عصر ایران

سفر به فضا تجربه‌ای شگفت‌انگیز اما پر از چالش‌های ناشناخته است. بدن انسان برای زندگی در جاذبه زمین طراحی شده، اما در محیط بی‌وزنی فضا، تغییرات عجیبی در آن رخ می‌دهد که دانشمندان هنوز به دنبال کشف اثرات بلندمدت آن هستند.

درحالی‌که پرندگان معمولا به خاطر توانایی پرواز خود شناخته می‌شوند، برخی از پرندگان، مانند پنگوئن‌ها، شترمرغ‌ها و کیوی‌ها قدرت پرواز ندارند.

ک تیم پژوهشی موفق شد مراحل خفته‌ی جلبک‌هایی را که نزدیک به ۷۰۰۰ سال پیش به اعماق دریای بالتیک فرو رفته بودند، دوباره فعال کند. این پژوهش که در مجله The ISME Journal منتشر شده است، در چارچوب پروژه‌ی تحقیقاتی PHYTOARK انجام شده و به بررسی نمونه‌های رسوبی از اعماق دریای بالتیک پرداخته است.

بیشتر موتورهای محرک حیات با نور خورشید کار می‌کنند. فوتون‌ها از طریق جو زمین وارد می‌شوند و توسط ارگانیسم‌های نیازمند به انرژی نور مانند گیاهان و جلبک‌ها جذب می‌شوند. از طریق فتوسنتز، ذرات نور به یک واکنش سلولی که انرژی شیمیایی به شکل قند تولید می‌کند، نیرو می‌بخشند که سپس در چرخه‌ای با حضور گیاهخواران، شکارچیان، لاشخورها، تجزیه کننده‌ها و غیره در شبکه غذایی منتقل می‌شود.

کل خورشید دچار گرفتگی بر فراز افق قابل مشاهده می‌شود. در مجموع، این طلوع شکسته خورشید طی یک گرفتگی جزئی که چندین برابر بیشتر طول کشید، کمتر از دو دقیقه به طول انجامید.

از زمان پرتاب تلسکوپ فضایی جیمز وب(JWST) در سال ۲۰۲۱، عمیق‌ترین، واضح‌ترین و دقیق‌ترین تصاویری را که تاکنون از کیهان گرفته شده، شاهد بوده‌ایم.

علامت مساوی نخستین بار در سال ۱۵۵۷ میلادی توسط رابرت رکورد، ریاضیدان ولزی، معرفی شد. اما مفهوم «برابری» در ریاضیات از همان ابتدا پیچیدگی‌هایی داشت که در طول قرن‌ها تغییر کرده است.

«بدمپ۳» دقیق‌ترین نقشه تا به امروز از چشم‌انداز زیر یخ‌های جنوبگان محسوب می‌شود که با استفاده از داده‌های ۶۰ ساله از منابع مختلف طراحی شده است.

بررسی مجدد مصوبه سال ۱۴۰۱ کنکور به ویژه حذف یا اصلاح تاثیر قطعی معدل در کنکور یکی از مهمترین و پرحاشیه‌ترین مباحث آموزشی سال گذشته بود؛ به طوریکه این موضوع از همان ابتدای شروع کار دولت چهاردهم نه تنها به مطالبه داوطلبان بلکه به مهمترین مطالبه جامعه تبدیل شد.

این تلسکوپ فضایی نسل جدید، بزرگترین و پیچیده‌ترین رصدخانه فضایی است که تاکنون به فضا پرتاب شده است و حساس‌ترین رصدخانه فروسرخ است که تاکنون ساخته شده است.

نتایج این پژوهش گسترده که بر پایه داده‌های به‌دست‌آمده از بیش از ۱۹۰۰۰ اسکن fMRI (تصویربرداری تشدید مغناطیسی کارکردی) انجام شده، نشان می‌دهد که از حدود ۴۴ سالگی، مغز وارد فازی متفاوت می‌شود.

تیمی از محققانی که در جستجویِ جایگزین‌های ایمن، پایدار و تجزیه‌پذیر برای پلاستیک بودند، نوع جدیدی از مواد شفاف را در نشست بهاره انجمن شیمی آمریکا در سن دیگویِ کالیفرنیا ارائه کردند.

فرایند تجزیه این نوع پلاستیک در آب دریا، کمتر از ۱۰ ساعت زمان خواهد برد.

