آزاد راه تهران - شمال ؛ رؤیایی به جا مانده از سال 1353

 
 

عصرایران ؛حمیدرضا طهماسبی‌پور - دیروز 9 مرداد 1389 بود؛ درست چهار سال پیش در سال 1385 در چنین روزی بود که محمدرضا منتظری مجری اسبق طرح‌های ساخت و توسعه شبکه‌آزادراه‌ها طی کنفرانسی خبری در جمع خبرنگاران اعلا‌م کرد که آزادراه تهران‌- شمال تا سه سال آینده به‌ بهره‌برداری می‌رسد!

وی که از مذاکرات با چینی‌ها خبر داده بود تکمیل پروژه آزادراه تهران- شمال را طی سه سال آینده محقق دانست اما این در حالی بود که پیش از این تاریخ هم بارها وعده‌های مکرری طی نزدیک به دو دهه داده شده بود و این خبررسانی در زمان خود نقطه‌ای تاریخی در این پروژه محسوب می‌شد که از حضور چینی‌ها به جای شرکای دیگر خبر می‌داد‌. ‌ 

این مهم با حضور حمید بهبهانی در راس وزارت‌راه تاریخی‌تر از قبل شد‌،آنجا که وی مشکل اصلی این وزارتخانه را دو چیز دانست؛ یکی به خنسی خوردن پروژه آزادراه تهران- شمال و دیگری موضوع روابط عمومی!

به هر حال پس از گذشت روزها و شب‌های دراز، در این چهار سال دولت نهم به پایان رسید و در این ایام پروژه‌های بسیاری وعده افتتاح گرفتند که به نهایت نرسیدند تا باز هم به یاد پروژه رویایی آزادراه تهران-‌شمال بیفتیم‌.

به شخصه این پروژه را جزیی از خاطرات خود می‌دانم و مدیران زیادی را دیدم که آمدند و وعده دادند‌ اما کار پیش نرفت!
سال‌های سال است در مورد آن می‌نویسم و احساس می‌کنم این پروژه و قلم فرسایی در مورد آن برایم حسی نوستالژیک را زنده می‌کند‌. نمونه‌اش همین خاطره که از کنفرانس خبری چهار سال پیش ذکر کردم!

بگذریم و به اصل این رویا بپردازیم؛ پیشرفت فیزیکی آزادراه تهران- شمال تا پیش از حضور چینی‌ها بین 8 تا 12 درصد عنوان می‌شد و اکنون هم پس از چهار سال از وعده یاد شده‌، تغییر محسوسی در این پروژه ایجاد نشده و آمار تازه‌ای هم در خصوص پروژه‌ای 14 ساله وجود ندارد‌. ‌ 

نمی‌دانم چه حکایتی است که از هر مسوولی در این حوزه می‌پرسی چه خبر از آزادراه تهران- شمال، به ناگاه از نظر پنهان می‌شود و دیگر هیچ نمی‌گوید‌. ‌ 
باز هم بگذریم چون کار به جایی رسیده که دیگر در مورد آن، شخص اول وزارت محترم راه‌وترابری هم اظهارنظر نمی‌کند‌. ‌ 

انگار که وزیر راه‌وترابری و مسوولا‌ن این بخش با تغییر مکرر مسوولا‌ن بخش توسعه زیرساخت‌ها و معاونت‌ها صورت مساله را پاک شده فرض می‌کنند و خود را ملزم به پاسخگویی نمی‌دانند که وزیر راه‌وترابری از گفتن در این خصوص طفره می‌رود‌. ‌ 

در سوی دیگر هم شرکت آزادراه تهران- شمال که تحت لوای بنیاد مستضعفان در این حوزه زندگی می‌کند و ملک‌های مرغوبی را به دست آورده‌، داستانی دارد چون مثنوی هفتاد من‌!

شرکت آزادراه تهران - شمال‌، یک ساختمان در شهرک غرب است که می‌گویند مسوولیت اجرایی در این پروژه را دارد‌،اما ثمره کارهایش چیست ، خدا می داند! ‌ 

در نهایت هم این وسط می‌مانند مردم و رسانه‌ها با انبوهی ابهام و سوال که کسی پاسخی برایشان ندارد‌. ‌ 
ما می‌مانیم و طرحی که مطالعات اولیه آن در سال 53 آغاز و پس از انقلا‌ب در سال 73 به تصویب شورای‌عالی معماری و شهرسازی رسید و بسیار وعده برای آن داده شد و هیچ‌گاه هم محقق نشد‌. ‌ 

