به یاد جو فریزر

عصر ایران ورزشی - جو فریزر یکی از بوکسورهای جنجالی دهه های 1960 و 1970 آمریکاست که به دلیل مبارزه با محمد علی کلی، بوکسور افسانه‌ای جهان مشهور شد. این دو بوکسور سه بار با یکدیگر مبارزه کردند که یکی از آنها دیدار معروف مانیل در سال ۱۹۷۵ بود.

نام اصلی وی به انگلیسی، فریزیر است اما در ایران همه او را به نام فریزر می شناسند.

جو فریزر يکی از يازده فرزند يک خانواده بسيار فقير بود. در نوجوانی درگير کارهای خلاف شد اما از هيجده سالگی ورزش مشت زنی را آغاز کرد و به فاصله سه سال مدال طلای اين رشته را در المپيک 1964 به دست آورد.

فریزر که به «اسموکین جو» معروف بود در دوران حرفه‌ای مبارزات خود به استفاده از هوک‌های ویران کننده دست چپش مشهور بود. هوک چپ عالی فريز جيمی اليس را در مسابقات قهرمانی رشته سنگين وزن در سال ۱۹۷۰ فلج کرد. جيمی اليس بسيار سريع و پر تحرک بود و در راندهای اول جو فريزر را در موضع تدافعی قرار داده بود ولی بالاخره در راند چهارم هوک چپ عالی فريزر او را از پای درآورد.

جو فریزر دو بار به عنوان قهرمانی سنگین وزن جهان دست پیدا کرد تا اینکه در سال ۱۹۷۳ به جورج فورمن باخت. اين مسابقه شايد بزرگترين شکست او بود. فقط در راند اول شش بار زير ضربات جورج فورمن نقش زمين شد تا بالاخره مسابقه در راند دوم به خاطر برتری و ضربات « جورج فورمن» متوقف شد. فریزر در فیلادلفیا زندگی می‌کرد و در آنجا برای سال‌های بسیاری یک باشگاه مشتزنی راه انداخته بود.

فریزر در سال ۱۹۷۶ از دنیای بوکس خداحافظی کرد هرچند که در سال ۱۹۸۱ برای آخرین بار روی رینگ ظاهر شد.

 مبارزه با محمد علی کلی

فریزر در سال ۱۹۷۱ در مبارزه‌ای که به «نبرد قرن» شهرت پیدا کرد موفق شد محمد علی کلی را در راند پانزدهم در اسکوئیر گاردن شکست دهد. وی در حالی میدان مبارزه را ترک می‌کرد که اولین شکست زندگی کلی را به وی تحمیل کرده بود.


چهره‌های مشهور موسیقی و سینما مثل فرانک سیناترا، برت لنکستر، دایانا راس، داستین هافمن و وودی آلن به تماشای این مسابقه رفتند.


مفسران ورزش مشت زنی اين مسابقه را بهترين مسابقه جو فريزر می دانند که توانست در برابر حريف نيرومند خود تا پايان مقاومت کند. مسابقه ای که به گفته جو فريزر او را روانه بيمارستان کرد و مدتها نه می توانست راه برود و نه حرف بزند.

نبرد سال ۱۹۷۶ در مانيل، پایتخت فیلیپین سومين و بيرحمانه ترين رويارويی بين جو فريزر و محمد علی کلی بود. دو طرف با تمام نيرو و بيرحمی يکديگر را زير ضربه گرفتند تا اينکه در پايان راند چهاردهم وقتی که چشمان فريزر ديگر نمی ديد و بدن او از کار افتاده بود مسابقه قطع شد. سرافکندگی ناشی از اين شکست تا پايان زندگی همراه جو فريزر باقی ماند.محمد علی کلی پس از آن در خودنوشت نامه‌اش عنوان کرد که چیزی نمانده بود در آن دیدار بمیرد.

با وجود تمام دشمنی ها بين دو طرف، جو فريزر در يک برنامه تلويزيونی در بريتانيا در سال ۱۹۷۸ که به مصاحبه در مورد زندگی محمد علی کلی اختصاص داشت شرکت کرد و خطاب به بينندگان گفت:« محمد علی کلی يک قهرمان بزرگ و مردی بسيار دوست داشتنی است.»


فریزر در فیلم «راکی» با بازی سیلوستر استالونه نیز حضوری کوتاه داشت. وی در صحنه‌ای از «راکی» پیش از یک مسابقه با روی رینگ می‌آید و با سیلوستر استالونه در نقش راکی و حریف او دست می‌دهد و خوش و بش می‌کند.

 

فریزر در گفت‌وگوی سال 2008 با گاردین فاش کرد دو صحنه از فیلم اسکاربرده «راکی» محصول سال 1976 براساس تجربیات او نوشته شده بود. جان جی. آویلدسن کارگردان این فیلم بود. فیلمنامه را استالونه نوشته بود و فیلم سه اسکار بهترین فیلم، کارگردانی و تدوین را به خانه برد.
 
خود فریزر در این باره گفته است: " پس از آمدن از هارلم به فیلادلفیا در یک سلاخ‌خانه کار می‌کردم. باید حواسم را جمع می‌کردم که خون حیوانات قربانی‌شده در مسیر مشخص حرکت کند و به آبراه بریزد. گاهی صبح‌های زود بین ردیف‌های ممتد گوشت‌های آویزان تمرین بوکس می‌کردم. استالونه این ایده را در «راکی» به کار برد. "

 
جو فريزر در سال ۲۰۱۱ در يکی از آخرين مصاحبه های خود گفت:« من می خواهم که همه من را به عنوان يک مرد خوب، مردی اهل خانواده به ياد بسپارند. من همه برادران و خواهران خود را دوست دارم.»

وی دوشنبه شب ۱۶ آبان ۱۳۹۰ در خانه‌اش واقع در شهر فیلادلفیا در ایالت پنسیلوانیا در پی بیماری سرطان کبد دار فانی را وداع گفت.