نگاهی به "ضاحیه" بیروت، محله زندگی سیدحسن نصرالله

  یك و نیم میلیون شیعه لبنانی در منطقه ای به نام ضاحیه بیروت زندگی می كنند؛ محله ای كه امروز یعنی نیم قرن پس از تشكیل آن، تك تك خانه هایش تهدیدی برای اسرائیل به شمار می آید زیرا آنها معتقدند سیدحسن نصرالله و یارانش در این منطقه زندگی می كنند.
 
به گزارش ایرنا از بیروت، در جنگ 33 روزه، صهیونیست ها بخش های زیادی از ضاحیه كه احتمال حضور سیدحسن نصرالله در آن را می دادند، با خاك یكسان كردند اما نتوانستند از وی حتی اثری پیدا كنند و بدین ترتیب ترور وی به یك آرزوی دست نیافتنی برای صهیونیست ها تبدیل شد.
 
گفته می شود كه دبیركل حزب الله سالهاست كه بدون اطلاع سایرین در میان مردم و در قلب ضاحیه زندگی می كند.
 
** یك سوم جمعیت لبنان در ضاحیه
 
بیش از یك سوم جمعیت لبنان یعنی حدود یك و نیم میلیون نفر در ضاحیه زندگی كنند؛ مساحت 28 كیلومتری این منطقه در مقابل مساحت اندكی بیش از 10 هزار كیلومتری كل لبنان نشان می‌دهد كه پرجمعیت ترین منطقه مسكونی این كشور همین منطقه است.
 
ضاحیه از قسمت جنوب به منطقه 'خلده'، از شمال به منطقه 'طیونه'، از شرق به مناطق 'عین الرمانه'و 'حدث' و از غرب به سواحل منطقه 'اوزاعی' امتداد پیدا می كند.
 
ضاحیه جنوبی بیروت از لحاظ اداری تابع استان جبل لبنان است و در گذشته به نام مناطق 'ساحل متن جنوبی' در استان 'المتن' معروف بود.
 
برج البراجنه و حی السلم با داشتن 300 هزار نفر، پرجمعیت ترین مناطق ضاحیه محسوب می شوند. حاره حریك با 250 هزار و غبیری با 200 هزار نفر جمعیت نیز در مراتب بعدی قرار دارند.
 
ساكنان این منطقه حدودا 53 درصد از جنوبَ، 21 درصد از استان بقاع، 14 درصد از بیروت، 10 درصد از جبل لبنان و بقیه از سایر مناطق این كشور هستند.
 
** از كشت توت تا آوارگی 30 هزار فلسطینی
 
از سالها پیش بسیاری از كشاورزان از طایفه های مختلف دینی به ویژه از طایفه های مارونی و شیعی و عده كمی از طایفه های مسیحی كاتولیك، برای كشت انواع توت به منظور تولید ابریشم و پرورش حیوانات، به این مناطق آمده اند.
 
رشد جمعیت مناطق ضاحیه جنوبی بیروت در طول تاریخ لبنان، همواره رو به افزایش بوده به طوری كه در قرن 19 میلادی، تعداد جمعیت آن به چهار هزار تا چهار و پانصد نفر رسید.
 
در دوران استقلال لبنان در سال 1943میلادی ( 1322 ) نیز موج مهاجرت مردم از مناطق روستایی جنوب، بقاع و جبل به سوی بیروت برای یافتن كار و زندگی بهتر افزایش یافت. اكثر این مهاجران را مردمان فقیر، كشاورزان و ساكنان روستاها تشكیل می دادند.
 
به دنبال واقعه 'یوم النكبه' فلسطین در سال 1948میلادی ( 1327 ) و اشغال فلسطین از سوی صهیونیست ها و به دنبال آن مهاجرات هزاران فلسطینی به سوی لبنان، دولت، اردوگاهی را در نزدیك بزرگراه فرودگاه واقع در منطقه برج البراجنه و اردوگاه هایی دیگری نیز در منطقه جنوب بیروت به نام 'صبرا' و' شتیلا' برای آنها بر پا كرد؛ بطوری كه ضاحیه جنوبی بیروت، تقریبا سی هزار پناهنده فلسطینی را در خود جای داد.
 
