خاطرات مهدی هاشمی

مهدی هاشمی بازیگر و نویسنده مجموعه تلویزیونی ماندگار "افسانه سلطان و شبان" در ارتباط با فعالیت خود و داریوش فرهنگ برای شکل گیری این مجموعه یادداشتی را در اختیار خبرگزاری مهر قرار داده است.

به گزارش مهر، در ابتدای این یادداشت آمده است:"یکی دو سال از انقلاب گذشته بود. با اینکه سابقه 10 ساله در مراکز مختلف نمایش دانشجویی و حرفه‌ای داشتیم و تا سال 59 هم همچنان کار می‌کردیم کم کم دیدیم صحنه‌ های نمایش آن کارآمدی سابق را ندارد و آن جایگاه و تاثیر روشنگرانه و انسان سازش را از دست داده است.

 یا باید این شغل را ترک می‌کردیم یا در مراکز هنری و نیمه هنری دیگر از نو شروع می‌کردیم. اینجا بود که تلویزیون سرگرمی‌ساز به دادمان رسید و افسانه "سلطان و شبان" ساخته شد. البته نه به این راحتی."

وی در ادامه یادآور می شود:"با دوندگیها و دردسرهای زیاد آنچنان که تا بعد از سالها سراغ تلویزیون نرفتیم. به جز یک مورد بازی در سریال کوچک جنگلی که نویسنده‌اش ناصر تقوایی بود و نقش دکتر حشمت را دوست داشتم و بهروز افخمی هم با وجود جوان بودنش کارش را بلد بود و هم اینکه می‌خواستم خود را در جریان نوع دیگری از بازیگری بیاندازم که در محدوده کار و طنز و کمدی نباشد که در آن سالهای فضای جنگ سخت و دردساز بود."

و اما چرا سلطان و شبان؟

مهدی هاشمی با اشاره به شکل گیری داستان این مجموعه می افزاید:"به جستجوی پیدا کردن داستانی مناسب برای صفحه تلویزیون پس از زیر و رو کردن کتابهای کتابخانه کوچکمان و جستجو در کتابهای داستانی جهانی دیگر قصه کوتاه "یوسف شاه" نوشته فتحعلی آخوندزاده نظرم را جلب کرد. نویسنده آن را به طنز نوشته بود.

در زمان قدیم در کشوری منجم دربار پیش بینی می‌کند که در فلان روز سلطان قدر قدرت با تیرهای غیب بلا به قتل می‌رسد پس چاره‌ای می‌اندیشند و در آن روز شخصی مخالف حکومت را به تخت می‌نشانند و آن شخص به جای سلطان کشته می‌شود."

در ادامه این یادداشت آمده است:"نویسنده در آن قصه کوتاهش خواننده را ارجاع می‌دهد به کتاب "عالم آرای عباسی" تالیف اسکندر بیک ترکمان. کتاب دو جلدی عالم آرا را پیدا کردم ورق زدم و دیدم بله به اندازه نیم صفحه این قصه در سرگذشت شاه عباس صفوی آمده است.

 مثل آن جمله معروف یافتم یافتم ارشمیدس سر از پا نشناخته همان طور با لباس زیر در آپارتمان 80 متریمان باز کردم و روبرو در آپارتمان 90 متری داریوش فرهنگ را کوبیدم و گفتم در را باز کن پیدا کردم. چون فکر می‌کردم فقط داریوش فرهنگ باید آن را بسازد که دوست و همکار و همنشین شبانه روزی آن سالهای خوب دوران تئاتری من بود."

