تضعيف وزارت امورخارجه/ مشکل در دفتر ریاست جمهوری است

دیپلماسی ایرانی: در روزهای گذشته اخباری درباره اینکه بیش از 40 سفارتخانه کشورمان در کشورهای مختلف ‏بی سفیر هستند منتشر شد.

وزیر امور خارجه کشورمان درباره این خبر گفت: «اسامی ‌تعدادی از سفیران و سرکنسول‌های جدید در چند روز گذشته برای اعلام نظر نهایی درباره این افراد به رییس‌جمهور ارائه شد. چنین امری امکان‌پذیر نیست. این موضوع مانند آن است که بگوییم از 21 وزارت‌خانه، 12 وزارت‌خانه وزیر ندارند».

 درباره این خبر و پاسخ وزیر با جواد منصوری، که سابقه سفارت ایران در چین و معاونت وزارت خارجه را گفتگو کرده ایم که در زیر می‌خوانید:

 آقای منصوری، در روزهای گذشته اخباری در مورد این که بیش از 40 سفارتخانه کشورمان در کشورهای مختلف ‏بی سفیر هستند منتشر شده ولی وزیر خارجه با تکذیب این خبر آن را غیر ممکن دانسته اند. آیا این خبر درست است؟ 

 بله به نظر من این خبر درست است. یعنی نه تنها این اتفاق امکان پذیر هست که رخ داده است.

  چرا این اتفاق افتاده؟

 ببینید وزارت خارجه در طی چند سال گذشته دوران خاصی را گذرانده است. به این معنا که چون در اختیار خودش نبوده و ریاست جمهوری در بسیاری از مسائل درگیر بوده طبعا در بسیاری از مسائل لطمه دیده است. از جمله مسائلی که لطمه جدی به این وزارت خانه وارد کرده است از دست دادن تعداد زیادی از افراد باتجربه خود بوده است.

 این از دست دادن افراد با تجربه به چه صورت رخ داده است؟

 در دوسال گذشته بنا بر دستور، 600 نفر از کادر حرفه ای وزارت خارجه بازنشسته شده اند و قطعا این مسئله ضربه سنگینی به وزارت خارجه وارد کرده است. این اتفاق در حالی رخ داده است که کسی جای آن‌ها نیامده است. بنابراین این اتفاق که در چهل سفارتخانه سفیر نداشته باشیم افتاد و احتمالا این تعداد بیش از این است به علاوه سفارتخانه‌هایی که دارای سفیر هم هستند افراد بسیار با کیفیت‌های ضعیف تر از حد متوسط گذشته هستند و صرفا با توصیه‌های دفتر رئیس جمهور سفیر شده اند. بنابر این از این نظر وضعیت مناسبی در وزیر خارجه نداریم.

 پس عامل تضعیف وزارت خارجه دخالت‌های دفتر ریاست جمهوری بوده است؟ 

 بله. به نظر من وزارت خارجه در این دوره هیچ اختیاری از خودش نداشت و به طور کامل و دربست در اختیار ریاست جمهوری بود. مثلا به عنوان نمونه وزارت خارجه ده نفر واجد شرایط را برای انتصاب به عنوان سفیر به ریاست جمهوری معرفی می‌کرد. گاه  7 یا 8 ماه طول می‌کشید و ریاست جمهوری هیچ پاسخی نمی‌داد. وقتی وزارت خارجه اصرار می‌کرد، ریاست جمهوری بدون این که جواب نامه وزارت خارجه را بدهد می‌گفت مثلا آقای فلان به نمایندگی در فلان کشور فرستاده شود. در حالی که وزیر خارجه در بیشتر کشورهای دنیا یک شخصیت ملی است و حزبی و گروهی به‎حساب نمی‏آید، رئیس جمهور ما  وزیر خارجه ای‏ می‌خواهد که دقیقا در راستای تشکیلات و خواسته‎های آن‎ها عمل کند.

 بازنشسته شدن افراد امر عجیبی نیست ولی خالی کردن یک دستگاه از نیروهای با تجربه  به نظر می‌رسد نکته قابل تاملی باشد خصوصا در مورد وزارت خارجه. آیا راهی برای جلوگیری از خالی شدن وزارت خارجه از نیروهای متخصص وجود دارد؟

نکته ظریفی در این جا وجود دارد که در قانون ما گفته شده که سفیر اورکادر است. یعنی سفیر در صورتی که توانایی کار داشته باشد بدون محدودیت سنی و سنوات و سوابق تا هر زمان می‌تواند کار کند. این نکته مهمی‌است. به عبارت دیگر این امکان وجود داشت که از میان 570 نفری که از وزارت خارجه بازنشسته کردند 50 نفر از آنان را به عنوان سفیر به صورت اورکادر به سفارت خانه‌ها بفرستند. این کار با هیچ قانونی تعارض نداشت. ولی آنها این افراد باتجربه و متخصص را بازنشسته و اخراج کردند.

آیا مدیران وزارت خارجه به دنبال استفاده از این نیروهای متخصص نیستند؟

 خیر. برای این که مدیران ما به دو چیز اعتقاد ندارند. یکی به قانون و دیگری مشورت. این که به مشورت اعتقاد ندارند موجب می‌شود که کسی را که با تجربه است به کار نمی‌گیرند.

آیا می‌توان در ساختار وزارت خارجه، اتاق فکری ایجاد شود برای استفاده از این نیروها؟

 اصلا مشکلی نیست که چنین چیزی داشته باشند. به راحتی می‌توانند از این نیروها استفاده کنند. اساسا وزیر می‌تواند به صورت نامحدود مشاورداشته باشد و آن مشاورین می‌توانند بنشینند برای وزارت خارجه فکر کنند و برنامه پیشنهاد کنند. ولی متاسفانه وزیر نخواسته است از این نیروها استفاده کند.