آیا از ابتدا با پیش نویس قطعنامه علیه سوریه،کشور روسیه مخالفت کرده یا آن را وتو کرده بود که به آن در اصطلاح وتوی مضاعف گفته می شود؟
بله، پیش نویس را وتو کردند. زمانی که پیش نویس طرح می شود باید رای داده شود. به این طرح 9 عضو دائم رای موافق و چهار عضو غیردائم نیز رای ممتنع دادند که روسیه و چین هم آن را وتو کردند.
باید به این نکته اشاره کرد تا زمانی که طرحی رای نیاورده باشد پیش نویس است. در حقیقت قطعنامه وتو شده است.
سوابق وتوی روسیه چه مواردی بوده است؟
بله سوابق وتو وجود داشته است. به ویژه روس ها پس از فروپاشی شوروی مواردی وجود داشته که قطعنامه ای را وتو کرده اند. اما در بیشتر موارد به این شکل بوده است که روسیه و غرب بحث های مقدماتی انجام می دادند و اگر امریکایی ها به این نتیجه می رسیدند که می توانند موافقت روسیه را بگیرند (به ویژه درباره مسائل ایران) طرح را مطرح می کردند. اما در این مورد ظاهرا به مرحله رای گیری هم رسیده است و در این بخش روسیه و چین مخالفت کرده اند.
دلایل سیاسی روسیه برای این مخالفت با این طرح چه بوده است؟
همان طور که انتظار می رفت و روسیه نیز بارها مخالفت خود را اعلام کرده بودند که این بار در قالب وتو کردن پیش نویس قطعنامه شورای امنیت این مخالفت را نشان دادند؛ نظر روس ها این است چنین اقداماتی که شامل تحریم ها علیه سوریه است قهرآمیز بوده و تاثیری بر حل مسائل سوریه نخواهد داشت و در نهایت به سمت آن روندی پیش می رود که در لیبی اتفاق افتاد.
در بند 9 قطعنامه، اروپایی ها پیشنهاد کرده بودند که تحریم هایی را علیه سوریه پس از گذشت 30 روز در نظر بگیرند، بدین معنا که اگر سوریه در مدت 30 روز اقدامی را انجام ندهد، تحریم هایی را علیه این کشور اعمال کنند که روسیه نیز بیشتر با این بند مخالفت کرده است.
مخالفت روسیه نیز از این جهت است که با توجه به پیوندهای اقتصادی که با سوریه دارد و یکی از شرکای مهم روسیه محسوب شده و دو کشور حدود 20 میلیارد دلار روابط تجاری دارند طبیعی است روسیه دوست ندارد وارد مرحله ای شود که نتیجه آن اعمال تحریم ها و فشارهای بیشتر علیه سوریه باشد که در نتیجه منافع اقتصادی روسیه از این طریق خدشه دار شود.
به نظر می رسد که امروزه بر سر مساله سوریه تقابلی میان اعضای شورای امنیت پیش آمده که روسیه و چین در یک طرف و غرب در سوی دیگر این میز قرار گرفته اند، دلیل به وجود آمدن این تقابل چیست؟
در گذشته غربی ها سعی می کردند
که تمامی معاملات و چانه زنی های خود را پیش از ارائه طرح در شورا با روسیه
و چین مطرح کنند و به توافقی برسند و سپس قطعنامه را مطرح کنند.
ظاهرا به دلیل آن که این بار به هیچ طریقی نتوانستند روسیه و چین را راضی کنند، این پیش نویس را مطرح کردند تا روسیه و چین را در فضای بین الملل در موقعیتی قرار دهند که این دو کشور هستند که جلوی روند دموکراتیزه شدن کشورهای عربی را سد می کنند که نتیجه آن جلوه منفی دادن به چهره روسیه و چین در افکار عمومی جهان عرب است.
چرا که این تصور وجود دارد که غربی ها حامی اصلی تحولات
در کشورهای عربی هستند و این روسیه و چین هستند که از نظام های دیکتاتوری
حمایت می کنند. در نیتجه چنین تصویری مسلما جلوه جهانی خوبی برای روسیه
نخواهد داشت.
بنابراین غربی ها بیشتر برای اینکه در فضای جهانی روسیه و چین را تحت فشار قرار دهند این پیش نویس را مطرح کردند، با وجود آنکه می دانستند که این دو کشور به قطعنامه رای منفی خواهند داد.
با توجه به اینکه روسیه در قبال تحولات منطقه ای نقش فعالی را ایفا نکرده، به نظر شما می توان گفت در برابر مساله سوریه نقش متفاوتی ایفا کرده است؟
موضع روسیه در قبال تحولات کشورهای عربی موضع روشنی است. به این معنا که روس ها قصد ندارند که خود را در مقابل اعتراض های مردمی قرار دهند و از سوی دیگر نقش آفرینی کشورهای غربی در این تحولات را قبول نداشته و معتقدند که باید این روند جریان طبیعی خودش را طی کند.
آنچه دلیل اصلی مخالفت روسیه است، به وارد کردن نیرو به ویژه آنچه در کشور لیبی اتفاق افتاد که در حقیقت نوعی وارد کردن نیروی خارجی در فضای این کشورهاست. در مورد سوریه نیز به همین باور معتقدند که غرب با فشار به این مسائل دامن می زند، درحالی که اگر مسائل روند طبیعی خود را طی کند، دولت سوریه می تواند با مخالفین خودش به توافق برسد، اما با دخالت هایی که غربی ها در این مسائل می کنند، فضا را به سمت تعارض جدی تر و درگیری های نظامی پیش می برند که باید به این نکته هم اشاره کرد که غربی ها از این فضا به نفع خود استفاده می کنند.