نتايج يك تحقيق درباره آينده برنامهاي كه دولت براي نحوه اسكان جمعيت مازاد تهران از دو سال پيش در دستور كار قرار داده نشان ميدهد: آپارتمانهايي كه با خاصيت «ساخت ارزانقيمت» در شهرهاي جديد اطراف پايتخت براي كمدرآمدهاي متقاضي مسكن در حال احداث است، «سكونت گرانقيمتي» را براي صاحبانش رقم خواهد زد.
روزنامه دنیای اقتصاد نوشت: ساكنان فعلي تهران چنانچه بخواهند از تسهيلات دولتي براي صاحبخانه شدن استفاده كنند، بايد حتما از پايتخت مهاجرت كنند و در پرند، هشتگرد يا پرديس يك واحدمسكوني مهر تحويل بگيرند.
گزارشي كه در فصلنامه تخصصي شهرداريتهران در اين باره منتشر شده حاكي است: قيمت تمامشده مسكنمهر به دليل زمين رايگان، حداقل 25 ميليون تومان كمتر از واحد مشابه در داخل تهران است، اما هزينه سكونت در مسكنمهر ماهانه 566 هزار تومان بيشتر از اقامت در پايتخت خواهد بود كه اين مابهالتفاوت در هزينه، ناشي از وابستگي روزانه ساكنان مسكنمهر به تهران است كه باعث ميشود ساكنان مسكنمهر در غياب مراكز فعاليت در شهرهاي جديد، روزانه متحمل هزينه رفتوآمد به شهر مركزي شوند.
در تحقيقي كه يك دانشجوي دكتري دانشگاه دلفت هلند درباره «مسكنمهر و متقاضيان تهراني» انجام داده، مشخص شده است: كساني كه در آپارتمانهاي 99 ساله شهرهاي جديد اطراف تهران صاحبخانه ميشوند در دو سال اول مجبورند 6/13 ميليون تومان -معادل آوردهنقدي كه براي اين واحدها پرداخت كردهاند- بابت حملونقل به پايتخت هزينه كنند. رقمي كه در صورت زندگي حتي اجارهنشيني در داخل شهر تهران، نيازي به پرداخت آن نيست.
در حال حاضر براي واگذاري يك واحدمسكوني مهر در شهرهاي جديد، علاوه بر ارائه وام 20 ميليون توماني، حدود 10 تا 12 ميليون تومان به صورت نقد از متقاضي دريافت ميشود.
اين تحقيق كه در فصلنامه شهرداريتهران به طور كامل منتشر شده، درباره شهرهايجديد تاكيد كرده است: طبق برنامهريزيهاي انجام شده قرار است بخش اعظم مسكنمهر شهروندان تهراني در سه شهر اقماري پرديس، پرند و هشتگرد ايجاد شود؛ اما زيرساختهاي پشتيبان كافي در اين شهرها وجود ندارد. به علت نبود مراكز فعاليتي قوي، اغلب ساكنين اين شهرها براي كار به شهر تهران مراجعه ميكنند. از سوي ديگر زيرساختهاي حملونقلي مناسب نظير مسيرهاي ريلي بين كلانشهر تهران و شهرهاي اقماري ياد شده وجود ندارد و همين موضوع باعث طولاني شدن زمان سفر افراد بين اين شهرها و تهران ميشود. وحيد يگانه دستگردي كه اين تحقيق را با هدف «بررسي تاثير هدفمند كردن يارانهها بر معيشت ساكنان مسكنمهر در تهران» انجام داده است، در گزارش خود نوشته است: همزمان با اجراي طرح مسكنمهر، حذف تدريجي يارانههاي سوخت نيز به اجرا درآمده است كه مسلما هزينه رفتوآمد دورهاي افراد بين شهرهاي اقماري و شهر تهران را افزايش ميدهد. در اين تحقيق براي جلوگيري از تحميل هزينه اضافي به ساكنان مسكنمهر به دولت پيشنهاد شده است همگام با پيشرفت ساختوسازهاي مسكنمهر در شهرهاي سهگانه، احداث قطار شهري بين تهران و اين شهرها نيز بصورت جدي در دستور كار قرار بگيرد.
آنطور كه بررسيهاي انجام شده توسط محقق شهرساز روايت ميكند هماكنون شهرهاي جديد نتوانستهاند اهداف اصلي از شكلگيريشان كه جذب جمعيت مازاد تهران بوده را محقق كنند؛ به طوري كه بخش بزرگي از زمينهاي اين شهرها به صورت باير رها شده است.
مقايسه بين تامين مسكن در تهران و شهرهاي جديد نيز محور ديگر اين تحقيق چاپ شده در فصلنامه تخصصي شهرداري تهران است كه براساس آن از پتانسيل بافتفرسوده تهران به عنوان محل ساخت مسكن ارزانقيمت نام برده شده است با اين تفاوت كه در 3200 هكتار از بافتفرسوده موجود در تهران حدود 160 هزار قطعه زمين 100 متري ميتواند براي ساخت مسكن اختصاص داده شود كه با توجه به ارزش حدود يك ميليون توماني هر مترمربع از اين زمينها و ساخت حداكثر 4 واحدمسكوني در هر قطعه، سهم هر خانوار از قيمت زمين 25 ميليون تومان خواهد شد. اين در حالي است كه در مسكنمهر، خانوارها از پرداخت «پول زمين» معاف هستند و همين صرفهجويي اوليه در ابتداي بهرهبرداري، به عنوان نقطه قوت مسكنمهر مطرح ميشود؛ سو در حالي كه هنگام مسكوني شدن اين واحدها، هزينههاي اضافي در مقايسه با سكونت در تهران، براي ساكنان مسكن مهر بروز ميكند.