شنبه بخش‌هایی از دنیا شاهد کسوف یا همان خورشیدگرفتگی در نخستین دقایق طلوع بود.

بخش کشاورزی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین حوزه‌های تأمین غذا و امنیت غذایی، بیشترین آسیب را از این تغییرات متحمل می‌شود؛ اما آیا همه این تغییرات به ضرر کشاورزی هستند؟ پژوهشی جدید به بررسی این مسئله پرداخته است.

ویژه نامه پایان سال مجله دانشمند با محور روایت پیشرفت ایران در سالی که گذشت، منتشر شد.

شپشک‌های برنج، همان‌طور که از نامشان پیداست، عمدتاً از برنج تغذیه می‌کنند اما می‌توانند به سایر غلات مانند ذرت نیز آسیب برسانند. این حشرات با خرطوم باریک خود به داخل دانه‌های برنج نفوذ کرده و نه‌تنها از محتویات آن تغذیه می‌کنند، بلکه تخم‌گذاری نیز انجام می‌دهند.

در تصویر روز ناسا، هلن یکی از قمرهای سیاره زحل، را مشاهده می‌کنید. این تصویر را فضاپیمای کاسینی ثبت کرده است.

محققان یک روبات مغناطیسی کوچک ابداع کرده اند که شناسایی زودهنگام سرطان را متحول می کند.

«پروژه ژنوم انسان» یک پروژه مهم درباره بررسی ژنوم انسان بود. این گزارش، یک داستان ناگفته را درباره چگونگی تبدیل شدن یک داوطلب به جنبه مهم پروژه ژنوم انسان و در عین حال نادیده گرفته ‌شدن او تعریف می‌کند.

افسردگی یک بیماری روانی است که نزدیک به ۲۸۰ میلیون نفر در سراسر جهان به آن مبتلا هستند. این بیماری در زنان دو برابر مردان شایع است؛ این تفاوت در دوران نوجوانی ظاهر می‌شود.

زرافه‌های نر وقتی به نبرد با یکدیگر می‌روند، گردن‌هایشان را محکم به یکدیگر می‌کوبند. هرقدر گردن زرافه نر کلفت‌تر باشد، در هنگام نبرد با نر دیگر بر سر زرافه ماده، موفق‌تر خواهد بود.

هر بهار، در منطقه‌ای سنگ‌آهکی در طبیعت کانادا، به نام غارهای مار نارسیس، ده‌ها هزار مار گارتر پهلوقرمز از دل زمین بیرون می‌آیند و گره‌هایی زنده و درهم‌تنیده را شکل می‌دهند، این بزرگ‌ترین گردهمایی مارها در سراسر جهان است.

زمین‌لرزه‌ی ۷٫۷ ریشتری اخیری که میانمار و تایلند را لرزاند، خسارات مالی و جانی فراوانی برجای گذاشت. این زمین لرزه ویژگی‌های خاصی داشت.

تحقیقات جدید نشان می‌دهد یخ ممکن است ابتدا در سطح آب شکل بگیرد. این کشف می‌تواند بر تغییرات اقلیمی، صنایع غذایی و فناوری تأثیر بگذارد. در واقع این کشف علمی می‌تواند قوانین طبیعت را بازنویسی کند! اما یخ چگونه می‌تواند درک ما از آب و هوا را متحول کند؟

در پژوهشی جدید در همین حوزه، دانشمندان دانشگاه نورث‌وسترن ایالات متحده، بررسی کردند که چگونه می‌توان از داده‌های ساعت‌های هوشمند برای پایش سلامت قلب استفاده کرد.

همه ما آشفتگی را با بی‌نظمی و عدم کنترل می‌شناسیم؛ از گردبادهای شدید تا جریان‌های آب در حال جوشیدن، آشوب بخشی جدایی‌ناپذیر از طبیعت است. اما اگر بگوییم که این بی‌نظمی می‌تواند تحت شرایطی نظم بگیرد، چه؟

محققان مرکز تحقیقاتی CIC biomaGUNE اسپانیا دریافتند در یک ماراتن که گلوکز در مغز به‌شکل خطرناکی پایین می‌آید، برخی نورون‌ها می‌توانند شروع به خوردن میلین کنند؛ میلین غلاف چربی است که اطراف رشته‌های عصبی مغز تشکیل می‌شود.

