آخرين خبرها از جايگزيني خودروهاي فرسوده

خبرآنلاین: امیر رضا رجبی، معاون نوسازی ناوگان ستاد حمل‌ونقل و مدیریت مصرف سوخت کشور در رابطه با مرگ خودروهای فرسوده گفت: باید بین مردم این باور به وجود آید که از خودروی فرسوده خود دست بکشند و راحت شوند.

رجبي موضوع خروج خودرو های فرسوده را به عنوان یک کار بزرگ و تاثیر گذار نیازمند فرهنگ سازی دانست و گفت: از سال 85 که به طور جدی این کار در دولت نهم شروع شد انصافا بخشی از این بار را اصحاب رسانه به دوش کشیدند. رسانه ها خوب اطلاع رسانی و فرهنگ سازی کردند و این باور به وجود آمد که حضور خودروی فرسوده در کشور مضر است. اگر اشتباه نکنم خودروسازی از سال 46 در کشور شروع شد اما تا پیش از سال 85 در رابطه با طرح خودرو های فرسوده به طور جدی کاری صورت نگرفته بود.

وي توضيح داد:سال 82 تقریبا اولین دستور العمل های مرگ خودرو های فرسوده مطرح شد؛ حتی طرح هایی مانند حذف 200 هزار تا خودرو عنوان شد. یک برنامه های کوچکی بعد از آن اجرا شد اما مجموع اتفاقی که تا سال 85 به وقوع پیوسته بود حذف کم تر از 50 هزار دستگاه اسقاط یا اوراق خودرو بود. تصور کنید طی 30 تا 40 سال عملیات تولید خودرو هیچ اتفاقی در رابطه با حذف آنها نیفتاده بود. با آغاز کار به دولت نهم، خود آقای احمدی نژاد و آقای محرابیان که آن زمان ریاست تبصره 13 را بر عهده داشت عزم جدی برای حذف خودرو های فرسوده شکل دادند. اولین اقدامی که صورت گرفت این بود که به سوی خودروهای با سن بالاتر رفتیم که اثرات منفی، مصرف و آلودگی شان بیشتر بود. در ابتدا در قالب مجری طرح این کار انجام شد و در ادامه ستاد تبصره 13 در چارچوب قانون توسعه حمل و نقل و مدیریت مصرف سوخت شکیل شد و ستاد « مدیریت سوخت و حمل و نقل کشور » شکل گرفت. با آمدن آقای رویانیان به عنوان رییس ستاد و نماینده ویژه رییس جمهور تشکیلات طراحی شد. به جهت اهمیتی که خروج خودرو های فرسوده داشت یکی از معاونت های ستاد، معاونت نوسازی ناوگان شد که همان مجری طرح خودرو های فرسوده کشور است.

رجبي با بيان اينكه « تقریبا یک میلیون و 200 هزار دستگاه خودروی فرسوده از رده خارج شدند.» درباره ملاك تشخيص خودرو فرسوده گفت: درحال حاضر برای خودروی سواری شخصی می گوییم هر سواری شخصی که بالای 25 سال سن داشته باشد خودروی فرسوده است. برای تاکسی سن کمتر در نظر گرفتیم و آن 10 سال است. علت آنهم اینکه تردد تاکسی بیشتر است و به دنبال آن استهلاک اش بیشتر است و طبیعتا زودتر به سن فرسودگی می رسد. برای وانت‌ها 15 سال سن فرسودگی در نظر گرفته شده است. از آن طرف برای خودرو های دولتی هم ما اجبار گذاشته‌ایم. سن فرسودگی انواع کاربری‌های خودرو های دولتی 15 سال است. بعد از این 15 سال هم خودروی دولتی را نمی توان مزایده گذاشت.تا پیش از آن دستگاه های دولتی وقتی از خودرو کار می کشیدند تازه مزایده می گذاشتند و تبدیل به پلاک شخصی می کردند و دوباره آن خودرو وارد جامعه می شد که ما جلوی این قضیه را گرفتیم. در حال حاضر همه دستگاه های دولتی موظف هستند با اتمام سن خودرو و فرسوده شدن آن، خودرو را اسقاط کنند.

معاون نوسازی ناوگان ستاد حمل‌ونقل و مدیریت مصرف سوخت کشور در ادامه درباره مبنا و فرمول محاسبه قیمت خودروی اسقاط شده گفت:برای خودرو های دولتی لاشه خودرو محاسبه می گردد. براساس مصوبه دولت در رابطه با خودروی شخصی دولت تا یک‌ونیم میلیون تومان برای کسی که خودروی خودش را در فرآینده تعریف شده اسقاط کند به عنوان یارانه در نظر گرفته است. این یک نکته‌ای دارد. فرض کنید شما بخواهید خودروی شخصی تان را بدون آنکه دولت یارانه‌ای پرداخت کند، اسقاط کنید و فقط آهن آن را به فروش برسانید. آهن آن را وزن می‌کنند و براساس وزن آن یک درصدی برای خودشان برمی‌دارند و پول ناچیزی هم به شما پرداخت می کنند. دولت به خاطر اینکه انگیزه در دارندگان خودرو های فرسوده شکل بگیرد آمد برای کسی که این مسیر اسقاط را به طور کامل طی کند، یک ارزش گواهی اسقاط درنظرگرفت و این رقم را به آنان پرداخت كرد. اگر جایگزینی باشد از طریق خودروساز از رقم خودروی جایگزین کم می کند، اگر طرح بدون جایگزین باشد پول را به حسابش واریز می کند. این کاری بود که اتفاق افتاد. ارزش گواهی اسقاط که دولت برای خودرو های مردم در نظر گرفت، برای خودرو های دولتی درنظر گرفته نشد و عنوان شد خودروهای دولتی بدون ارزش گواهی اسقاط و در مقابل ارزش لاشه اسقاط می شوند.

