داستان فيلترينگ و «مسعود»ی كه بايد مراقب پزشكيان باشد / رئیس جمهور بداند كه گاهی باید قواعد بازی را بهم زد

قطعا مشكلاتی چون ناترازی انرژی، آلودگی هوا، وضع معیشتی مردم، تحریم، بحران منطقه خاورمیانه، اهمیتی فراتر از فیلترینگ دارند اما همین موضوع كوچك اگر حل نشود امید برای رفع معضلات بزرگ‌تر از بین می‌رود. بررسی مصوبات جلسه اخیر شورای عالی فضای مجازی متضمن بندهایی است كه بیشتر آنها نه گامی به جلو كه نوعی ركود و حتی عقبگرد به شمار می‌آید.

فیاض زاهد و محمد مهاجری در یادداشتی مشترک در روزنامه اعتماد نوشتند:

رفع فیلتر از دو سكویی كه هرچند در اولویت نخست شهروندان نبود، در حد خود ارزشمند است و می‌تواند به عنوان یك گام نه چندان بلند و جدی در كارنامه دولت چهاردهم ثبت شود. برخی رسانه‌های دولتی آن را بیش از اندازه واقعی بزرگنمایی كردند و در طرف مقابل برخی تندروهای كه با حقوق جامعه قهرند در برابر همین میزان از رفع فیلتر نیز تاب نیاوردند.

واقع آن است كه دكتر پزشكیان در دوره تبلیعات انتخاباتی وعده‌هایش بسیار كم بود. شاید برجسته‌ترین سخن انتخاباتی او رفع فیلتر است. این وعده یك نماد و به عبارت دیگر شاه‌كلید است.

مثلا سكوهای داخلی قطعا باید تقویت شود اما چرا این كار با رانت انجام شود و ده‌ها میلیارد تومان اعتبار به آن اختصاص یابد؟ سكوهای محترم داخلی اگر در یك رقابت واقعی حضور نیابند دچار رشد بادكنكی می‌شوند و از بین می‌روند. در سال‌های گذشته با همه پول‌پاشی‌هایی كه به نفع یكی از سكوهای داخلی صورت گرفت به ورشكستگی‌اش انجامید. تكرار آن تجربه باز هم به معنای دور ریختن پول و امكانات است. مگر از بین بردن رقابت در صنعت خودرو كه چهار دهه است از طریق دادن رانت به یك بیمار ناتوان تبدیل شده این صنعت را به حضیض كیفیت نینداخته؟

حال چه اصراری است كه این تجربه ناگوار را درباره سكوهای داخلی تكرار كنیم؟ در دنیای امروز كه دیوارها و مرزهای مجازی و‌ حقیقی توأمان درهم نوردیده شده‌اند، سخن گفتن از حمایت‌های دائمی و‌ رانتی برای هر پروژه‌ای خنده‌دار و بی‌معناست.

نگاهی به نام 10 شركت بزرگ دنیا در 20 سال گذشته و مقایسه آن لیست با 10 شركت اول جهان در روزگار ما نشان از این تحول شگرف دارد. روزگاری نام‌هایی چون جنرال موتورز، جنرال الكتریك، فورد، وستینگهاوس، پپسی‌كولا، كوكاكولا، پولاروید و... در راس شركت‌های بزرگ جهان بودند، اما امروز تنها شركت‌هایی كه خود را در دنیای تجارت آزاد الكترونیك و مجازی حفظ و رقابت كرده‌اند - ازجمله آمازون، متا، تسلا، ایكس و... - به ابرقدرت‌های اقتصادی بدل شده‌اند.

تنها در نتیجه نوآوری، هوش و زمان‌شناسی و تغییر فضای كسب و‌ كار چنین تحولی رخ داده است. جالب آن است دولت‌ها تنها به كمك دسته اول شركت‌های برشمرده شده آمده و تا امروز هم آنها در كشورهای پیشرفته قدرت رقابت خود را از دست داده‌اند. پس وقتی سخن از پرداخت رانت و یارانه به پلتفرم‌های داخلی می‌شود دو اتفاق متصور است.

به رسمیت شناختن بی‌كفایتی آنها؛ چرا كه در دنیای آزاد رقابت فاقد كیفیتی برای ماندگاری هستند. دوم پرداخت پول مفت مردم به مافیایی كه پشت آنها قرار دارد. چون آنها اگر توانی داشتند در دوره غیبت پلتفرم‌های بیرونی جای پای خود را باز می‌كردند. از سوی دیگر ضمن تشكر ازجناب پزشكیان بابت پایمردی بر عهد و پیمان خویش توصیه می‌كنیم به دو نكته توجه کنند.

بروكراسی فریبنده، تو در تو، اعتیادزا و توجیه‌كننده است. مبادا فریب این دیوانسالاری هفت خط را بخورد و در دالان امروز و فردا و این آیین‌نامه و آن دستورالعمل گرفتار شده حمایت اجتماعی پشت سر خود را از دست بدهد.

نكته دوم راهی است كه كمین‌كردگان دالان سنت مدیریت كلاسیك و محافظه‌كار می‌دانند اكسیر همگون‌سازی، جدا كردن رییس‌جمهور از هواخواهان خویش با این ادعا كه آنها نمی‌دانند و شما می‌دانید این دام كه ضرورت‌های افزون‌تری وجود دارد وی را در مسیر بی‌اثری سوق بدهند. رئیس جمهور بداند كه گاهی لازم است قواعد بازی را بهم زد.

گاهی همین خلاف قاعده بودن انرژی‌های مثبت زیادی برای پیشبرد امور آزاد می‌كند. گاهی باید فراسیستمی دید. گاهی به خود اجازه تنها اندیشیدن یا با غیر حلقه پیرامونی كه می‌توانند زنگار عافیت‌طلبی، لمس شیرینی قدرت، بودن به هر قیمتی، محافظه‌كاری ناشی از اندیشه شاید دیگر به ما قدرت ندهند و ده‌ها دلیل دیگر مسعود پزشكیان را از خود مسعود بودن دور كند. همواره مراقب این آفت‌ها باید بود. نه ما، نه رسانه‌ها، نه تنها افكار عمومی، آنكه باید بیش از همه مراقب پزشكیان باشد خود مسعود پزشكیان است. هرچند كه همراهی قابل تقدیر مقام رهبری در هموار كردن تدریجی بن‌بست‌ها محل تأمل و تقدیر دارد.