تجارت خارجي ايران در سال 1390: آنچه خریدیم ، آنچه فروختیم / شرکای تجاری ایران کدام کشورها هستند؟

در سال 1390 مجموعا77 هزار و 754 تن كالا به ارزش 796/43(43مميز796) ميليارد دلار از ايران به جهان صادر شده كه نشان دهنده رشد 8/10(10مميز8) درصدي به لحاظ وزن و 08/29(29مميز08) درصدي به لحاظ ارزش است.

87/22(22مميز87) درصد از اين صادرات را ميعانات گازي، 33/34(34مميز33) درصد را محصولات پتروشيمي و 81/42(42مميز81) درصد را ساير اقلام به خود اختصاص دادند. در سال 1389 ميعنات گازي 74/21 درصد، محصولات پتروشيمي 51/28 درصد و ساير اقلام 74/49 درصد از مجموع صادرات غير نفتي كشور ا به خود اختصاص داده بودند كه گزارش تجارت خارجي در سال 90 نشان دهنده افزايش نزديك سهم صادرات ميعانات گازي و محصولات پتروشيمي از مجموع صادرات غير نفتي است؛ اين در حاليست كه در سال 89 سهم كالاهاي ديگر (به جز محصولات شبه نفتي) 74/49 درصد بوده كه در سال 1390 اين سهم به 81/42 درصد رسيده است.

با احتساب ميعانات گازي و محصولات پتروشيمي در صادرات غير نفتي، شاهد رشد 29 درصدي ارزش صادرات در سال 1390 نسبت به سال 1389 هستيم، اين در حاليست كه به صورت تفكيك شده، ميعانات گازي رشد 75/35 درصدي،محصولات پتروشيمي رشد 40/55 درصدي وصادرات ساير كالاها تنها 09/11 درصد نسبت به سال قبل رشد داشته است.

كسري 18 ميليارد دلاري تراز بازرگاني

در سال 1390 مجموعا 38 ميليون و 307 هزار تن كالا به ارزش 8/61 ميليارد دلار به كشور وارد و در مقابل 77 ميليون و 754 هزار تن كالا به ارزش 8/43 ميليون دلار از كشور به جهان صادر شده است. صادرات در وزن 8/10 درصد رشد و در ارزش 08/29 درصد افزايش داشته و در مقابل واردات به لحاظ وزن 52/15 درصد و در ارزش 13/4 درصد كاهش داشته است.

تراز تجاري كشورمان در تجارت با جهان طي سال 1390 با در نظر گرفتن ميعانات گازي و محصولات پتروشيمي كه روي هم 25 ميليارد دلار از صادرات غير نفتي ما را به خود اختصاص دادند با كسري 18 ميليارد دلاري روبروست. گفتني آنكه با واردات64.4 ميليارد دلاري و صادرات33.9 ميليارد دلاري در سال 1389 اين كسري نزديك به 30.5 ميليارد دلار بود.

رشد ميانگين نرخ ارز

ميانگين نرخ ارز مورد استفاده در مبادلات تجاري سال 1390 در يورو 10.74 درصد و در دلار 6.07 (6ممیز07) درصد نسبت به سال 1389 رشد داشته است. بر اين اساس قيمت هر دلار به صورت ميانگين در مبادلات خارجي سال 1390 برابر 10962 ريال و قيمت هر يورو به صورت ميانگين 15120 ريال ثبت شده است، قيمت دلار و يورو در مبادلات تجاري سال 1389 به طور متوسط به ترتيب برابر 13653 و 10335 ريال بوده است.

بیشترین واردات

1 - ماشين آلات و وسايل مكانيكي و اجزاء و قطعات ان ها به ارزش 11.5 ميليارد دلار با سهم 18.55 درصدي از مجموع واردات
2 - چدن، آهن و فولاد به ارزش 7.6 ميليارد دلار و سهم 12.37 درصدي از مجموع واردات
3 - ماشين آلات و دستگاه هاي برقي و اجزاء و قطعات آنها به ارزش3.9 ميليارد دلار و سهم 6.32 درصدي از مجموع واردات
4 - سوخت ها و روغن هاي معدني به ارزش3.9 ميليارد دلارب ا سهم 6.3 درصدي از مجموع واردات
5 -  غلات به ارزش 3 ميليارد دلار و سهم 4.82 درصدي از مجموع واردات
پنج فصل عمده واردات در سال 1390 هستند.

