فست فود براي کودکان، آري يا خير؟

دکتر حمیدرضا فرشچی www.novindiet.com
متخصص تغذیه بالینی و فوق تخصص دیابت و چاقی از انگلستان

بدون شك يكي از عوامل افزايش چاقي در كودكان افزايش مصرف فست فود ها است اگرچه تنها علت آن نيست. افزايش ساعات تماشاي تلويزيون و بازيهاي كامپيوتري ،كاهش فعاليت بدني و انتخابهاي غذايي نادرست و... نيز در ايجاد اين مشكل نقش دارند. متاسفانه باید پذیرفت که اکثر خانواده ها کودکان خود را با فست فود آشنا نموده اند و حذف کامل این نوع مواد غذایی تقریبا ناممکن است.

حال که به هر دلیل فست فودها به نوعی در سبد غذایی خیلی از خانواده ها قرار گرفته ولی یکی از نکات اصلی در افزایش وزن کودکان انتخاب نوع ماده غذایی می باشد. کودکان چاق معمولا پر کالری ترین و پر چرب ترین غذاها را انتخاب می نمایند. انتخاب نادرست غذايي در مورد فست فود ها نيز صدق مي كند. در مورد تمام كودكان ، چه آنها كه چاقند و چه آنها كه لاغرند و يا كودكان با وزن طبيعي ، انتخاب درست غذاي فست فود بسيار مهم است.

نكته مهم ديگر تعداد دفعات مصرف فست فود است. اگرچه مصرف ماهی یک بار یک نوع غذای فست فود در ماه مشکلی را به همراه ندارد ولی متاسفانه خیلی از خانواده ها این نوع غذاها را در سبد معمول غذایی هفته خود قرار می دهند.

در مورد کودکان نوپا باید مصرف غذاهای فست فود بطور جدی محدود گردد، چرا که کودک طعم های شور، شیرین و چرب را خیلی سریع یاد می گیرد و پیشگیری از ایجاد عادات غذایی نادرست و جلوگیری از عادت كردن به مصرف خوراکی های بی ارزش و نا سالم ، خیلی راحت تر از این است که وقتی عادات غلط غذایی در کودکی شکل گرفت آن را یکباره اصلاح کرد.

در كودكان بعد از سنين نوپايي كه ذايقه آنها شكل گرفته است برگر های خانگی کم چرب که گهگاه مصرف شوند به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی متعادل و مغذی باعث چاقي کودک شما  نمي شوند و شامل مقادیر خوبی از آهن ، ویتامین ب و پروتئین می باشند. متاسفانه باید اذعان کرد که تعداد کمی از انتخاب های معقول غذایی در مورد غذاهای فست فود وجود دارد که اغلب همراه با دریافت مقادیر بالایی از کالری و چربی هستند.  اغلب این غذاها کم ارزش بوده و سرشار از نمک هستند. در ضمن در برخی از آنها از گوشت با کیفیت پایین استفاده می شود.

 برای مثال کودک 7 ساله شما نیاز به حداکثر 76 گرم چربی در روز و چیزی حدود 1970 کیلوکالری دارد و اگر شما در لیست غذاهای مورد علاقه کودکان ببينيد ، به طور میانگین یک چیزبرگر کوچک به همراه سیب زمینی سرخ کرده و یک نوشابه، شامل 1150 کیلوکالری و 44 گرم چربی است.

لذا یک چنین وعده غذایی ای بیش از 58% نیازهای کالری روزانه و 58% مقدار مجاز چربی در یافتی روزانه کودکتان را در بر می گیرد. در اين صورت بقیه وعده های غذایی روزانه می بایست از لحاظ چربی و کالری کاهش یابند و بیشتر شامل سبزی و میوه باشد تا در نهایت یک رژیم متعادل که منجر به اضافه وزن نشود مهیاگردد.

راه حل :

متاسفانه باید پذیرفت که ذائقه کودکان با غذاهای فست فود آشنا شده است و حذف کامل این نوع غذاها از سبد غذایی خانواده یک هدف تقریبا دست نیافتنی است. اما می توان در حین اینکه از طعم این غذاها بی بهره نبود  از مصرف بی رویه و مشکلات استفاده بیش از حد از این مواد غذایی جلوگیری کرد:

   1. بهترين اقدام اين است كه برای کودکتان برگرها، پیتزاها، ساندويچ ها و سيب زميني سرخ كرده و ... را در خانه سرو كرده و سایز غذاها را کاهش دهید و سبزیجات و سالاد و میوه را به همراه آنها ارائه کنید.

