فیلم گزارش را اینجا ببینید
عصر ایران ــ حدود ۴۹۰۰ سال پیش از میلاد، سنگهای عظیم و افراشته کارناک نه توسط کشاورزان عصر نوسنگی، بلکه به دست شکارچیان عصر میانسنگی برپا شدند. این اتفاق درست در زمانی رخ داد که اولین کشاورزان پای به این منطقه گذاشتند. اکنون، این سایت باستانی که به دلیل عظمت و تاریخ پیچیدهاش بینظیر توصیف میشود، همچنان بازدیدکنندگان را شگفتزده میکند.
به گزارش بازدیدکنندهای که برای اولین بار به این مکان سفر کرده، تأثیر این سنگها غیرقابل وصف است: «سالها درباره اینجا شنیده بودم و عکسهایش را بارها دیده بودم، اما حالا که اینجا هستم، عظمتش واقعاً مرا تحت تأثیر قرار داده. هر طرف را که نگاه میکنی، این سنگها را میبینی. بعضی از آنها حداقل ۱۰ تن وزن دارند و برخی حتی سنگینتر به نظر میرسند. این سنگها انگار کل منطقه را تحت سلطه خودشان دارند.»
کارناک تنها یک مجموعه سنگی نیست؛ بلکه شاهد یک برخورد تاریخی و فرهنگی میان دو سیستم اعتقادی کاملاً متفاوت است. باستانشناسان معتقدند شکارچیان این سنگها را بهعنوان نمادی از قدرت خود در برابر تازهواردان کشاورز برپا کردند. اما دنیای شکارچیان بهسرعت رنگ باخت و در عرض چند قرن، فرهنگ نوسنگی غالب شد. بسیاری از این سنگها بعدها به مصالحی برای ساختوسازهای جدید، از جمله سنگقبرهای نوسنگی، تبدیل شدند.
سرژ کاسن، باستانشناسی که بیش از ۲۰ سال در این منطقه مطالعه کرده، شواهدی از این تحول بزرگ را کشف کرده است. او میگوید تغییر آرایش سنگها از حالت ردیفی به سنگقبرها احتمالاً با ظهور فرهنگ کشاورزی مرتبط است: «نوسنگی یک سیستم اقتصادی جدید بود که در آن حیوانات و گیاهان نقش کلیدی در زندگی داشتند.»
در یکی از قبرهای کاوششده توسط کاسن، کندهکاریهای قابلتوجهی از این دوره تلاقی تاریخی یافت شده است. این آثار شامل سلاحهای شکار میانسنگی شبیه بومرنگهای اولیه - نمادی از دنیای قدیم با ویژگیهای مردانه و فیزیکی - و تبرهای صیقلی نوسنگی است. در یکی از این کندهکاریها، تبر نوسنگی بهصورت نمادین سلاح قدیمی را قطع کرده و لحظه برخورد و غلبه دنیای جدید بر قدیم را به تصویر کشیده است.
به گفته کارشناسان، این آثار هنری نهتنها فناوری جدید را نشان میدهند، بلکه روایتی از یک نقطه عطف در تاریخ بشریت هستند؛ زمانی که فرهنگ کشاورزی بر شکار و گردآوری چیره شد و مسیر تمدن را برای همیشه تغییر داد. کارناک همچنان بهعنوان پنجرهای به این تحول بزرگ، محققان و بازدیدکنندگان را مجذوب خود میکند.