درسال 1979میلادی با افزایش حملات رژیم صهیونیستی علیه روستا و مناطق جنوب لبنان، به خصوص مناطق نزدیك به مرز فلسطین اشغالی، شمار بسیاری از ساكنان این مناطق به سوی مناطق داخلی لبنان مهاجرت كردند و بدین ترتیب مساحت این مناطق روز به روز گسترده تر شد و افراد بیشتری را در خود جای داد.
 
با شروع جنگ داخلی لبنان كه با نقشه 'هنری كیسنجر' وزیر امور خارجه آمریكا مبنی بر تقسیم لبنان به مناطق طایفه ای كوچك و پراكنده، طراحی شده بود، شمار زیادی از مسلمانان شیعه مناطق شرقی بیروت مانند 'النبعه'، 'الدكوانه'، 'تل الزعتر'، 'حاره الغوارنه' و 'جبیل' كه در اثر كثرت جنایت ها و خشونت های ناشی از جنگ به تنگ آمده بودند، مجبور به ترك خانه های خود و تمركز در ضاحیه جنوبی بیروت شدند.
 
** اشغال جنوب و موج مهاجرت به سوی ضاحیه
 
به دنبال حمله رژیم صهیونیستی به لبنان در سال 1982 میلادی( 1361 )، بخش وسیعی از مناطق جنوب لبنان از سوی این رژیم اشغال شد، بخش بزرگی از این مناطق كه اغلب به طایفه شیعه تعلق داشت، از ساكنین آن خالی و خانه های بسیاری نابود شد و زمین های كشاورزی زیادی به اشغال رژیم صهیونیستی درآمد و هزاران نفر از اهالی جنوب، به سوی ضاحیه جنوبی بیروت فرار كردند؛ این اشغال به مدت 18سال ادامه داشت.
 
با وجود چنین شرایطی و به دلیل نظارت نداشتن دولت، عده زیادی برای تهیه مكانی برای زندگی، مجبور شدند با در نظر گرفتن امكانات محدود خود به ساخت كلبه های كوچك و محقرانه به طور بی نظم و ترتیب در محله های ساحلی منطقه اوزاعی اقدام كنند؛ این افراد بیشتر حامیان جنبش امل به رهبری نبیه بری رییس مجلس لبنان هستند.
 
** مهمترین مراكز ضاحیه
 
ضاحیه جنوبی بیروت اینك دارای ساختمان های اداری، فروشگاه های بزرگ، مراكز صنعتی، مالی، اقتصادی و مراكز مهمی چون سفارت ایران،كویت، مغرب، یمن، دفتر سازمان ملل و آژانش بین المللی حمایت از آوارگان فلسطینی است.
 
فرودگاه بین المللی بیروت، ورزشگاه الریاضیه، وزارت كار، وزارت مهاجران، مؤسسه 'اوجیرو'(مخابرات لبنان)، سازمان شبكه آبرسانی و مركز مجلس اسلامی اعلای شیعی نیز در این منطقه قرار دارد.
 
در این منطقه بیمارستان ها و درمانگاه های فراوانی از جمله الرسول الاعظم ، الزهراء ، بهمن، ساحل، دولتی حریری، برج البراجنه، عكا، الغدیر و بسیاری دیگر از مراكز درمانی و بهداشتی وجود دارد.
 
در ضاحیه جنوبی بیروت همچنین حوزه های دینی، دانشگاه ها و آموزشگاه های مختلف مانند آموزشگاه شرعی اسلامی، حوزه رسول الاكرم، دانشگاه دعوت اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی و بسیاری از مراكز فنی حرفه ای و تربیتی خصوصی قرار دارند.
 
در این منطقه همچنین شبكه ها و مراكز مختلف خبری و رسانه ای از قبیل العالم، المنار، ان.بی.ان، الایمان، النور، الرساله، البشائر و البصائر فعالیت دارند.
 
