کپرنشینی مهمترین عامل کاهش خسارت زمین لرزه کرمان!

مهر: وجود خانه های کپری و گلی در کنار تراکم کم جمعیتی منطقه زلزله زده شرق کرمان با وجود بروز زمین لرزه 6.5 ریشتری و با کانون سطحی جلوی یک فاجعه انسانی را گرفت و از سوی دیگر محرومیت نهفته شرق کرمان را نمایان کرد.

هر چند بروز زمین لرزه شرق کرمان با قدرت 6.5 ریشتر و همچنین کانون سطحی زمین در دقایق ابتدایی پخش این خبر بروز تلفات سنگین انسانی را در اذهان متصور می کرد اما این بار پدیده کپر نشینی و همچنین وجود خانه های سنگی و گلی که سقف آنها از چوب و برگ درختان خرما و حصیر ساخته شده بود جلوی خسارات انسانی گسترده در شمال استان کرمان را گرفت.

هر چند در استان کرمان و طی سالهای اخیر اقدامات گسترده ای در بحث کپرزدایی و مقاوم سازی خانه های روستایی انجام شده و بنا به آمار مسئولان استان کرمان 95 هزار خانه روستایی طی دولت نهم و دهم ساخته شده است اما این ساخت و سازها بیشتر در قالب ستاد راهبری جنوب کرمان، بازرسازی مناطق زلزله زده زرند و بازسازی مناطق زلزله زده بم انجام شده و حجم مناطق بازسازی شده و مقاوم سازی شده ریگان و فهرج در مقایسه با حجم خانه های کپری، خانه های سنگی، خشت و گلی و همچنین چادرهای عشایر منطقه کم است.

زمین لرزه 6.5 ریشتری ریگان 4 کشته؛ زمین لرزه 6.6 ریشتری بم 35 هزار کشته

از سوی دیگر کانون این زمین لرزه بیشتر در مناطق عاری از جمعیت و همچنین کم جمعیت بوده است و خوشبختانه این موارد آمار تلفات زمین لرزه 6.5 ریشتری ریگان را تنها 4 کشته و 32 زخمی رساند که هم اکنون هشت نفر در بیمارستان پاستور بم بستری هستند و این درحالی است که زمین لرزه بم در مرکز جمعیتی در سال 82 موجب کشته شدن 32 هزار نفر شد.

خانه های سنگی با سقف حصیری

هر چند که ساعت بروز این زمین لرزه نیز دلیل دیگری بر کاهش تلفات بود زمین لرزه بم ساعات بامدادی روی داد و اکثر مردم در خواب بودند اما زمین لرزه شرق کرمان ساعت 10شب روی داد که بسیاری از مردم بیدار بودند و در مواردی حتی در منازل نبودند.

در هر حال بروز این زمین لرزه شدید در کرمان شاید هشداری دیگری برای مردم و مسئولان کرمان بود هر چند که بروز صدها زمین لرزه خفیف پیش از این در مناطق زلزله زده کرمان زبان گویای دیگری در راستای نشان دادن فعال شدن گسلهای کرمان بود اما با وجود این زمین لرزه ها و همچنین زمین لرزه نگار، فاریاب و زمین لرزه های شدید دیگر استان کرمان در سال جاری به نظر می رسد از یک سو مقاوم سازی در برخی مناطق محروم همچون شرق کرمان و همچنین مناطق شهری با کندی پیش می رود و اقدامات بیشتر در جنوب و طرحهای بازسازی زمین لرزه ها متمرکز شده است.

خانه های ترک خورده با تکرار زمین لرزه خفیف تر فرو می ریزند

بررسی تعداد خانه های مقاوم سازی شده و همچنین طرحهای کپرزدایی در جنوب کرمان و مقایسه با آمار ساخت و سازهای صورت گرفته در قالب ستاد راهبردی جنوب کرمان این مطلب را به خوبی تائید می کند.

زمین لرزه شرق کرمان

این درحالی است که با وجود تمام این طرحها نیز به دلیل زمین لرزه شرق کرمان هزار و 800 واحد مسکونی در ریگان از 40 تا 100 درصد و در فهرج هزار و 150 واحد مسکونی از 30 تا 70 درصد تخریب شده اند و این آمار جدای از واحدهای مسکونی ترک خورده در مناطق دیگر است که می تواند با بروز زمین لرزه با دت کمتر فرو بریزند.

