هیولای Tupolev Tu-95 یک بمب افکن استراتژیک و هواپیمای حامل موشک چهار موتوره است که توسط گروه توپولف در دوران اتحاد جماهیر شوروی ساخته شد. این بمب افکن توربوپراپ اولین پرواز خود را در نوامبر ۱۹۵۲ انجام داده و در آوریل ۱۹۵۶ در بخش هوانوردی دوربرد نیروی هوایی شوروی وارد خدمت شد.
به گزارش روزیاتو، بین سال های ۱۹۵۲ تا ۱۹۹۳ بیش از ۵۰۰ فروند از بمب افکن Tu-95 تولید شد که بسیاری از آنها هنوز هم در خدمت هستند. انتظار می رود که نیروهای هوافضای روسیه تا دهه ۲۰۴۰ با هواپیماهای Tu-95 خود پرواز کنند.
یک مشتق مسافربری تجاری، به نام Tu-114، در سال ۱۹۶۱ بر اساس این بمب افکن معرفی شد که می توانست ۲۲۴ مسافر را در خود جای دهد. تنها ۳۲ فروند از این نسخه بین سالهای ۱۹۵۸ و ۱۹۶۳ ساخته شد که عمدتاً توسط شرکت های آئروفلوت و نیروی هوایی شوروی به پرواز در می آمد. یک نسخه گشت دریایی متفاوت (یک بمب افکن) نیز از Tu-95 در سال ۱۹۷۲ معرفی شد و Tu-142 نام گرفت. با ۱۰۰ نمونه ساخته شده بین سال های ۱۹۶۸ و ۱۹۹۴، بسیاری از این بمب افکن ها در نیروی دریایی روسیه در حال خدمت هستند.
پس از بیش از ۶۰ سال خدمت، بمب افکن Tu-95 ساخت توپولف با موتور توربوپراپ خود همچنان فعال است زیرا می تواند مسافت های طولانی را با محموله های سنگین خود طی کند. با توجه به اینکه امروزه اکثر بمب افکن های سنگین از جمله B-52 آمریکایی با موتور جت کار می کنند، چرا روس ها همچنان با یک بمب افکن توربوپراپ پرواز می کنند؟
همانطور که در مقاله SKYbrary مشخص شد، پس از پایان جنگ جهانی دوم در دهه ۱۹۴۰ ، اولین بمبافکن سنگین دوربرد اتحاد جماهیر شوروی Tupolev Tu-4 بود. این هواپیما یک کپی از هواپیمای آمریکایی B-29 Superfortress ساخت بوئینگ بود گه چندین فروند از آن ها در طول جنگ جهانی دوم مجبور به فرود اضطراری در خاک شوروی شده و این کشور آن ها را در نیروی هوایی خود به کار گرفت.
علیرغم توانایی های Tu-4، شوروی یک بمب افکن سنگین با برد بیشتر برای تهدید اهداف خود در ایالات متحده می خواست. در اواخر دهه ۱۹۴۰ بود که هواپیماهای پیستونی با توربوپراپ جایگزین شدند.
موتورهایی که برای Tu-95 انتخاب شدند، چهار موتور توربوپراپ کوزنتسوف مجهز به دو ملخ چهار پره با چرخش در جهت بودند. شوروی موتورهای توربوپراپ را برای این بمب افکن سنگین انتخاب کرد زیرا موتورهای جت اولیه سوخت بیش از حدی می سوزاندند. با استفاده از توربوپراپ، Tu-95 میتوانست ساعتها بدون نیاز به سوختگیری در هوا بماند.