برنج

در سال گذشته واردات برنج نسبت به سال قبل تر ، 36.83 درصد افزایش داشته است.

قند و شکر

قند و شكر كه در سال 1389 در رتبه 10 قرار داشتند، سال 1390 با دو پله صعود به رتبه هشتم واردات كشور رسيده و واردات آنها بيش از 7 درصد نسبت به سال 1389 رشد داشته است.

روغن

همچنين روغن خام سويا نيز ديگر محصوليست كه با رتبه دهم، در بين ده قلم عمده واردات امسال قرار گرفته اين در حاليست كه سال 89، اين محصول يازدهمين محصول وارداتي به كشور بوده و واردات آن امسال نسبت به سال قبل 7.45 درصد رشد داشته است.

واردات محصولات تخت و گرم نورد شده از آهن يا فولاد نيز با رشد 4/10 درصدي در سال 1390 مواجه بوده، همچنين واردات دارو نيز رشد 6/4 درصدي داشته است.

در سال 1390 همچنين شاهد كاهش 9/18 درصدي واردات شمش از آهن و فولاد، كاهش 14 درصدي واردات قطعات منفصله جهت ساخت خودروي سواري كاهش 4/11 درصدي واردات كنجاله و آخال از دانه سويا و 5/8 درصدي واردات گوشت منجمد به كشور بوده ايم.

صادرات: سقوط پسته و صعود زيور آلات!

1 - اولين محصول عمده صادراتي كشور در سال گذشته پروپان مايع شده بوده، صادرات پروپان مايع شده به ارزش 2.06 ميليارد دلار بوده که سهم6.12 درصدي از مجموع صادرات را داراست.

2 - دومين محصول عمده صادراتي كشور در سال 90 گازهاي نفتي و هيدوكربورهاي گازي شكل مايع شده بوده اند كه به ارزش 2 ميليارد دلار سهمي برابر5.88 درصد از مجموع صادرات كشور را به خود اختصاص دادند و نسبت به سال گذشته صادرات آن 150.24 درصد رشد داشته است.

3 - ماتانول سومين محصول عمده صادراتي كشور در مدت ياد شده است كه با افزايش 30.12 درصدي نسبت به سال قبل ارزش صادرات آن به 1.4 ميليارد دلار رسيده و سهمي نزديك به 4 درصدي از مجموع صادرات 1390 را به خود اختصاص داده است.

4 - صادرات بوتان مايع شده كه در رده چهارمين محصول عمده صادراتي كشورمان قرار دارد، نسبت به سال 1389 خورشیدی ، 63.33 درصد رشد داشته تا ارزش صادرات آن را به 1.3ميليارد دلار برساند.

5 - ارزش صادرات پلي اتيلن گريد فيلم - پنجمين محصول عمده صادراتي كشورمان - در سال گذشته حدود 1.3 ميليارد دلار بوده و سهم آن از مجموع صادرات برابر 3.8 درصد ثبت شده و صادرات اين محصول نسبت به سال 1389 كاهشي برابر4.85 درصد داشته است.

6 - ششمين محصول صادراتي كشورمان كود اوره است كه ارزش آن برابر يك ميليارد دلار و سهم آن از مجموع صادرات 3 درصد است، صادرات اين محصول در سال 1390 نسبت به سال 89 با رشد142.11 درصدي مواجه بوده است.

7 - صادرات پسته در سال 90 نسبت به سال 89 متاسفانه نزديك 3.14 درصد كاهش داشته است ؛ مجموع ارزش صادرات آن در سال قبل 797 ميليون دلار بوده كه سهمي نزديك به 36/2 درصدي را حكايت ميكند. گفتني آنكه سهم صادرات پسته از مجموع صادرات در سال 89 برابر 1/3 درصد بوده و در سال 89 پسته پنجمين محصول عمده صادراتي كشورمان به شمار مي رفت كه امسال جايگاه آن به هفتمين محصول سقوط كرده است!

