ویکیلیکس (WikiLeaks) سازمانی بینالمللی است که در سوئد پایهگذاری شده و نقدها و فاشسازیهای اینترنتی از مدارک حساس سازمانهای دولتی را با نام مستعار منتشر میکند و نام و نشان منبع آنها را فاش نمیکند.
سایت ویکیلیکس در سال ۲۰۰۶ توسط انتشارات سانشاین (Sunshine Press) راهاندازی شد. پس از یک سال از راهاندازی، این سایت اعلام کرد که آرشیوی بالغ بر ۱٫۲ میلیون مدرک دارد.
سایت جنجالی ویکیلیکس وابسته به یک سازمان غیر دولتی است.
ویکیلیکس سازمانی متشکل از گروههایی با هدف واحد در سراسر جهان است که توسط ژولین آسانژ، یکی از طرفداران آزادی اطلاعات که زمانی هکر بوده، بنیانگذاری شدهاست.
او و همکارانش که اغلب وکیل هستند برای حفظ هویت افشاکنندگان از راهنمایی کارشناسانی مانند بن لوری که از پیشگامان تعریف پروتکل امنیتی اساسال «لایه سوکتهای امن» برای انتقال امن اطلاعات از طریق اینترنت است، بهره میبرند.
تاریخچه
اولین بار که ویکیلیکس در دسامبر سال ۲۰۰۶ در اینترنت قرار گرفت، باعث برانگیختن دیدگاههایی متفاوت شد. بعضی ضمن تمجید از عملکرد این پایگاه از آن به عنوان پدیدهای در عرصه روزنامهنگاری تحقیقاتی یاد کردند، این در حالی است که گروهی دیگر عملکرد این پایگاه را خطری در زمینه روزنامهنگاری دانستند.
افشاگری ها درباره جنگ عراق و افغانستان
افشای بیش از ۹۲ هزار سند سری ارتش آمریکا درباره جنگ افغانستان خشم مقامات واشینگتن را برانگیخت.
مدیران سایت ویکیلیکس که اخبار پشت پرده را افشا میکنند، این اسناد را از طریق روزنامههای نیویورک تایمز آمریکا، گاردین بریتانیا و مجله اشپیگل آلمان در اختیار عموم قرار دادند.
اسناد منتشر شده حاوی جزئیات دقیق جنگ افغانستان در سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۰ بود.
با این حال در حالی که وزارت دفاع آمریکا، ارزیابی خسارتهای ناشی از انتشار هزاران سند سری درباره جنگ افغانستان توسط وبگاه ویکیلیکس به هفتهها زمان نیاز دارد، ویکیلیکس مدعی شد که هنوز ۱۵ هزار سند محرمانه دیگر در اختیار دارد.
رابرت گیتس وزیر دفاع آمریکا انتشار این اسناد توسط وبگاه «ویکیلیکس» را برای جان سربازان آمریکایی، متحدان و طرفداران این کشور در افغانستان بطور بالقوه خطرناک دانسته و هشدار دادهاست که به اعتبار ایالات متحده در جهان لطمه خواهد زد.
مقامهای آمریکایی از وبگاه ویکیلیکس خواستهاند پانزده هزار سند محرمانه دیگر را که در مورد جنگ افغانستان در اختیار دارند، منتشر نکند. این اسناد غیر از هفتاد و پنج هزار سندی است که هفته گذشته از طریق سایت ویکی لیکس به رسانهها درز کرد.
فشای اسناد محرمانه وزارتخارجه آمریکا
ویکیلیکس در تاریخ ۲۸ نوامبر ۲۰۱۰ میلادی (۷ آذر ۱۳۸۹) بخشهایی از اسناد و گزارشهای طبقهبندی شده وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا را که بالغ بر ۲۵۰ هزار سند محرمانه از وابستههای دیپلماتیک ایالات متحده آمریکا در همه نقاط جهان میشود را منتشر کرد.
در تاریخ ۲۸ نوامبر ۲۰۱۰، سرور وبگاه ویکیلیکس، یک ساعت قبل از افشای اسناد محرمانه وزارتخارجه آمریکا مورد حمله عدم سرویسدهی قرار گرفت اما با این وجود پنج نشریه معتبر بینالمللی از جمله نیویورک تایمز، گاردین، اشپیگل، ال پایس و لوموند به صورت همزمان، بخشهایی از این اسناد محرمانه را منتشر کردند.