بر اثر همین زمین لرزه هزار واحد مسکونی در قلعه گنج و دهها واحد مسکونی در رودبار جنوب و صدها واحد مسکونی در عنبرآباد خسارت دیده اند هر چند که برخی فرمانداران شهرستانهای جنوبی ارائه آمار کلی خسارات را به پایان بررسی مناطق روستایی موکول می کنند.

تمام مناطق جمعیتی کرمان در مجاورت گسها قراردارند

نکته قالب تامل دیگر در استان کرمان که 18 گسل اصلی فعل با دهها گسله در هر یک از این گسلها دارد مقاوم سازی در مناطق جمعیتی کرمان است زیرا امکان دارد زمین لرزه بعدی کرمان بار دیگر همچون زمین لرزه بم در مرکز جمعیتی روی دهد.

خانه فرو ریخته سنگی با سقف چوبی

این درحالی است که طبق آمار شهرهای استان کرمان از بافت فرسوده زیادی برخوردار هستند و به خصوص در شهر کرمان شاهد عمر زیاد ساختمانها هستیم.

بروز زمین لرزه مرگبار بک در سال 82 با شدت 6.6 ریشتر و 35 هزار نفر کشته و هزاران نفر مجروح، زمین لرزه زرند در سال 84 با قدرت 6 ریشتر و با بیش از هزار نفر کشته و صدها مجروح و زمین لرزه 6.5 ریشتری شرق کرمان در سال 89 که خوشبختانه تلفات بسیار کمتری داشت تنها یک چیز را به مردم و مسئولان کرمان متذکر می شود که باید بحث آموزش عمومی و همچنین مقاوم سازی در کرمان را به صورت ویزه در استان کرمان دنبال کنند.

شرق کرمان فاقد بیمارستان

از سوی دیگر با توجه به بروز زمین لرزه بم و برگزاری مانورهای مختلف که با ابتکار استاندار کرمان انجام شد و همچنین تجربه زمین لرزه بم و زرند موجب شد امداد رسانی در دقایق ابتدایی زمین لرزه صورت گیرد.

زمین لرزه شرق کرمان

هرچند که اعلام اشتباه محل زمین لرزه توسط رسانه ها و برخی منابع موجب شد در مواردی مشکلاتی در روند امداد رسانی ایجاد شود اما با وجود این مشکل نیروهای امدادی استان کرمان در دقایق ابتدایی موفق شدند در منطقه حضور یابند و اختلالات مخابراتی نیز در کوتاه ترین زمان ممکن برطرف شد.

اما این زمین لرزه محرومیتهای نهفته شرق کرمان را برار دیگر نمایان کرد و یکی از مهمترین این محدودیتها وجود تنها چند پمپ بنزین محدود در دو شهرستان شرقی کرمان و همچنین نبود بیمارستان در دو شهرستان شرقی بود به گونه ای که برای انتقال بیماران باید افراد مصدوم صد کیلومتر توسط آمبولانس به بیمارستان پاستور بم منتقل می شدند.

هر چند بارها در راسنه در خصوص احداث دو بیمارستان ریگان و فهرج تذکر داده شده است اما این طرحهای عمرانی و درمانی همچنان در مراحل ابتدایی و منتظر تامین اعتبار هستند.

لزوم بازسازی ساختمانهای ترک خورده

این زمین لرزه هر چند که به گفته استاندار کرمان با موهبت الهی خسارات گسترده ای در برنداشت اما موجب ترک خوردگی بسیاری از خانه های مسکونی و خشت و گلی شرق کرمان و حتی بافتهای فرسوده جنوب کرمان شده است.

بروز چندین شکاف و ترک خوردگی در خانه های مسکونی موجب کاهش استقامت این خانه های سنگی و خشت و گلی شده است و مسئولان باید در اسرع وقت با توجه به اینکه پس از سه روز از زمین لرزه بیش از 60 مورد پس لرزه در منطقه روی داده استدر راستای مقاوم سازی این سازه ها اقدام کنند.