ضاحیه جنوبی همچنین منازل و دفترهای بسیاری از علمای شیعه و به ویژه مسؤولان حزب الله را در خود جای داده است؛ این منطقه مركز تجمع علمای مسلمان و بسیاری از مؤسسه های خدماتی است.
 
** ضباط حزب الله به جای پلیس
 
با همه اینها، هنوز هم این محله در فقر بسر می برد و خیابان ها و كوچه های ضاحیه جنوبی بیروت، نشانگر فقر كامل محله و عدم توجه و رسیدگی دولت به آن است.
 
در ضاحیه خیابان هایی وجود دارد كه از سال ها پیش مرمت و بازسازی نشده اند و آثار جنگ و تركش، گلوله ها و چاله های زیاد بر سطح آنها دیده می شود.
 
خیاباهای تنگ و شلوغ ضاحیه جنوبی بیروت، همچنان از اجرای طرح های ساخت و ساز رنج می برد و رفت و آمد خودروهای سازمانی، كارگری و همچنین حركت اتوبوس های متعلق به مدرسه ها به سوی پایتخت، صبح ها باعث به وجود آمدن ترافیكی سنگین در نواحی تلاقی جنوب شهر بیروت با خروجی های ضاحیه جنوبی بیروت می شود.
 
به دلیل ترافیك سنگین در خیابان های ضاحیه و نبود نیروهای راهنمایی و رانندگی، حزب الله با تربیت و آموزش افراد خود، امر كنترل رفت و آمد در این خیابان ها را به دست گرفته است.
 
این افراد با پوشیدن لباس های مخصوص و بدون دست گرفتن اسلحه، كنترل ترافیك در خیابان های اصلی ضاحیه را كنترل می‌كنند.
 
از آنجایی كه حزب الله به امور مردم ساكن در ضاحیه جنوبی بیروت رسیدگی بسیاری می كند، اهالی و ساكنان این منطقه احترام زیادی نسبت به حزب الله قایل هستند.
 
حزب الله از طریق مؤسسه های خود نظیر 'جهادسازندگی' و 'كمیته امداد امام خمینی(ره)'، خدمات اجتماعی، درمانی، وسیعی را به اهالی منطقه ارائه می كند.
 
** حماسه آفرینی مردم ضاحیه
 
ساكنان ضاحیه جنوبی بیروت از این نظر كه بسیاری از پناهندگان فلسطینی را در میان خود جای داده اند، در رابطه مستقیم با مسئله فلسطین قرار دارند و با درد و رنج مردم مظلوم فلسطین، آگاهی كاملی دارد و حتی بسیاری از آن ها در راه انقلاب فلسطین و رویارویی با دشمن صهیونیستی به شهادت رسیده اند.
 
با سیر افزایش موج طرفداران حزب الله در ضاحیه جنوبی بیروت، ‌این منطقه به پایتخت مقاومت تبدیل شده است چرا كه ساكنان آن، طی سی سال با خلق حماسه های پرشور، دستآوردهای زیادی را برای كشور لبنان برجای گذاشتند كه از جمله این دستآوردها می توان به لغو پیمان' 17 ایار' در سال 1983میلادی( 1362 )، بیرون راندن نیروهای نظامی چند ملیتی به دنبال انفجار در پایگاه دریایی آمریكایی' المارینز'، انفجار در مركز چتربازان فرانسوی در سال 1983میلادی، جلوگیری از نابودی ضاحیه و سقوط آن بدست ارتش در دوران 'امین جمیل' رییس جمهور وقت لبنان درسال 1984میلادی ( 1363 )اشاره كرد.
 
ساكنان ضاحیه همچنین در جریان مبارزات ضد صهیونیستی با برپایی تظاهرات پرشوری در 13 ستامبر سال 1993میلادی ( 1372 ) در معرض تیرباران مستقیم نیروهای امنیتی لبنان قرار گرفتند كه در این تظاهرات 9 نفر از تظاهرات كنندگان به شهادت رسیدند.
 