8 - قير نفت هشتمين محصول عمده صادراتي است كه با رشدي 3.76 درصدي ارزش صادرات آن به 748 ميليون دلار رسيده است.

9 - نهمين كالاي عمده صادراتي كشورمان سنگ آهن و كنستانتره هاي آن است كه با كاهش 30.86 درصدي ارزش صادرات آن به 725 ميليون دلار رسيده است. درباره اين محصول نيز بايد گفت در سال 89 سومين محصول عمده صادراتي كشورمان بوده كه سهم آن از مجموع صادرات نزديك به 4 درصد ثبت شده است، اين در حاليست كه رتبه آن امسال به 9 و سهم آن از مجموع صادرات به 2.15 درصد كاهش يافته است.

10 - سر انجام زيور آلات و جواهرات از فلزات گرانبها دهمين محصول عمده صادراتي كشورمان در سال 90 هستند. اين محصولات در سال 89 رتبه 27 را در بين محصولات صادراتي كشور داشتند كه ارزش صادرات آنها با رشدي275.8 درصدي به 667 ميليون دلار رسيده و سهمي تقريبا دو درصدي را از مجموع صادرات كشور به خود اختصاص دادند. سهم دو درصدي اين محصولات از صادرات ايران در سال 90 در حاليست كه در سال 89 مجموع سهم اين اقلام از صادرات نزديك به0.67 درصد بوده است.

چين، عراق، امارات متحده عربي، هندوستان و افغانستان پنج مقصد اول صادرات كشور هستند كه ترتيب آنها نسبت به سال 1389 هيچ تغييري نداشته است.
ارزش صادرات به اين پنج كشور به ترتيب 5.6 ، 5.1 ، 4.5 ،  2.7،2.2  ميليارد دلار بود.
ارزش صادرات به ساير كشورهاي جهان نيز برابر 13.53 ميليارد دلار بوده است.

فروشنده ها ؛ سقوط آلمان و صعود كره

امارات متحده عربي، چين، كره جنوبي، آلمان و تركيه پنج كشور اصلي مبدا واردات كشور در سال 90 به شمار مي روند كه به ترتيب 7/19، 4/7، 7/4،4/3،3/3 ميليارد دلار از اين كشورها كالا وارد كرده ايم. در اين بين واردات از امارات به ميزان نزديك به 7 درصد، از آلمان نزديك به 5/24 درصد و از تركيه نزديك به 17 درصد كاهش داشته است و در مقابل واردات از چين نزديك به 4/27 درصد، از كره 2/30 درصد رشد داشته است.

امارات متحده 31.9 درصد، چين 97.11 درصد، كره جنوبي 68.7 درصد، آلمان 6.5 درصد و تركيه36.5 درصد از مجموع بازار واردات ايران را به خود اختصاص دادند ساير كشورهاي جهان روي هم رفته تنها 48.37 درصد از بازار ايران در سال 90 سهم داشته اند.

در سال 1390 هفت هزار تن سيگار به ارزش 109 ميليون دلار به كشور به صورت قانوني وارد شده اين رقم سال 89 برابر 4 هزار تن به ارزش 57 ميليون دلار بوده كه نشان دهنده رشد 88.85 درصدي در ارزش و 81.87 درصدي در وزن واردات سيگار به كشور است، گفتني آنكه اين آمار مربوط به واردات قانوني است و واردات قاچاق در اين آمار در نظر گرفته نشده است. از آنجا كه قاچاق سيگار سهم عمده اي در بازار داخلي دارد، اين آمار نميتواند معيار مناسبي براي مصرف اين كالا در كشور باشد.