زعفران یکی از گیاهان دارویی باستانی است که به دلیل خواص آرام‌بخش خود در طب سنتی ایران و دیگر کشورها شهرت دارد. مطالعات نشان می‌دهند که ترکیبات فعال موجود در زعفران، به‌ویژه کروسین و سافرانال، می‌توانند بر سیستم عصبی تأثیر بگذارند و به بهبود کیفیت خواب کمک کنند.

چوب که به‌عنوان یک ماده ساختمانی اقتصادی و سازگار با محیط‌زیست شناخته می‌شود، به دلیل استحکام کششی پایین، در بسیاری از کاربردها محدودیت دارد. اما این وضعیت ممکن است به‌زودی تغییر کند، چرا که یک تکنیک جدید برای خود-متراکم‌سازی چوب می‌تواند آن را به ماده‌ای فوق‌العاده مقاوم تبدیل کند.

بر این اساس لحظه مقارنه ماه و خورشید در ساعت ۱۲ و ۲۸ دقیقه روز شنبه، ۹ فروردین ۱۴٠۴ که مطابق با ۲۸ رمضان ۱۴۴۶ و  ۲۹ مارس ۲٠۲۵ است، خواهد بود.

بر اساس یک پژوهش، ایرانیان با وجود تنوع زبانی و فرهنگی، ریشه ژنتیکی مشترکی دارند که شاید تا ۱۰ هزار سال حفظ شده است. داده‌ها حاکی از آن است که هجوم‌های تاریخی مانند ورود اعراب یا ترک‌ها تأثیر چندانی بر ساختار ژنتیکی این جمعیت نداشته و پیوستگی ژن‌های ایرانیان را متزلزل نکرده است.

تحقیقات جدید به نتایجی رسیده که نشان می‌دهد، چرخش زمین پتانسیل تولید برق را دارد. چیزی که می‌تواند به یک منبع بی‌پایان الکتریسیته تبدیل شود.

نماینده ویژه ولادیمیر پوتین در امور همکاری‌های بین‌المللی از آمادگی کشورش برای همکاری فضایی با ایلان ماسک، مدیرعامل شرکت «تسلا» و رئیس اداره بهره‌وری دولت در کابینه دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا خبر داد.

برخلاف روابط همزیستی که در آن دو موجود زنده با هم همکاری می‌کنند و شکوفا می‌شوند، در این مورد این فعل و انفعلات به ضرر جانور میزبان و تنها به نفع انگل است و حتی به قیمت جان موجودات زنده تمام می‌شود.

هوش مصنوعی کارهایی را انجام می‌دهد که انسان نمی‌تواند (مثل تحلیل میلیاردها داده در چند ثانیه)، اما انسان‌ها نیز توانایی‌هایی دارند که هوش مصنوعی قادر به تقلید آن‌ها نیست.

بیشتر باتری‌های لیتیوم‌یونی (Li-ion) شارژ شدنی، که در همه وسایل از تلفن‌ها گرفته تا اتومبیل‌ها یافت می‌شوند، شارژ را تا چند ساعت یا چند روز نگه می‌دارند. با گذشت زمان، عملکرد آن‌ها کاهش می‌یابد و نیاز به شارژ مکرر پیدا می‌کنند.

علوم اعصاب یا نوروساینس دانش مطالعهٔ دستگاه یا سامانه عصبی و زیرشاخه‌ای چندرشته‌ای از زیست‌شناسی است که با بهره‌گیری از فیزیولوژی، آناتومی، زیست‌شناسی تکاملی و زیست‌شناسی سلولی و مولکولی، مدل‌سازی ریاضی و روان‌شناسی به درک ویژگی‌های نورون‌ها و مدارهای عصبی می‌پردازد. به‌طور سنتی علوم اعصاب یکی از زیر شاخه‌های پزشکی و زیست‌شناسی و داروسازی شناخته می‌شد. به هر رو این دانش اکنون یک دانش میان رشته‌ای است و در واقع با دیگر رشته‌های دانش مانند روان‌شناسی، شیمی، رایانه، مهندسی، زبان‌شناسی، ریاضی؛ پزشکی، فیزیک و فلسفه همکاری دارد. در برخی منابع از آن به فلسفه اعصاب نیز یاد شده است.

