رهبران كشورهاي حوزه خليج‌فارس طي سال‌هاي اخير تلاش‌هاي فراواني را صرف افزايش توان نظامي خود كرده و مبالغ كلاني از درآمد‌هاي سرانه كشورشان را به برنامه‌هاي دفاعي و تسليحاتي اختصاص داده‌اند. در اين راستا موسسه بين‌المللي «استكهلم» در تابستان سال جاري كتابي تحت‌عنوان (SIPRI Yearbook 2010) منتشر كرده است.

بنا بر گزارش‌هاي اين كتاب، از سال 1988 تا اوايل سال 2009 كشورهاي عربي حوزه خليج‌فارس از قبيل عمان هزينه‌هاي نظامي خود را از 11.2 ميليارد دلار به چهار ميليارد دلار، كويت از 31.3 به 58.4 ميليارد دلار، عربستان سعودي از 38.17 به 25.39 ميليارد دلار و بحرين از 232 به 751 ميليون دلار افزايش داده‌اند. در عين حال به ميزان سرمايه‌گذاري نظامي دو كشور قطر و امارات اشاره نشده است.

همچنين عراق سرمايه‌گذاري نظامي خود را از ابتداي سال 2005 تا 2009، از 84.2 به 81.3 ميليارد دلار افزايش داده است. همچنين كشورهاي منطقه خاورميانه مانند اسرائيل ميزان سرمايه‌گذاري نظامي خود را از سال 1988 تا 2009 از 29.12 به 3.14 ميليارد دلار، لبنان از 263 ميليون دلار به 4.1 ميليارد دلار، سوريه از يك ميليارد دلار به 88.1 ميليارد دلار و تركيه از 92.9 به 19 ميليارد دلار افزايش داده‌اند.

ميزان سرمايه‌گذاري نظامي كشورهاي منطقه خاورميانه در سال 2009 بالغ بر 103 ميليارد دلار بوده كه در مقايسه با سال 2000، 40 درصد رشد كرده است. افزايش رشد سرمايه‌گذاري نظامي در ميان كشورهاي خاورميانه درحالي انجام مي‌شود كه برخي از كشورهاي جهان از ابتداي سال 1988 تا سال 2009 بودجه نظامي خود را كاهش داده‌اند. درهمين راستا مي‌توان به كشورهايي از قبيل آلمان كه هزينه‌هاي نظامي خود را از 36.69 به 48 ميليارد دلار، فرانسه از 71 به 31.67 ميليارد، بريتانيا از 25.71 به 27.69 ميليارد دلار، آرژانتين از 24.3 به 6.2 ميليارد دلار و آفريقا جنوبي از 94.4 به 92.3 ميليارد دلار كاهش داده‌اند. همچنين براساس گزارش‌هايي كه در اين كتاب منتشر شده، ميزان سرمايه‌گذاري كشورهاي سراسر جهان در امور نظامي براي سال 2010 بالغ بر 1531 ميليارد دلار پيش‌بيني شده است.

ميزان سرمايه‌گذاري سالانه كشورهاي شوراي همكاري خليج‌فارس

كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج‌فارس از سال 1997 تا سال 2006 بالغ بر 300 ميليارد دلار در زمينه خريد تجهيزات نظامي سرمايه‌گذاري كرده‌اند به‌گونه‌اي كه رتبه اول افزايش بودجه نظامي جهان در اين سال‌ها به كشورهاي شوراي همكاري خليج‌فارس اختصاص دارد.

در واقع ميزان سرمايه‌گذاري نظامي اين كشورها حجم بالايي را در مقايسه با توليد ناخالص ملي به خود اختصاص داده است. عمان سال 2007 در مقايسه با ديگر كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج‌فارس در رتبه اول خريد تجهيزات نظامي قرار داشت. در اين سال عمان 4.10 درصد، بحرين 2.3 درصد، كويت 8.3 درصد، قطر 5.2 درصد، عربستان سعودي 2.9 درصد و امارات 9.5 درصد از درآمد سرانه را صرف خريد تجهيزات نظامي كرده‌اند. همچنين كشورهاي شوراي همكاري خليج‌فارس در سال 2008 جزو 15 كشور اول جهان قرار داشتند كه بيشترين درآمد سرانه را صرف تجهيز نيروهاي نظامي خود كرده‌اند.

در اين راستا عمان به تنهايي پس از آمريكا و اسرائيل رتبه سوم جهاني را از آن خود كرده است و دو كشور كويت و عربستان سعودي رتبه‌هاي پنجم و ششم را به خود اختصاص داده‌اند. در پنج سال اخير بيشترين سلاح‌هاي نظامي توسط رهبران كشورهاي منطقه خاورميانه خريداري شده است. موسسه «جينز» سوئد، پيش‌بيني كرده كشورهاي عربي تا سال 2020 ميزان سرمايه‌گذاري خود را براي تجهيز نيروهاي دريايي به 5.17 ميليارد دلار افزايش مي‌دهند. به‌گونه‌اي كه دراين راستا رهبران جهان عرب مذاكرات مختلفي جهت ارتقاي سيستم هوايي و سلاح و تجهيزات زميني با كشورهاي مختلف غربي داشته‌اند و انتظار مي‌رود در سال‌هاي آتي معاملات دو طرف عربي و غربي به مرحله نهايي برسد. دراين زمينه مي‌توان به تلاش‌هاي اخير دو كشور كويت و امارات عربي متحده براي خريد جنگنده‌هاي «رافائل» فرانسه اشاره كرد.

دو كشور كويت و امارات مبلغي بين 4.5 تا 7.6 ميليارد دلار جهت خريد جنگنده رافائل از فرانسه اختصاص داده‌اند. مقامات فرانسه 19 ژوئن 2009 در اين‌باره اظهار داشتند كه مراحل نهايي عقد اين قرارداد در حال انجام است. همچنين نيكلا ساركوزي رئيس‌جمهور فرانسه در آخرين سفر خود به كويت كه در فوريه 2009 انجام شده بود، اظهار داشت مذاكرات دو كشور فرانسه و كويت، در زمينه فروش 18 تا 28 جنگنده رافائل به كويت پيشرفت خوبي داشته است.

از سوي ديگر شركت بوئينگ آمريكا ژانويه سال 2010 اعلام كرد امارات عربي متحده پس از قطر دومين كشور منطقه خاورميانه است كه قراردادي براي خريد هواپيماهاي نظامي «سي 17» منعقد كرده كه براساس اين قرارداد قرار است، چهار فروند از هواپيماي سي 17 در سال 2011 و 2 فروند ديگر سال 2012 در اختيار اين كشور قرار گيرد. مقامات آمريكا نيز در ابتداي سال 2008 اعلام كردند درصدد هستند عربستان و ديگر كشورهاي منطقه خليج‌فارس را به بمب‌هاي هوشمند (JDAM) مجهز كنند.

منبع: فرهیختگان/ الحياه