حال صادرات با شعار خوب نمی شود

در حالی که بعضا اظهار نظرهای شعاری و گاه برآمده از برخی سوتفاهمات آماری(!) شنیده میشود، اما باید توجه داشت صادرات رشد آنچنانی نداشته، به بیانی صادرات میعانات گازی یا محصولات پتروشیمی(که اغلب دارای ارزش افزوده چندانی نیستند) نمیتواند معیار منتاسبی برای سنجش صادرات غیر نفتی کشورمان باشد.

گاه اظهار نظرهایی در خصوص صادرات برخی اقلام شنیده می شود, برای مثال صادرات فولاد، در حالی که فولاد یکی از اقلام عمده وارداتی کشورمان بوده و هست،بعضا پز صادرات فولاد در اظهارات برخی مسئولان شنیده میشود که در واقع اصولا منطقی نیست! از دیگر سو تداوم حضور اقلامی نظیر غلات و گوشت در بین اقلام عمده وارداتی زنگ خطری برای کشور به شمار می رود, بی شک وابسته شدن بازار داخلی کشور به چنین محصولاتی که جزو کالاهای ضروری به شمار می روند, در شرایط ویژه می تواند کشور را به شدت آسیب پذیر کند.

حال آنکه وجود کالاهای ضروری که در بالا نیز اشاره شد, در بین اقلام وارداتی با تغییرات قیمت ارز یا مشکل تراشی ها در تجارت خارجی کشورمان توسط دولت های خارجی میتواند بازار داخلی را به شدت تحت تاثیر قرار دهد, این اقلام در ردیف کالاهای لوکس نیستند و همگی در سبد محاسبه نرخ تورم بانک مرکزی دارای ضرایب اهمیت بالا هستند, تغییرات قیمت این اقلام که منطقا با تغییرات قیمت دلار یا راه های بازرگانی رخ میدهد میتواند بازار داخلی را در حد بالایی متاثر سازد.

فرش قرمز برای کالاهای خارجی پهن کردن، اگرچه ظاهرا در کوتاه مدت میتواند بازار داخلی را کنترل کند، اما در دراز مدت چنانکه در شش سال گذشته شاهد آن بودیم، تولید داخل را به شدت ضعیف و بی انگیزه میسازد، کشاورزان و تولید کنندگان با وجود سود بالا و دردسر کم حضور در بازارهای کاذب نظیر سکه، دلار و ارز و دریافت وام های بانکی کم بهره تحت عناوین مختلف دیگر تمایل چندانی به تولید ندارند، تولید زمانی که قیمت حامل های انرژی به شدت تغییر کرده، یارانه های بخش های تولیدی واریز نشده دیگر اصولا به صرفه نیست و به جای تولید سفته بازی در بازار های کاذب سود آور هستند.

در چنین شرایطی تولید از رونق افتاده و واردات سکه میشود، این واردات در سال های 87 و 88 و حتی 89 موضوع زیاد مهمی به نظر دولتمردان نمی آمد، هر چند در آن زمان نیز منتقدان بسیاری در حد توان خود هشدار دادند، اما آسیب این وردات گسترده در تغییرات قیمت سال 90 مشاهده شد. هنوز هم آن آثار سو به پایان نرسیده، اقلامی که با دلار حاصل از انفجار ارزی در سه ماهه چهارم سال قبل ثبت شدند، تازه از فروردین امسال به بازار وارد خواهند شد.

سهم اقلام شبه نفتی در صادرات غیر نفتی سال 89 و90

تغییرات سهم اقلام شبه نفتی از مجموع صادرات غیر نفتی در سال 89 و 90

تجارت خارجی کشور(واردات-صادرات-تراز تجاری) در سال 90 به تفکیک ماه

تراز تجاری کشور با احتساب صادرات شبه نفتی در صادرات غیر نفتی و بدون احتساب صادرات شبه نفتی

تماشاخانه

تبحر شگفت انگیز روباه قرمز در طبیعتی سخت / جدال بر سر یک ماهی (فیلم)

بحران آب در شمال شرقی سوریه: اتهامات سنگین علیه ترکیه / بی‌برقی و بی‌آبی برای یک میلیون سوری (فیلم)

فیلم های دیگر