   2. مصرف غذاهای فست فود را به حداکثر 1-2 بار در هفته محدود نمایید ، نكته مهم اين است كه شما بايد به تدریج مصرف اينگونه مواد را در کودک خود كاهش دهيد كه البته اين كار آساني نيست ، چراكه بسياري از كودكان هیچ غذایی به غیر از برگرها و سيب زميني سرخ كرده و پیتزا را به عنوان وعده های غذایی اصلی شان  نمی خورند.

   3. کودکتان را به فعالیت بدنی تشویق کنید تا قبل از اینکه کالری های اضافی تبدیل به چربی شوند، آنها را بسوزاند.

   4. پدر و مادر نیز از خوردن غذاهای فست فود پرهیز نمایند.

در اينجا به طور خلاصه و فقط براي آگاهي شما جدولي ارائه ميشود تا بتوانيد تخميني از ميزان چربي و كالري موجود در فست فودهاي رايج مورد مصرف بسياري از كودكان را داشته باشيد.
 

ارزش غذاهای حاضری و يا فست فود

 
توصيه هايي براي کسانی که به غذاهای فست فود عادت کرده اند:

* با کاهش دادن محتوای کالری و چربی غذا، غذاهای فست فود خانگی را تهیه فرمایید.

* ساندویچ های برگر خانگی را با استفاده از : تکه های گوشت کم چرب (گوشت لخم) و استیک، چاشنی، تخم مرغ ، سس کچاب و سس کم چرب و.. تهیه نمایید.

* با جداکردن قسمت های بدون پوست سینه مرغ ، ناگت های مرغ تهیه کنید و آن را پودر سوخاري بپوشانید و سپس آنها را روی حرارت کباب کنید و هرچند وقت یکبار بچرخانید تا خوب مغز پخت گردند. و سپس با سس گوجه فرنگی و حلقه های بزرگ سیب زمینی تنوری یا پخته سرو نمایید.

* با برخی سبزیجات دلخواه و قدری گوشت تازه و پنیر پیتزا و سس گوجه فرنگی ، پیتزا تهیه نمایید و تا وقتی محتویات و خمیر  و پنیر ها کاملا بپزند آن را حرارت دهید  و سپس پیتزا را به تنهایی و یا به همراه سالاد سرو نمایید.موادي كه ميتوانيد در تهيه پیتزا استفاده کنید:

* حلقه های باریک و یا تکه های کوچک از  پیاز، فلفل، بروکلی، گوجه فرنگی، قارچ، لوبیا پخته، برش های نازک از گوشت قرمز کم چرب و یا عاری از چربی ، مرغ پخته ، تن ماهی، کلم و اسفناج باشد.

پيشنهاداتي در مورد وعده های غذایی اصلی کودکانی که فست فودها را دوست دارند:

o در طی چند ماه و به تدريج بر روی تدوین غذاهای جدید نزدیک به الگوی رژیم غذایی معمول فرزندتان کار کنید . سعي نكنيد تغيير ناگهاني و كلي در ر‍ژيم غذايي فرزندتان ايجاد كنيد.

o اگر کودکان شما اضافه وزن دارند  آنها می توانند حتي با فست فودها کاهش وزن بیابند. مهم انتخاب درست فست فود، ميزان مصرف آن در هر وعده و تعداد دفعات مصرف آن است.

o به راحتی می توانيد سعی کنید وعده های غذایی را به کم چرب ترین و کم کالری ترین شکل ممکن طبخ کنید .

o در ساندویچ برگرها از گوشت های لخم بدون چربی و برش های سیب زمینی تنوری و یا خلال های سیب زمینی خانگی استفاده کنید . در تهيه پيتزاي خانگي از پنير پيتزاي كمتري استفاده كنيد.

o باید از ارائه مقدار زیادی چیپس یا سیب زمینی به کودک اجتناب کنیم و سپس اطمینان حاصل کنیم که غذای بقیه روز وی كم کالری و كم چرب باشد.

o بسیاری از غذاهایی که آنها را بی ارزش تلقی می کنیم در حقیقت ممکن است مواد مفیدی هم داشته باشند و لذا نباید در مورد تمام كبابها و چیپس ها و یا سیب زمینی های برشته بدبین و نگران باشید و از آنها اجتناب کنید، بلکه می توانند انواع سالم تری از آنها را نیز بیابید و تهیه کنید.

o برای یک کودک دارای اضافه وزن بهترین نقطه برای شروع: حذف نوشیدنی های شیرین حاوی شکر و دسر ها و میان وعده های شیرین و چرب می باشد.
 
هیچ اشکالی در به ندرت و اندک مصرف کردن غذاهای فست فود برای کودک وجود ندارد. ولی بهترین راه برای سلامتی طولانی مدت کودک شما، مصرف یک طیف متنوعی از غذاها می باشد که شامل میوه و سبزی های تازه و سالاد اند