بمب افکن Tu-95 توپولف اولین پرواز خود را در نوامبر ۱۹۵۲ انجام داد و در سال ۱۹۵۶ رسماً وارد خدمت نیروی هوایی شوروی شد. در ۳۰ اکتبر ۱۹۶۱، یک نسخه اصلاح شده از بمب افکن Tu-95 برای حمل و شلیک یک بمب هسته ای با نام مستعار بمب تزار یا Tsar Bomba استفاده شد. در آن زمان، این قوی ترین بمب گرما هسته ای جهان بود که تا به آن زمان آزمایش شده بود. علاوه بر توانایی حمل و رهاسازی بمب تزار، این هواپیمای همه کاره می توانست برای پرتاب یک بمب گرما هسته ای ۴۲ کیلوتنی RDS-6S و یک بمب ۲۰۰ کیلوتنی RP-30-32 نیز مورد استفاده قرار گیرد.
طی سالها، توپولوف Tu-95 به همان شکلی که ایالات متحده B-52 های خود را بروزرسانی کرده، ارتقا یافته است. علاوه بر توانایی حمل بمب های هسته ای، Tu-95 برای پرتاب موشک های کروز و انجام گشت های دریایی نیز سازگار شده است.
از زمان جنگ سرد تاکنون، Tu-95 که در میان کشورهای ناتو با لقب Bear به معنای خرس می شود، اغلب برای تست قابلیت های جنگنده-رهگیر نیروی هوایی ناتو استفاده می شود و معمولاً در نزدیکی اسکاتلند و آلاسکا پرواز می کند. برخلاف B-52، Tu-95 هرگز در پروازهای آموزشی، تسلیحات هسته ای حمل نمی کرد زیرا این موضوع مانع از آمادگی ماموریتی آنها می شد.
در زمان اتحاد جماهیر شوروی و حتی امروز در فدراسیون روسیه، سلاحهای هستهای در پناهگاههایی که به شدت مستحکم ساخته شده بودند نگهداری می شدند و از طریق یک خندق در هواپیما بارگذاری میشد. آماده سازی و مسلح کردن Tu-95 به یک بمب هسته ای می توانست دو ساعت طول بکشد.
مجهز به تجهیزات الکترونیکی جدید و سیستم های هدف گیری ارتقا یافته، نسخه مدرن تر Tu-95MS می تواند ۱۶ موشک کروز هسته ای ۲۰۰ کیلوتنی AS-15 Kent را حمل کند. برای درک این قدرت، باید بدانید که هر موشک کروز اتمی ده برابر قویتر از بمب هستهای ۴.۵ تنی موسوم به «مرد چاق» است که آمریکاییها در سال ۱۹۴۵ روی ناکازاکی انداختند.
Tu-95 که توسط یک خدمه هفت نفره اداره می شود، آنقدر پر سر و صدا است که حتی زیردریایی های زیر آب نیز می توانند صدای پرواز آن در ارتفاع بالا را بشنوند. نیروی هوایی فدراسیون روسیه علیرغم عدم رادارگریزی و پرواز این هواپیما با حداکثر سرعت ۹۲۵ کیلومتر در ساعت، هیچ هواپیمای دیگری ندارد که بتواند به اندازه Tu-95 سلاح حمل کند.
پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در دسامبر ۱۹۹۱، صنعت دفاعی روسیه دچار آشفتگی شد و از آن زمان تاکنون نتوانسته به شرایط سابق بازگردد. این امر در تهاجم بردوام به اوکراین مشهود است، جایی که روسیه مجبور به استفاده از تانک هایی شده که قدمت آن ها به T-54 های دهه ۱۹۵۰ بازمی گردد.
پیش از عملیات موسوم به «عملیات ویژه» که انتظار میرفت یک هفته طول بکشد، گفته میشد روسیه در حال توسعه یک هواپیمای جت برای جایگزینی Tu-95 است. در شرایط کنونی، Tu-95 با موتور توربوپراپ خود توان رویارویی با پدافند هوایی ناتو را ندارد. به دلیل توانایی اش برای استفاده به عنوان یک سیستم حمل و نقل موشک های کروز هسته ای، به احتمال زیاد این بمب افکن هسته ای تا دهه ۲۰۴۰ در خدمت نیروی هوایی روسیه باقی خواهد ماند.