مغز چگونه خاطرات را تجدید می‌کند؟

پس از یک تجربه منفی، مغز ممکن است نه‌تنها همان حادثه بلکه دیگر خاطرات مشابه از روزهای گذشته را هم مرور کند تا آن‌ها را با هم مرتبط و بهتر در حافظه ذخیره کند.

خاطرات در مغز در طول زمان مدام در حال ادغام و سازگار شدن‌اند و در مواجهه با اطلاعات جدید و تجربیات جدید به‌شکلی پویا به‌روز می‌شوند. محققان در مطالعه‌ای که روی موش‌ها انجام دادند، سازوکار این فرایند را که در آن مغز پیوسته اطلاعات جدید را با خاطرات قبلی ترکیب و آن‌ها را به‌روز می‌کند، پیدا کرده‌اند.

این کشف جدید به شناخت بهتر بیماری‌هایی مانند اختلال اضطراب پس از سانحه (پی‌تی‌اس‌دی) که در آن خاطرات باعث عذاب افراد مبتلا می‌شوند، کمک می‌کند.

به‌گزارش ایندیپندنت، ، دنیز کای، محقق ارشد این پژوهش و استادیار علوم اعصاب در دانشکده پزشکی ایکان نیویورک، می‌‌گوید: «ما در درک بهتر چگونگی عملکرد و فرایندهای حافظه در زندگی روزمره گام بزرگی برداشته‌ایم؛ جایی که خاطرات مدام به‌روزرسانی می‌شوند تا بتوانیم در این جهان پویا و متغیر زندگی کنیم.»

محققان برای مطالعه این فرایند، رفتار موش‌ها را هنگام مواجهه با تجربیات جدید بررسی و هم‌زمان فعالیت بخش هیپوکامپوس مغز آن‌ها را رصد کردند. هیپوکامپوس بخشی از مغز است که مسئول حافظه و یادگیری است.

طبق نتایج، مغز پس از هر رویداد با برآورد مجدد تجربه، خاطره را تثبیت و ماندگار می‌کند. یعنی همان تجربه‌ای را که اتفاق افتاده است، دوباره مرور و اطلاعات مربوط به آن رویداد خاص را دوباره فعال می‌کند تا آن را بهتر در حافظه ذخیره کند.

همچنین پس از یک تجربه منفی، مغز ممکن است نه‌تنها همان حادثه بلکه دیگر خاطرات مشابه از روزهای گذشته را هم مرور کند تا آن‌ها را با هم مرتبط و بهتر در حافظه ذخیره کند.

کای می‌گوید: «دیدگاه قدیمی این بود که خاطرات پس از ایجاد، تغییر نمی‌کنند و ثابت می‌مانند. به این صورت که در زمان یک تجربه جدید، مجموعه‌ای از اتصالات نورونی در مغز ایجاد می‌شوند و این اتصالات به صورت پایدار ذخیره می‌مانند و ما در صورت نیاز می‌توانیم آن‌ها را بازیابی و یادآوری کنیم.»

به گفته او، آزمایش روی موش‌ها از ناکامل بودن این نظریه قدیمی خبر می‌دهد، زیرا نمی‌تواند توضیح دهد مغز چگونه هم‌زمان می‌تواند خاطرات را ذخیره کند و در عین حال آن‌ها را با اطلاعات جدید و مرتبط به‌روز کند. برای اینکه بتوانیم هم بر اساس اطلاعات جدیدی که به‌طور مداوم به دست می‌آوریم و هم با تکیه بر تجربه‌ها و اطلاعات قبلی، تصمیم بگیریم، ترکیب پایداری و انعطاف‌پذیری در نورون‌ها برای ما ضروری است.

در این بخش از مطالعه، موش‌ها یک تجربه منفی مانند دریافت شوک به پا را تجربه کردند. محققان گزارش کردند که این تجربه منفی نه‌تنها باعث فعال‌سازی مجدد خاطره منفی شد، بلکه خاطره‌ای غیرتهدیدآمیز که چند روز قبل شکل گرفته بود، نیز فعال شد.

به گفته کای، وقتی موش‌ها پس از یک تجربه بسیار منفی استراحت می‌کردند، هم‌زمان مجموعه نورون‌ها تجربه و خاطره بی‌خطر گذشته را دوباره فعال و بدین ترتیب این دو نوع خاطره را با هم ادغام کردند. ما به این پدیده «واکنش هم‌زمان مجموعه‌ها» می‌گوییم و اکنون می‌دانیم که این فرایند باعث پیوند بلندمدت خاطرات در مغز می‌شود.

برخلاف مطالعات قبلی که نشان می‌داد خواب به حافظه کمک می‌کند، محققان دریافتند که این پیوندهای حافظه بیشتر زمانی که موش‌ها بیدار بودند، رخ می‌دهند نه زمانی که خواب بودند.

این تحقیق همچنین نشان داد احتمال اینکه تجربیات بد با خاطرات گذشته مرتبط شوند، بیشتر است و رویدادهای منفی شدیدتر بیشتر احتمال دارد به پیوند و ادغام خاطرات گذشته منجر شوند. به این صورت که رویدادهای منفی باعث می‌شوند مغز خاطرات گذشته را بازبینی و آن‌ها را با تجربه جدید ترکیب کند.