وي ادامه داد:برای کسی که مسیر اسقاط را به طور کامل طی کند این گواهی در نظر گرفته شده است. فردی که خودش برود خودرو را اوراق کند مشمول استفاده از شرایط نمی شود. شرط دولت این است که شما خودرو را به درستی اسقاط کنید به گونه ای که قطعات خودرو دوباره به چرخه حمل‌ونقل بر نگردد. عملا دولت دارد به نوعی صرفه جویی‌های حاصل از کاهش مصرف سوخت، کاهش آلودگی هوا و کمک به سلامت مردم را اینگونه مدیریت می کند.

رجبي در پاسخ به اين پرسش كه آيا برای شهروندان عادی این رقم معادل ارزش روز خودرو است؟ گفت:من نمی توانم دقیقا بگویم معادل آن هست اما اینقدر انگیزه برای مردم ایجاد شده که بیایند خودروی شان را در این سیستم ثبت نام کنند و پولش را بگیرند. قطعا رقم نزدیک بوده که انگیزه وجود داشته است.

معاون نوسازی ناوگان ستاد حمل‌ونقل و مدیریت مصرف سوخت کشور در ادامه اظهارداشت: تقریبا از مجموع یک میلیون و 200 هزار خودروی فرسوده که از ناوگان حمل و نقل کشور کنار گذاشته شده،18 هزار خودروی دولتی را کسر کنیم، تقریبا 120 هزار خودرو هم متعلق به تاکسی‌ها و مسافربرهای شخصی بوده که ما نوسازی کردیم. اگر حدود 140 هزار خودروی دولتی و تاکسی را از مجموع خودرو های فرسوده اسقاط شده کسر کنید، مابقی خودرو های شخصی بوده‌اند. او سپس درباره روند اسقاط و مرگ خودروها گفت: خودرو های اسقاطی تحویل مراکز اسقاط مجاز می شود. آنها هم موظف هستند در حضور پلیس راهور موتور خودرو را سوراخ کنند، سقف و ستون و بدنه خودرو از بین می‌رود. در مجموع خودرو دیگر قابلیت بازگشت به چرخه حمل و نقل را ندارد. بعد طی فرآینده این قطعات تفکیک می‌شود و هر کدام تحویل بازیافت کننده اصلی می شود. به طور مثال باطری آن تحویل باطری سازها می‌شود.

وي در ادامه درباره دليل بروز برخي نارضایتی‌ها در اين زمينه، گفت:دو طرح از ابتدا اجرا کردیم. یکی طرح جایگزینی با خودروهای « نو » بود و دیگری هم طرح های بدون جایگزین بود. یعنی خودرو فرسوده را بدون آنکه جایگزین تحویل دهیم در قبال پرداخت ارزش گواهی اسقاط از رده خارج کردیم. هیچ خودروی تازه ای هم وارد بازار نشد. ما همیشه دو طرح کلی داشتیم که همانطور که اشاره شد یکی طرح جایگزینی و دیگری طرح بدون جایگزینی است. در طرح جایگزینی مقداری حجم فعالیت بالاتر است. چون باید با بانکی صحبت کنیم تامین تسهیلات کند، دوم باید خودروسازان بتوانند خودروی جایگزین را تحویل بدهند و در نهایت پروسه اسقاط هم داخل سیستم است. در انتها یک بحث گمرک هم داریم. در طرح های جایگزینی ابتدا فرد ثبت نام می کند، وام و خودروی خودش را انتخاب می کند و سپس سراغ اسقاط خودرو می رود. پس از اسقاط خودرو فرد سراغ وام می رود. طبیعی است در قسمت پرداخت وام معطلی وجود دارد. ممکن است نشود پیش پرداخت به موقع تامین شود یا اینکه نتوان ضامن مورد نظر بانک را به موقع تامین کرد. حتی این امکان وجود دارد که فرد چک برگشتی داشته باشد و مشمول تسهیلات نشود. بخشی از دلایل معطلی این است. یعنی پروسه اسقاط خودرو فرد را معطل نمی کند بلکه پروسه دریافت وام و تحویل خودرو مقداری معطلی دارد که به هر حال بعضا دچار دردسر شده اند. باید به این نکته توجه داشت که یک میلیون و 200 هزار نفر به این پروسه آمده‌اند و رفته‌اند. فقط بگوییم 5 درصد این تعداد دچار مشکل شده باشند حدود 60 هزار نفر می‌شود.

رجبي افزود: وام خودرو هفت میلیون تومان است. وام خودرو در طرح خودروهای فرسوده 10 میلیون تومان است. یعنی وام خودرو در تمام بانک‌ها به طور طبیعی هفت میلیون است اما ویژه طرح خودروهای فرسوده 10 میلیون تومان است. بانک مرکزی همکاری خوبی انجام داد. یا اینکه در بحث ضامن با همکاری بانک مرکزی و بانک های عامل قرار شده تا زیر 10 میلیون تومان با یک ضامن مشکل شهروندان حل شود که لزوما کارمند هم نباشد. باید در نظر بگیرید که حدود 10 هزار شعبه بانک در پروژه حذف خودرو های فرسوده داریم که ممکن است چند تا رییس شعبه هم باشند که حاضر نباشند این شرایط را بپذیرند. مواردی بوده که با دفتر من تماس گرفته اند که فرد کارمند را به عنوان ضامن برده اما اینقدر حقوق شخص کارمند پایین بوده که پوشش یک قسط را هم نمی داده است که در آن شرایط هم تلاش شد راهکاری پیدا شود. بانک‌ها تا جای امکان همکاری کرده‌اند. به هر حال 70 درصد طرح ما جایگزین بوده و به آنها وام پرداخت شده است.