پیام سفر عراقچی به لبنان و سوریه؛ زمانی برای آتش‌بس /عباس آخوندی

مسافرت رییس جمهور پزشکیان به قطر که به‌طور تصادفی در یک موقعیت بسیار حساس و دقیقا فردای عملیات تلافی‌جویانه و موفقیت‌آمیز ایران صورت گرفت، پیام روشنی ناظر بر ضرورت تغییر مواضع کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در برابر اسرائیل و ایران داشت.

عباس آخوندی*

ایران در هفته گذشته نقشی راهبردی در دفاع از تمامیت اراضی خود، و هم‌چنین امنیت و منافع سایر ملت‌های منطقه در برابر تهاجم و تهدید اسرائیل ایفا کرد. و اینک زمانی برای آتش‌بس است. قاعدتا پیام سفر وزیر خارجه ایران به لبنان اقدامی در همین راستا است.

فارغ از گفت‌وگوهایی که در درون اردوگاه غرب در ارتباط با جنایات ضدبشری، پاکسازی نژادی و نسل‌کشی اسرائیل، و هم‌چنین تجاوز به تمامیت ارضی سایر کشورها چون ایران و لبنان صورت می‌گیرد، در عمل اسرائیل هم‌چون ایالت پنجاه و یکم امریکا و عضوی از ناتو عمل می‌کند. لذا، هیچ وقعی به این انتقادها اعم از این‌که واقعی و یا نمایشی باشند نمی‌گذارد. کشورهای منطقه نیز چه از روی ترس و یا هر دلیل دیگر نه یارای رویارویی با اسرائیل و نه امکان ادامه خط سازش را دارند. یک وضعیت رعب وحشت و عدم قطعیت عظیم بر منطقه حکم‌فرما است. قطعا زمان به زیان ملت‌های منطقه است.

اتفاقاتی که از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به این سو در منطقه خاورمیانه به‌وقوع پیوسته است، علیرغم قساوت‌های کم‌نظیر تاریخی اسرائیل در جنایت‌ها ضد بشری و حمله به زندگی مردمان عادی و تخریب‌های گسترده در فلسطین و لبنان، نشان داد که تحقق سیاست عادی‌سازی روابط اعراب و اسرائیل غیر ممکن و یا دستِ‌کم در میان مدت نیز قابل دسترس نیست. این موضوع را در سخنان نخست‌ وزیر اسرائیل در سازمان ملل می‌توان به‌خوبی دید. او آشکار گفت که اسرائیل با مساله موجودیت دست‌وپنجه نرم و می‌کند و فرایند عادی‌سازی روابط در یک سال گذشته به‌طور کلی شکست خورد.

به‌نظر می‌رسد که پس از عملیات روز سه‌شنبه ۱۰مهرماه ۱۴۰۳ ایران، افسانه‌ی در دسترس نبودن اسرائیل شکسته‌شد و اینک با فرض این‌که اسرائیل ایالت پنجاه و یکم امریکا است، امریکا می‌بایست به تعادل و توافق جدیدی هرچند کوتاه‌مدت با ایران و کشورهای منطقه برای امکان تنظیم استراتژی جدید خود مبتنی بر واقعیت میدانی برسد.

نکته مهم در این میان، دریافت کشورهای منطقه از تحولات اخیر است. سخنان پادشاه اردن در مجمع عمومی سازمان ملل حاوی نکات تازه‌ای از فهم یکی از رهبران عرب که متهم با سازش با اسرائیل است از تهدید اسرائیل برای موجودیت کشور خویش است.

برخی کشورهای عربی منطقه نیز که پس از شکست در جنگ‌های ۶ روزه و ۱۹۷۳ اعراب و اسرائیل سیاست رویارویی با اسرائیل را برای همیشه کنار گذاشته‌بودند و اخیرا در پی عادی‌سازی روابط خود با او بودند دریافتند که تحقق این سیاست امکان‌پذیر نیست.

این کشورها که اغلب مناسبات مثبتی با اردوگاه مقاومت نداشته و ندارند و در یک سال اخیر تمایل به اظهار بی‌طرفی عملی می‌کردند، اینک در فضای افکار عمومی جهان عرب و تحت فشار ملت‌های خود امکان سکوت در برابر جنایات اسرائیل و تداوم بی‌طرفی را ندارند. با این وجود، در ارزیابی اتفاق‌هایی که در روزهای اخیر رخ‌داد نیابد غلو کرد. اسرائیل فرزند نامشروع قدرت‌های فاتح در جنگ‌های جهانی اول و دوم است و هم‌چنین مورد حمایت آنان است. لذا، باید به این واقعیت نیز توجه داشت.

این‌که ایران آغوش خود را در زمانی که کشورهای جنوبی خلیج فارس در یک وضعیت کاملا ناپایدار در برابر اسرائیل قرار دارند گشود اتفاق بسیار مهم و مثبتی در این موقعیت تاریخی بود. نشست وزیر خارجه ایران با وزیران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در چنین موقعیتی بسیار پراهمیت است و بر امنیت‌زدایی از روابط ایران و منطقه اثر مثبت خواهد گذاشت.

هم‌زمانی سفر وزیر خارجه ایران به لبنان با حضور رهبر انقلاب در نماز جمعه و ایراد سخنرانی تاریخی خود در حفاظت از امنیت و منافع ملی ایران و سایر کشورهای منطقه در برابر تهدیدهای اسرائیل از اهمیت فراوانی برخوردار است. قاعدتا ایشان تنها برای اظهار حمایت از حزب الله به لبنان سفر نکرده‌است. این هدف به روش‌های دیگری نیز قابل تحقق بود و نیاز به این سفر نبود. بنابراین، سفر ایشان می‌بایست با هدف دیگری و برای رایزنی با دولت لبنان صورت گرفته‌باشد.

وزیر خارجه لبنان در گفتگو با سی‌ان‌ان اعلام کرد که لبنان با آتش‌بس موافقت کرده‌بود. او می‌گوید: ما در لبنان کاملا پذیرفته بودیم، ما با حزب‌الله مشورت کردیم. نبیه بری رییس پارلمان با حزب الله در آستانه پذیرش اجرای کامل مشورت کرده‌بود و ما به امریکایی‌ها و فرانسوی‌ها گفتیم که این طور است و آنها به ما گفتند که نتانیاهو هم با بیانیه دو رئیس جمهور [امریکا و فرانسه] در مورد آتش بس موافقت کرده است.

هرچند نتانیاهو مزورانه علیرغم اعلام آمادگی برای آتش‌بس اقدام به جنایات بمباران ضاحیه و به‌شهادت رساندن سید حسن نصرالله نمود، زمان برای دسترسی به یک توافق آتش‌بس با امریکا و فرانسه وجود دارد. به‌نظر نمی‌رسد که این فرصت را باید از دست داد.

منبع: خبرآنلاین