نمی‌دانم کی قرار است تحرکی جدی در این پروژه مهم به ثبت برسد اما اگر کمی به خاطرات خود رجوع کنیم یادمان می‌آید که دکتر بهبهانی، وزیرمحترم کنونی راه‌وترابری از همه بیشتر وعده تحرک در این پروژه را داد و بارها در تلویزیون و رسانه‌ها با مردم سخن گفت و قول داد کار را در روال خود پیش می‌برد‌. ‌ 
یادمان هست که در خصوص ماندن یا رفتن چینی‌ها در این پروژه چه اظهارنظر‌های محکمی از سوی وی در صدر اخبار رسانه‌ها قرار گرفت‌‌ اما در ادامه چه شد که وی هم در تجربه‌ای عملی به این نتیجه رسید که هیچ نگوید و گفتار  دیگر مدیران را در این  زمینه کنترل کند‌. ‌

 جواب این سوال در موضوعات پر‌شماری است که در این بخش رخ می‌دهد؛‌ معارضین پروژه‌ها‌، نداشتن بودجه کافی، سوء مدیریت‌، کلنگ‌زنی‌های پر شمار و پروژه‌های بلا‌تکلیف و‌‌.‌‌.‌‌. تنها بخشی از بهانه‌هایی هستند که در گفتار خود مسوولا‌ن پیدا می‌شود‌.

‌ شبیه پروژه آزادراه تهران - شمال هم پروژه نیمه‌آماده آزادراه 22 کیلومتری تهران- پردیس است که از هشت سال پیش بارها قرار بوده افتتاح شود اما هنوز تکمیل نشده و بارها برای بازگشایی آن بدقولی‌هایی صورت گرفته است‌.
 این آزادراه یک بار در ایام انتخابات ریاست‌جمهوری افتتاح رسمی شد اما اکنون مسدود است و حتی شنیده می‌شود قرار است با تاخیر دوباره افتتاحش در نوروز 1390 باز افتتاح شود‌. ‌ 

اگر یادتان باشد‌‌ دکتر بهبهانی پس از افتتاح نمایشی یک باند این آزادراه (در خرداد 88) بهره‌برداری کامل پروژه را در اسفندماه 1388 وعده داد‌‌ اما کمی قبل از آغاز سفرهای نوروز 88 همان مسیر افتتاح شده نیز بسته شد تا مشخص شود مشکل و خنسی آزادراه تهران- شمال در وزارت‌راه برادران و خواهران بسیاری دارد‌. ‌ 

اوج این خنسی‌ها (به زعم وزیر راه‌وترابری) را می‌توان این روزها دید‌، وقتی که وزیر راه‌وترابری با بی‌اعتنایی و سکوت نسبت به آخرین وضعیت ساخت آزادراه تهران- شمال می‌گوید که تا سر زیر بار بدهی و تعهد هستیم‌. ‌ 
تاسف بار است که شخصی چون استاد بهبهانی که از جنس این وزارتخانه است در حاشیه تازه‌ترین کلنگ‌زنی پروژه‌های این وزارتخانه چیزی برای گفتن ندارد و سکوت می‌کند‌. ‌  انگار که وی دل پر‌دردی از زیر‌دستان خود دارد و نمی‌تواند حرف‌هایش را با صراحت بیشتری بگوید زیرا با وجود آنکه چندی پیش از کلنگ‌زنی‌های معاون سابق خود انتقاد کرده بود دیروز در مراسمی مشابه حضور یافت و از پاسخگویی به سوالی مهم در خصوص آزادراه تهران- شمال طفره رفت و با بی‌اعتنایی سکوت کرد‌. ‌ 

به گزارش مهر، وزیر راه‌وترابری در جمع خبرنگاران درباره آخرین وضعیت بدهی‌های وزارت‌راه به پیمانکاران هم گفت: ‌بدهی‌ها مربوط به خودمان است، چرا باید مردم را ناراحت کنیم؟ مردم می‌دانند که ایران تبدیل به کارگاه جاده‌سازی و راه‌آهن‌سازی شده است‌.

اما در پس این جمله زیبا ادامه داد: تا سر زیر بار بدهی و تعهد هستیم، اگر بتوانیم از عهده تعهدات خود‌ بیرون بیاییم باید به درگاه خدا شکر کنیم‌. ‌ 

به هر حال وی در ادامه این صحبت‌های متفاوتش که برای ما نتیجه‌ای جز سردرگمی بیشتر در آزادراه تهران- شمال نداشت‌، افزود: در شهریور و مهرماه امسال هشت پروژه آزادراهی وزارت‌راه به بهره‌برداری می‌رسد!
 ... و ما نیز به عادت مألوف می نشینیم و برگ های تقویم را ورق می زنیم تا ببینیم در زمان های وعده داده شده ، چه اتفاقاتی خواهد افتاد؟!