انجمن سلطنتی علوم بریتانیا: ایران در مقام اول رشد علمی جهان

بی بی سی - انجمن سلطنتی علوم بریتانیا می‌گوید که ایران سریع‌ترین رشد علمی در جهان را دارد.

با آنکه سال ۲۰۱۰ و تعداد مقالات منتشر شده در مراکز معتبر علمی در جهان توسط دانشمندان چینی نشان داد که این کشور فاصله خود را آمریکا را کم کرده است، اما آمار‌ها نشان می‌دهد این ایران است که مقام نخست علمی جهان در سال ۲۰۱۰ را بخود اختصاص داده است.

در فاصله بین سالهای ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۸، دانشمندان ایرانی ۱۳۲۳۸ مقاله علمی چاپ کرده‌اند، در حالی که این رقم در دوره قبلی ۷۳۶ مقاله بوده و این رشدی هجده برابری را نشان می‌دهد.

به نوشته نشریه نیوساینتیست، رشد علمی در ایران یازده برابر نرخ متوسط جهانی و سریع‌تر از هر کشور دیگری است. به نوشته این نشریه، بررسی شمار مقالات و مطالب علمی نشان می‌دهد که ایران از همه کشورهای دیگر در این زمینه جلو‌تر است.

یک مرکز بررسی و تحلیل داده‌ها در کانادا موسوم به ساینس متریکس با انتشار یک تحلیل همه جانبه نشان داده که نوعی چرخش و جابجایی ژئوپلتیکی در حوزه تولید علم در جهان در حال رخ دادن است و در این رابطه، خاورمیانه یکی از حوزه‌های در حال ظهور تولیدات علمی است که ایران و بعد ترکیه بازیگران اصلی آن هستند. قاره آسیا هم در حالت کلی، از قاره آمریکا در تولیدات علمی پیشی گرفته است.

حوزه‌های بر‌تر رشد علمی در ایران

مقامات ایرانی طی سالهای گذشته بار‌ها بر رشد علمی کشور تاکید کرده و از عباراتی نظیر «صعود به قله‌های رفیع افتخارات علمی» برای نشان دادن جدیت خود در پیشرفت‌های علمی دانشگاهی استفاده کرده‌اند. این سیاست منحصر به سیاست‌های دولت‌های اخیر نیست چرا که رشد علمی که بر اساس آمار‌ها به صنایع شیمیایی و هسته‌ای ایران مربوط می‌شوند، نتیجه چندین دهه کار و تمرکز روی چنین برنامه‌هایی است.

بر اساس مطالعات صورت گرفته، رشد مطالعاتی و در نتیجه افزایش تعداد مقالات علمی ایرانی در نشریات بین المللی، چند حوزه علمی را برجسته‌تر نشان می‌دهد. رشته‌هایی چون شیمی هسته‌ای، فیزیک ذرات و مهندسی هسته‌ای از جمله این موارد هستند. به نوشته نیوساینتیست به نقل از مرکز بررسی داده‌ها در کانادا، شمار مقالات دانشمندان ایرانی در حوزه مهندسی هسته‌ای ۲۵۰ برابر نرخ متوسط جهانی رشد کرده است. این رشد در رشته‌های پزشکی و تحقیقات کشاورزی نیز محسوس است.

نیوساینتیست می‌نویسد با آنکه رابطه دولت‌های ایران و آمریکا آنان را در مقابل هم قرار داده، اما ظاهرا از این خصومت در ارتباط دانشمندان ایرانی و آمریکایی اثر منفی نداشته چرا که چاپ مقالات مشترک بین دانشمندان دو کشور بین سالهای ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۶ پنج برابر شده و از رقم ۳۸۸ به ۱۸۳۱ مورد رسیده است.

در این میان برخی ناظران و صاحبنظران علمی می‌گویند که رشد قابل توجه شمار مقالات علمی چاپ شده در نشریات خارجی نباید باعث غفلت از این نکته شود که تاکید روی مقدار از توجه لازم به کیفیت مقالات می‌کاهد.