پزشکان، دندانپزشکان، متخصصان تغذیه و اکثر کارشناسان موافقند که محدود کردن شیرینی‌ها می‌تواند به شما کمک کند تا احساس سلامتی و شادابی داشته باشید. اما از تاثیر آنها بر روی پوست نیز مطلعید؟ آیا می‌دانستید آن تکه کیک شکلاتی کامل می‌تواند در آینده منجر به نشانه‌های پیری پوست شود؟ همانطور که مشخص است، قند یک عامل اصلی در روند پیری پوست محسوب می‌شود و اینجاست که گلیکاسیون وارد می‌شود.
به گزارش مجله سلامت دکتر کرمانی، گلیکاسیون یک فرآیند طبیعی در بدن است که توسط قندهایی همچون گلوکز یا فروکتوز تحریک می‌شود. هنگامی که قند، بیش از حد در الیاف پوست وجود داشته باشد، مولکول‌های قند به کلاژن و الاستین پوست می‌چسبند. این پروتئین‌ها که مسئول حفظ استحکام و انعطاف‌پذیری پوست هستند، هنگامی که توسط قند سنگین می‌شوند، بدن شما با التهاب به آن و نشانه‌های پیری پوست واکنش نشان می‌دهد.
گلیکاسیون یک فرآیند طبیعی است. معمولاً در حدود ۲۰ سالگی شروع می‌شود و به تدریج شدت می‌یابد. اما برخی عوامل می‌توانند گلیکاسیون را تسریع کنند. این عوامل عبارتند از:
این عوامل می‌توانند باعث تشکیل بیشتر AGEs در پوست و در نتیجه از دست رفتن استحکام و انعطاف‌پذیری پوست شوند.
گلیکاسیون از طرق زیر موجب پیری پوست می‌شود:
ایجاد محصول نهایی گلیکاسیون: فرآیند گلیکاسیون باعث ایجاد عارضه‌ای به نام محصولات نهایی گلیکاسیون پیشرفته (AGEs) در پوست می‌شود. این گلیکاسیون پیشرفته نقش اصلی در پیری پوست دارند. این محصولات نهایی، کلاژن را سفت و سخت می‌کند و باعث می‌شود که کلاژن نتواند پوست را انعطاف‌پذیر نگه دارد. در نتیجه، خطوط ریز و چین و چروک روی پوست ظاهر می‌شوند، زیرا پوست حمایت ساختاری طبیعی خود را از دست می‌دهد.
التهاب: اثر دیگر گلیکاسیون، التهاب است. هنگامی که این فرآیند ادامه پیدا می‌کند، AGEs با گیرنده‌های دیگر در پوست واکنش نشان می‌دهند. این واکنش‌ها باعث التهاب شده و در نتیجه منجر به خشکی و ناراحتی پوست می‌شود.
استرس: این مورد شامل مشکلات ذهنی / احساسی، ورزش بیش از حد و یا کم خوابی شود. تمام این موارد استرس زا می توانند باعث شوند بدن بیش از حد در معرض کورتیزول قرار بگیرد. کورتیزول یکی از هورمون های استرس اصلی است که می تواند باعث اختلال در قند خون و التهاب شود.
وقتی دچار استرس هستید و غذاهای فرآوری شده زیادی مصرف می کنید سریعتر پیر خواهید شد، غذهای فرآوری شده سرشار از قند و اسید چرب های امگا ۶ هستند.
خوشبختانه، با رعایت برخی نکات می‌توان سرعت گلیکاسیون را کاهش داد و پوستی جوان‌تر و شاداب‌تر داشت. راهکارهای زیر به جلوگیری از گلیکاسیون کمک می‌کند:
هنگامی که سطح قند خون کنترل شود، مقدار قند موجود در خون کاهش می‌یابد و در نتیجه تشکیل محصولات نهایی گلیکاسیون (AGEs) که مسئول بسیاری از آسیب‌های ناشی از گلیکاسیون هستند، کاهش می‌یابد.
علاوه بر این، کلاژن و الاستین دو پروتئین مهم در پوست هستند که به پوست استحکام و انعطاف‌پذیری می‌دهند. زمانی که قند خون بالا باشد، این پروتئین‌ها در معرض آسیب گلیکاسیون قرار می‌گیرند و در نتیجه پوست خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهد و چروک می‌شود. با کنترل قند خون، می‌توان از این آسیب‌ها جلوگیری کرد.
این روغن ها می توانند باعث افزایش التهاب شوند. با وجود اینکه FDA استفاده از روغن های ناسالم اشباع شده را ممنوع کرده، مقدار اندکی از این روغن ها همچنان در غذاهایی که می خورید کمین کرده‌اند. پس حتما برچسب محصولاتی که می خرید را چک کنید و ببینید که آیا روغن هیدروژنه در آن به کار رفته یا خیر. برخی از غذاهایی که چنین روغن هایی زیاد در آنها دیده می شود عبارتند از: خامه قهوه، بیسکوییت ها، شیرینی ها، پیتزا های منجمد، پاپ کورن های بسته بندی شده.