** روند پیروزی ها از 2000 تا 2006
 
سید 'حسن نصرالله' دبیر كل حزب الله لبنان و رهبر مقاومت اسلامی نیز توانست پیروزی آشكار و مهمی را علیه دشمن صهیونیستی در سال 2000 میلادی ( 1379 ) برای لبنان به ارمغان آورد و با فرار صهیونیست ها از مناطق اشغال شده، بدین ترتیب دوران شكست را به پایان رساند و عصر پیروزی و افتخار را برای لبنان و منطقه به ارمغان آورد.
 
طی جنگ سه وسی روزه رژیم صهیونیستی علیه لبنان در سال 2006( 1385) ، این منطقه در معرض وحشیانه ترین حملات این رژیم قرار گرفت و طی این حمله ها، 270 واحد مسكونی بزرگ و 25 هنرستان فنی حرفه ای و 11 مدرسه به طور كامل خراب شدند.
 
در پایان جنگ سی وسه روزه، عملیات بازسازی مناطق جنگ زده كه نام 'وعد' به آن اطلاق شد، توسط حزب الله در ضاحیه و منطقه حاره حریك كه متحمل بیشترین خسارت ها شده بود، شروع شد.
 
ضاحیه جنوبی بیروت، یكی از مناطق فقیر و محروم لبنان به شمار می آید و تعداد بی شماری از مردم با درآمد كم را در خود جای داده است؛ این منطقه همچنین از پوشش خدمات دولتی محروم است به عنوان مثال مردم از وضعیت برق در این منطقه رنج می برند و برخی از مردم برای روشن كردن لامپ منازل خود، مجبور به رشوه دادن به مسؤولان برق می شوند.
 
این درحالی است كه وضعیت برق در بیروت مركزی و اداری منظم است و ساكنان این منطقه در شبانه روز 21 ساعت برق دریافت می كنند. این عدد در ضاحیه جنوبی به ده ساعت در شبانه روز به صورت پراكنده و غیر منظم می رسد و در مناطق دیگر به 12 تا 18 ساعت در شبانه روز می رسد.
 
** محرومیت از خدمات شهروندی
 
عده ای سودجو نیز اقدام به فروش برق به منازل می كنند ودر برابر تأمین 5 آمپر برق ، صد دلار ازمشتركان دریافت می كنند. وجود این وضعیت ناهنجار برق در ضاحیه جنوبی بیروت سبب شده است كه آسمان كوچه پس كوچه ها ومحله های ضاحیه جنوبی بیروت از سیم هایی كه بطور نامنظم، از خانه ای به خانه دیگر یا از منطقه ای به منطقه ای دیگر وصل شده است، مملو شود.
 
در رابطه با تأمین آب آشامیدنی در ضاحیه جنوبی بیروت نیز باید گفت به علت آلوده بودن شبكه آبرسانی ضاحیه جنوبی بیروت، برخی از مردم برای تأمین آب سالم به حفر چاه آب پرداخته اند وبرخی نیز مجبور می شوند، آب سالم را از محل توزیع كنندگان آب، با قیمت بالا، خریداری كنند.
 
با فرارسیدن فصل زمستان نیز، خیابان ها وپیاده روهای این منطقه، به علت متناسب نبودن ساختارهای زیر زمینی و فقدان سیستم جمع آوری هرز آب، پوشیده از آب می شوند وآب باران به طور وسیع وگسترده خیابان ها وحتی خانه ها را فرا می گیرد.
 
'طلال عتریسی' استاد دانشگاه لبنان درباره ضاحیه جنوبی بیروت می گوید: اگر حزب الله و مؤسسه های تابع آن در ضاحیه وجود نداشت، این منطقه مشهور نمی شد.
 
این استاد، پیرامون بافت مذهبی اهالی منطقه ضاحیه جنوبی بیروت می گوید: نه تنها وجود این عامل، بلكه ظهور حزب الله به عنوان یك عنصر اساسی مقاومت در برابر رژیم صهیونیستی و حمایت اهالی آن از حزب الله است كه از ضاحیه، جایگاهی یگانه و بی نظیر در لبنان ساخته است.