جهان ما پر از رازهای حل‌نشده است؛ از کهکشان‌های دوردست گرفته تا اعماق اقیانوس‌ها، همیشه چیزهایی وجود دارند که دانشمندان را شگفت‌زده می‌کنند. یکی از عجیب‌ترین پدیده‌هایی که در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته، حفره جاذبه‌ای در اقیانوس هند است. اما چرا جاذبه در این نقطه ضعیف‌ است؟

اگر من تحت تأثیر خشم، ترس یا هیجان تصمیم بگیرم، برده‌ هستم. ولی اگر بتوانم بفهمم که این احساس‌ها از کجا آمده‌اند و به‌جای واکنش، انتخاب کنم، آن‌وقت آزادترم. آزادی واقعی، در دانایی‌ست، نه در رهایی ظاهری.

یک روش درمانی موفقیت آمیز با بهره‌گیری از سلول‌های بنیادی، امید به درمان آسیب نخاعی را در سراسر جهان زنده کرده است.

آیا زمین در آستانه نابودی است؟ سال‌هاست که دانشمندان و پیشگویان به دنبال پاسخی برای این پرسش بوده‌اند؛ از مایاها گرفته تا بزرگ‌ترین فیزیک‌دانان عصر مدرن، همه در تلاش بوده‌اند تا آینده‌ سیاره‌ ما را پیش‌بینی کنند. اکنون با هشدارهای استیون هاوکینگ و تحقیقات ناسا، این نگرانی‌ها بیش‌ازپیش جدی شده است.

محققان معتقدند که این صداها ممکن است به‌عنوان سیگنال هشدار یا ندای استرس عمل کنند، مشابه صداهایی که برخی از گونه‌های سفره‌ماهی و اسکیت‌ها هنگام مزاحمت غواصان تولید می‌کنند، همچنین برخی از شکارچیان شناخته‌شده کوسه‌های ریگ، مانند فک‌های خزدار نیوزیلند، حساس به فرکانس‌های بالاتر هستند و ممکن است با شنیدن این صداها دچار سردرگمی یا ترس شوند.

مقامات ناسا به تازگی در بیانیه‌ای اعلام کردند: تکنسین‌ها در تاریخ ۲۳ مارس با تقویت‌کننده‌های موشک را در مرکز فضایی کندی ناسا(KSC) به مرحله اصلی آن متصل کردند. تقویت کننده‌های موشک جامد SLS مسئول بالا بردن این وسیله نقلیه ۹۸ متری هستند که به طور کامل روی هم قرار گرفته‌اند تا در مرحله اول پرتاب مورد استفاده قرار گیرند.

ظرفیت سگ‌ها برای تشخیص باکتری‌های خاص برای افراد مبتلا به فیبروز کیستیک (یک اختلال ژنتیکی شایع) نویدبخش است. در این شرایط، یک پروتئین معیوب باعث تجمع مخاط در اندام‌ها، به‌ویژه ریه‌ها می‌شود که منجر به عفونت‌های مداوم و به تدریج بدتر می‌شود.

پدیده مارپیچی که مردم بخش‌هایی از اروپا شاهد آن بودند، نه یک رویداد ماورایی، بلکه نتیجه‌ای از یک پرتاب فضایی پیشرفته بود. این پدیده پیش از این نیز در سال ۲۰۲۳ در بخش‌هایی از آمریکای شمالی باعث شگفتی مردم شده بود. 

پرسش هایی نظیر "ز کجا امدم و آمدم بهر جه بود؟" که به تعبیر استاد ملکیان پاسخ آن ها از محدوده دین نیز خارج است، از اساسی ترین پرسش هایی است که بشر همچنان پاسخی حداکثری که عقلا را اقناع کند، نیافته است.

اقیانوس‌های عمیق مدت‌هاست که دانشمندان و کاوشگران را مجذوب خود کرده‌اند. این مناطق که بیش از نیمی از سطح زمین را پوشش می‌دهند، همچنان سرشار از ناشناخته‌ها هستند. برای سال‌ها، محققان تصور می‌کردند که زندگی در چنین اعماقی تقریباً غیرممکن است، اما اکتشافات جدید این باور را تغییر داده و رازهای شگفت‌انگیزی از موجودات مقاوم در برابر فشارهای وحشتناک دریا را آشکار کرده‌اند.

محصولات شوینده و پاک کننده، از مواد شوینده لباسشویی گرفته تا مایع و قرص‌های ماشین ظرفشویی، با مراقبت از نیازهای نظافت و بهداشت ما نقش مهمی در زندگی روزمره ما بازی می‌کنند.

یک تصادف کیهانی منجر به یکی از شگفت انگیزترین تصاویری شده است که تاکنون توسط تلسکوپ فضایی جیمز وب ناسا گرفته شده است.