روغن پالم یک روغن گرمسیری است که در مقایسه با روغن های نیمه هیدروژنه بیشتر اشباع است. اما پروفایل متابولیک بسیار سالم تری دارد. همین موضوع روغن پالم را به انتخابی تبدیل کرده که التهاب کمتری را برای بسیاری از غذاها به دنبال دارد به همین دلیل بسیاری از شرکت ها آن را جایگزین چربی ترانس کرده اند. در پخت و پز سعی کنید از روغن قرمز پالم استفاده کنید، که رنگ قرمزش را از سطح بالای آنتی اکسیدانی که دارد بدست آورده.
این مورد شامل نوشابه و نوشیدنی های انرژی زا، نان سفید، چیپس و غلات شیرین شده می‌شود. شاخص گلیسمی و بار گلیسمی نشان می‌دهد که چگونه غذا روی قند خون و انسولین تاثیر می گذارد. هرچقدر شاخص یا بار گلیسمی یک غذا پایین تر باشد، کمتر روی قند خون و انسولین تاثیر می گذارد و همچنین تاثیرش روی کنترل اشتها و وزن بدن بیشتر می شود.
قند اضافی به روش های مختلفی پیرتان می‌کند! می تواند مکانیزم خود درمانی بدن را آهسته کند، باعث افزایش سرعت آشکار شدن چین و چروک روی پوست شود و حتی ممکن است کم حافظه شوید. اگر هوس غذایی شیرین کردید به جای اینکه به سراغ غذاهایی با قند اضافی بالا بروید به دنبال جایگزین هایی باشید که حاوی قند طبیعی و پیچیده هستند مانند عسل و شربت افرا. همچنین مطمئن شوید قند را با مقداری چربی یا پروتئین استفاده کنید تا مانع بالا رفتن سریع قند خون شود.
آنتی‌اکسیدان‌ها موادی هستند که به مقابله با رادیکال‌های آزاد در بدن کمک می‌کنند. رادیکال‌های آزاد مولکول‌های ناپایداری هستند که به سلول‌ها آسیب می‌رسانند و باعث پیری زودرس و بیماری می‌شوند. گلیکاسیون نیز یکی از فرآیندهایی است که تحت تأثیر رادیکال‌های آزاد قرار دارد.
آنتی‌اکسیدان‌ها با واکنش با رادیکال‌های آزاد، آنها را بی‌اثر می‌کنند و از آسیب آنها به سلول‌ها و پروتئین‌ها جلوگیری می‌کنند.
میوه‌ها و سبزیجات رنگی، آجیل و دانه‌ها سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هایی هستند که به مبارزه با رادیکال‌های آزاد و کاهش آسیب‌های ناشی از گلیکاسیون کمک می‌کنند.
اشعه UV باعث تولید رادیکال‌های آزاد در پوست می‌شود. این رادیکال‌ها مولکول‌های ناپایداری هستند که به سلول‌ها آسیب می‌رسانند و فرآیند گلیکاسیون را تسریع می‌کنند. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور خورشید باعث التهاب پوست می‌شود. التهاب مزمن یکی از عوامل اصلی تسریع گلیکاسیون است.
استفاده روزانه از کرم ضد آفتاب با طیف گسترده و SPF بالا و کمتر قرار گرفتن در معرض آفتاب به ویژه در ساعات اوج تابش موجب پیشگیری از گلیکاسیون می‌شود.
استرس می‌تواند تولید هورمون کورتیزول را افزایش دهد که به نوبه خود باعث افزایش التهاب و تسریع روند پیری می‌شود. استرس باعث افزایش سطح هورمون کورتیزول می‌شود. کورتیزول هورمونیست که در شرایط استرس‌زا ترشح می‌شود و می‌تواند باعث افزایش قند خون شود. افزایش قند خون، همانطور که پیش‌تر گفتیم، یکی از عوامل اصلی تسریع گلیکاسیون است.
در این مطلب از گلیکاسیون چیست خواندیم که گلیکاسیون یک واکنش شیمیایی طبیعی است که در بدن رخ می‌دهد. در این فرآیند، مولکول‌های قند به پروتئین‌ها و چربی‌های بدن متصل می‌شوند و ترکیبات جدیدی به نام محصولات نهایی گلیکاسیون (AGEs) را تشکیل می‌دهند.
اگرچه این فرآیند طبیعی است، اما افزایش سطح قند خون و عوامل دیگر مانند سن، استرس و آلودگی هوا می‌توانند سرعت این فرآیند را افزایش دهند. با برخی از اقدامات می‌توانید از فرآیند گلیکاسیون در بدن پیشگیری کنید.
گلیکاسیون به پوست آسیب می‌رساند و باعث ایجاد چین و چروک، کاهش خاصیت ارتجاعی پوست، ایجاد لکه‌های تیره و کاهش توانایی پوست در ترمیم خود می‌شود.
افراد مبتلا به دیابت، افراد مسن، افرادی که در معرض استرس زیاد هستند و افرادی که در مناطق آلوده زندگی می‌کنند، بیشتر در معرض خطر گلیکاسیون هستند.
خیر، گلیکاسیون می‌تواند به سایر اندام‌های بدن نیز آسیب برساند و خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی عروقی و دیابت را افزایش دهد.
منابع: