عصر ایران - جوناس ادوارد سالک در ۲۸ اکتبر ۱۹۱۴ در نیویورک متولد شد. او کاشف واکسن فلج اطفال است؛ کشفی که محصول تحقیقات گسترده او بود و جهان را به جای بهتری تبدیل کرد.
جوناس سالک در دانشگاه نیویورک در رشته پزشکی درس خواند ولی او فقط یک پزشک نبود بلکه در "تحقیقات پزشکی" و ویروسشناسی، دانشمندی پرکار بود.
سالک در سال ۱۹۳۹ دانشنامه دکتری پزشکیاش را از دانشگاه نیویورک دریافت کرد و به جای غرق شدن در طبابت به قصد کسب رفاه، به دانشگاه میشیگان رفت تا در کنار یکی از استادانش مشغول تحقیقات پزشکی شود.
در واقع جوناس سالک در دانشگاه نیویورک با توماس جونیور، که سرپرست مطالعات ایمنیشناسی ویروس کشتهشده (یا غیرفعالشده) بود، آشنا شد و همکاری کرد.
او در ۱۹۴۲ در دانشکده بهداشت دانشگاه میشیگان به توماس جونیور پیوست و عضو گروهی شد که در زمینه گسترش ایمنیسازی در برابر بیماری آنفولانزا کار میکرد.
سالک در سال ۱۹۴۷ دانشیار باکتریشناسی و سرپرست "آزمایشگاه پژوهش ویروس" در دانشکده پزشکی دانشگاه پیتسبرگ شد. دانشگاه پیتسبرگ یک دانشگاه تحقیقاتی معتبر است که در سال ۱۷۸۷، یعنی دو سال قبل از تصویب قانون اساسی آمریکا، تاسیس شده است.
جوناس سالک در این دانشگاه درباره فلج اطفال به تحقیق پرداخت. فلج اطفال نوعی بیماری حاد ویروسی است که دستگاه گوارش و گاهی دستگاه عصبی را درگیر میکند و در واقع نوعی ویروس نقص ایمنی است.
بیماری فلج اطفال معمولا با نشانههای عمومی، مانند تب و سردرد آغاز میشود و گاهی فلج جدیتر و دائم به دنبال آن میآید. مثلا فلج عضلات در یک یا هر دو دست و پا، گلو یا سینه. تا اواسط قرن بیستم، هر سال صدها هزار کودک به بیماری فلج اطفال دچار میشدند.
جوناس سالک در کنار دانشمندان سایر دانشگاهها، در پروژهی طبقهبندی گونههای مختلف ویروس فلج اطفال، پژوهشهای انجام شده در خصوص شناسایی سه نوع (سویه) جداگانه این ویروس را تایید کرد.
ویروس فلج اطفال (پولیو ویروس) سه سویه دارد که سویه ۱ آن علت بیشترین موارد ابتلا به این بیماری است. تا قبل از کشف واکسن فلج اطفال از سوی جوناس سالک و اجرای واکسیناسیون جهانی علیه ویروس پولیو، سویه ۱ این ویروس علت ۸۵ درصد موارد این بیماری در سراسر جهان بود.
جوناس سالک در تحقیقاتش متوجه شد اگر ویروس فلج اطفال کشته شود یا غیرفعال شود، دیگر نمیتواند بیماریزا باشد اما میتواند پادتن (آنتیبادی) تولید کند و کودکان را از خطر ابتلا به بیماری فلج اطفال در امان نگه دارد.
او ابتدا این نکته را با آزمایش روی میمونها به اثبات رساند. سپس در سال ۱۹۵۲، واکسن تهیهشده خود از ویروسهای غیرفعالشده را روی کودکانی که از بیماری فلج اطفال بهبود یافته بودند، آزمایش کرد. سپستر، واکسن را روی کودکانی که دچار این بیماری نشده بودند، آزمود.
نتیجهی آزمایشها موفقیتآمیز بود. سطح پادتنها در بدن کودکان به طور آشکاری بالا رفت و هیچ آزمایششوندهای بر اثر استفاده از این واکسن، به بیماری فلج اطفال مبتلا نشد.
جوناس سالک در سال ۱۹۵۳ یافتههای علمی خود را منتشر کرد. از سوی دیگر توماس جونیور نیز در سال ۱۹۵۴ ثابت کرد که واکسن فلج اطفال را میتوان با سوزن تزریق کرد و این کار بیخطر است.
در ۱۲ آوریل ۱۹۵۵، استفاده از واکسنی که جوناس سالک تهیه کرده بود، در سراسر ایالات متحده آمریکا آزاد شد. در سالهای پس از آن، شیوع بیماری فلج اطفال در ایالات متحده از ۱۸ مورد در هر صدهزار نفر به کمتر از ۲ مورد کاهش یافت.
در دهه ۱۹۶۰ نوع دوم این واکسن، معروف به "واکسن خوراکی فلج اطفال" یا واکسن سابین، که سازندهاش آلبرت سابین، پزشک و میکروبشناس آمریکایی بود، به طور گسترده تولید شد. این واکسن حامل ویروس زندهی ضعیفشده است.
جوناس سالک سالها به عنوان استاد باکتریشناسی و پزشکیِ پیشگیری در دانشگاه پیتسبورگ خدمت کرد و در سال ۱۹۶۳ مدیر "انستیتوی مطالعات زیستشناسی" در ایالت کالیفرنیا شد که یکی از مهمترین ایالات آمریکا است. این انستیتو بعدها "موسسه سالک" نام گرفت.
از این پزشک یهودی به خاطر کشف و تولید واکسن فلج اطفال تقدیرهای فراوانی به عمل آمد.
او برنده جایزه لسکر هم شد که از جایزههای مهم رشتههای علوم پزشکی در جهان است و از سال ۱۹۴۶ هر سال اهدا میشود. همچنین در سال ۱۹۷۷ "نشان افتخاری ریاست جمهوری" به جوناس سالک اعطا شد.
سالک در واقع کاشف اولین واکسن فلج اطفال است و راهی را گشود که میلیاردها کودک را در سراسر جهان، طی هفتاد سال گذشته، از خطر ابتلا به بیماری فلج اطفال مصون نگه داشته است.
پس از فراگیر شدن ویروس ایدز در جهان، در دهه ۱۹۸۰، جوناس سالک تلاش زیادی کرد که واکسنی هم برای بیماری ایدز پیدا کند ولی نتوانست واکسن ایدز را بیابد و بسازد.
جوناس ادوارد سالک در ۲۳ ژوئن ۱۹۹۵ در ایالت کالیفرنیا در سن ۸۰ سالگی درگذشت.