأمین مالی است که باعث می شود جوانان اندیشمند کشور ، ترک وطن کنند و در جست و جوی زندگی بهتر راهی خارج شوند.
حال آقایان به جای آن که باری از دوش نخبگان کشور بردارند ، با حذف ارز دانشجویی ، در صدد افزودن مشکلات قشر دانشجو - اعم از نخبه و غیرنخبه - هستند!

2- قطع ارز دانشجویی به هیچ وجه برای یک دانشجوی ایرانی که تصمیم به جلای وطن کرده  بازدارنده نخواهد بود و تنها هزینه خروج او از کشور را درصدی بالاتر می برد. به عبارت دیگر این طرح انگیزه خروج دانشجویان از کشور را از بین نخواهد برد. این وضعیت البته به سود کسانی است که تمکن بالاتری دارند و کسانی که توان مالی شان پایین است ، ازگردونه حذف می شوند.

3- قطع ارز دانشجویی برنامه ریزی بسیاری از خانواده ها و دانشجویان ایرانی مشغول تحصیل در خارج از کشور را به هم می زند . دانشجویانی را در نظر بگیرید که پیشتر با فرض استفاده از تسهیلات ارز دولتی بارو بندیل بسته و برای تحصیل به یک کشور خارجی رفته اند و هم اکنون نیمی از دوران تحصیل خود را سپری کرده اند.

حال با قطع ارز دولتی چه بر سر این دانشجویان و خانواده های آنها خواهد آمد ؟ آیا ارایه دهندگان این طرح در کمیسیون اقتصادی مجلس به عواقب آن بر روی هزاران دانشجوی ایرانی مشغل تحصیل در غربت فکر کرده اند که از این پس شکاف هزینه ای به وجود آمده برای این دسته از دانشجویان چگونه تامین خواهد شد؟ بدیهی است که باز هم ثروتمندان خواهند توانست ادامه بدهند ولی بسیاری ناگزیر از ترک تحصیل و بازگشت به ایران و در بهترین فرض ، منتقل شدن به دانشگاه های داخلی هستند.

4- آیا در کشوری که سالانه در آن دهها میلیارد دلار صرف واردات کالاهای مختلف مصرفی ( به ویژه کالاهای مصرفی بنجل تولید چین ) می شود ، استدلال جلوگیری از خروج ارز با صرفه جویی چند ده یا حداکثر چند صد میلیون دلاری ، آن هم از طریق قطع ارز کسانی که برای تحصیل و کسب علم به خارج از کشور سفر کرده اند ، توجیه مقبولی می تواند باشد؟ آیا دیواری کوتاه تر از دیوار دانشجویان پیدا نکرده اند؟!

به عبارت دیگر اگر آقایان واقعا دلشان برای مصارف ارزی کشور می سوزد ، چرا شیپور را از سر گشاد آن می نوازند و چرا جلوی خروج میلیاردها دلار ارز بی زبان کشور را از طریق تجار خاص برای وارد کردن فلان و بهمان کالای (عموما بنجل) چینی را با اتخاذ راهکارهایی درست و منطقی نمی گیرند؟

5 - ایجاد محدودیت برای تحصیل در خارج از کشور با اهرم "ارز دانشجویی" در حالی است که بسیاری از مسوولان کنونی کشور ، فارغ التحصیل دانشگاه های خارجی هستند و اکنون نیز در داخل ، منشأ اثرند. حال چه شده است که وقتی خودشان در خارج درس می خواندند ، اشکالی نداشت اما نوبت به جوانان جدید رسیده ، از طرح هایی چنین عجیب و غریب سخن می گویند؟

6 - با توجه به آنچه گفته شد ، هدف طراحان این طرح ، "جلوگیری از خروج ارز" است نه "جلوگیری از خروج نخبگان".