وی درباره همکاری با فرهنگ می نویسد:"فردای آن روز اول وقت ساختمان جام جم دفتر آقای بهشتی مدیر فیلم و سریال شبکه 1 و معاونش آقای داد بودیم. آقای بهشتی چون تئاترهای ما را دیده بود و راه و روش ما را می‌شناخت فقط پرسید داستان چیست؟

 گفتیم ارتباطی با واقعیتهای روز ندارد افسانه ای است در قدیم ایران طی دو هفته سلطانی سقوط می‌کند و شبانی جای او را می‌گیرد. طرح داستانی ما را نخوانده امضا کرد و گفت ما داریم می‌رویم بنیاد فارابی را راه بیاندازیم و تا دو هفته دیگر بیشتر اینجا نیستیم. همان شب من و داریوش فرهنگ از خانواده‌هایمان خداحافظی کردیم و رفتیم. متل صحرا نزدیک نوشهر یک اتاق گرفتیم و شب و روز نوشتیم، نوشتیم و نوشتیم.

 داستان را فصل بندی کرده بودیم یکی در میان می‌نوشتیم بعضی وقتها آخر سکانسی که او می نوشت با شروع سکانس من چنان ادامه هم بود که انگار یک مغز دارد می‌نویسد."

در ادامه این یادداشت می خوانیم:"دو هفته بعد نوشته 300 صفحه‌ای کامل را روی میز آقای بهشتی گذاشتیم و او وسط اسباب کشی به فارابی یکبار دیگر نخوانده امضا کرد و شورا هم تصویب کرد. پیش تولید شروع شد و کار به جریان افتاد اما یک دفعه بعد از دو ماه فیلمبرداری کار را خواباندند.

 بدون اینکه بگویند چرا؟! شش ماه در راهروهای جام جم سرگردان بودیم که بفهمیم چرا؟ بعد از دوندگیهای علیرضا مجلل مدیر تولید که تهیه کننده رسمی تلویزیون بود به اتفاق کارگردان و من بالاخره مدیران جدید قانع شدند که ما جزو هیچ دار و دسته‌ای نیستیم و فقط می‌خواهیم فیلم بسازیم. چون با دیده تردید به ما نگاه می‌کردند قرار شد نوشته با نظارت مسئولان که از نو حک و اصلاح شود."

این بازیگر سینما و تئاتر در ادامه می افزاید:"آقایی که نماینده مجلس بود و مامور در صدا وسیما هر روز ساعت 4 صبح قبل از نماز با من و داریوش فرهنگ برای اصلاح فیلمنامه قرار می گذاشت و خط به خط نوشته را بررسی می‌کرد و موارد شبه برانگیز یا از نگاه خودش نیش و کنایه دار را گوشزد می‌کرد و بعد از یک ماه چانه زنی سر کلمه‌ها و جمله‌های مشکوک از نظر ایشان نتیجه را در جلسه‌ای به شورای تصمیم گیری شبکه یک ارایه داد. نماینده مذکور ضمن تایید نکردن ما به عنوان افراد خودی و هم اینکه حاضر نشده بودیم مطابق سلیقه ایشان نوشته را تغییر دهیم گزارشی علیه ما ارایه داد."

وی در پایان خاطرنشان می کند:"داریوش فرهنگ که نتیجه منفی نظر نماینده محترم را حدس زده بود به جلسه نیامد و تنها من و علیرضا مجلل حضور داشتیم. من ساکت بودم و در فکر عمر هدر رفته و تلاش بی‌ثمر که یک دفعه آقای مجلل از کوره در رفت و از مدیران از ندانم کاریها و برو بیاهای بی‌حاصل که زود به زود عوض می‌شوند و در جریان کارها نیستند و وقت و زندگی ما را هدر می‌دهند به باد انتقاد گرفت و جلسه را ترک کرد.

 من مانده بودم تنها و بی‌رمق که در فرصتی جلسه را ترک کنم دیدم آقای آقازاده وزیر نفت و نماینده دولت وقت در تلویزیون با لحنی دلسوزانه و مهربانانه با ته لهجه آذری از مدیران خواهش می کند اجازه دهند کار ساخته شود اگر بد بود پخش نکنند و افسانه سلطان و شبان با یک جمله یک وزیر در یاس و ناامیدی محض با بازیگران و عوامل جدید دوباره ساخته شد. شانس، الله بختکی یا هر اسمی که می خواهید رویش بگذارید ولی من به همه می‌گویم خواستیم و شد."